Όποτε έχουμε μια κατάρρευση ενός μεγάλου επιχειρηματικού σχήματος και ειδικά αν η μετοχή του διαπραγματεύεται σε κάποιο χρηματιστήριο, το βλέμμα των ενδιαφερομένων πέφτει πάντα πάνω στα σχόλια των ορκωτών ελεγκτών που ελέγχουν τους ισολογισμούς. Βέβαια σε εμάς του επαγγελματίες, η ανάγνωση των σχολίων των ορκωτών ελεγκτών αποτελεί κομμάτι της καθημερινότητας μας.
Ένα πρόσφατο παράδειγμα και μάλιστα πολύ ενδιαφέρον, είναι το ζήτημα του πιστοποιητικού που χορήγησαν οι ορκωτοί ελεγκτές στην ΔΕΗ. Στο πιστοποιητικό της προηγούμενης χρήσης, είχαν εκφράσει αμφιβολίες για τη βιωσιμότητα της εταιρίας. Στο τελευταίο πιστοποιητικό τους, εκφράζουν θετική άποψη για την βιωσιμότητα της εταιρείας, διότι η σειρά μέτρων για την ενίσχυση των οικονομικών δεδομένων που ελήφθησαν, έχει αρκετές πιθανότητες να επιτύχει και να αναστραφεί η αρνητική πορεία της εταιρίας.
Επιτρέψτε μου να θυμίσω σε όσους ασχολούνται με τις επενδύσεις, ότι η κατάρρευση της αμερικανικής Enron, οδήγησε στην εξαφάνιση και την εταιρεία των ορκωτών ελεγκτών που κάλυπτε τους ισολογισμούς της. Επίσης ο οίκος αξιολόγησης που είχε αξιολογήσει θετικότατα την Enron, δεκαπέντε μόλις ημέρες πριν από την κατάρρευση της, επιβίωσε περνώντας μέσα από δύσκολες διαδικασίες που κλόνισαν την αξιοπιστία του.
Ένα ακόμα τρανταχτό παράδειγμα, αποτέλεσε και η υπόθεση της Folli Follie. Μια υπόθεση την οποία συγκάλυπτε πλήρως ο εσωτερικός έλεγχος της ίδιας της εταιρίας και η εταιρεία των ορκωτών ελεγκτών που έλεγχε τις λογιστικές καταστάσεις και χορηγούσε το ετήσιο πιστοποιητικό. Η συγκάλυψη ήταν τόσο καλά στημένη, που ξεγελούσε για χρόνια μεγάλο αριθμό στρατηγικών και θεσμικών επενδυτών, αλλά και τους εγχώριους ελεγκτικούς θεσμούς της κεφαλαιαγοράς.
Οπότε το να ζητείται σήμερα από τον μικροξενοδόχο της Κρήτης και της Ρόδου, να παρακολουθεί την πορεία των οικονομικών δεδομένων και των λογιστικών καταστάσεων της Thomas Cook, είναι ουτοπικό. Δεν είναι όμως καθόλου ουτοπικό, να ζητείται αυτό από τους μεγάλους ξενοδοχειακούς ομίλους, που είναι υποχρεωμένοι να αποτιμούν και να υπολογίζουν καθημερινά το ρίσκο των δραστηριοτήτων τους. Δεν είναι επίσης ουτοπικό, να ζητείται από τους ξενοδόχους, να έχουν εξασφαλίσει τις προσόδους τους και να έχουν ασφαλίσει τα έσοδα τους έναντι οποιωνδήποτε κινδύνων. Κάτι, που πράττουν όλες οι σοβαρές εταιρίες.
Βεβαίως δεν χρειαζόταν να είσαι εξειδικευμένος χρηματοοικονομικός αναλυτής για να παρακολουθείς τα τεκταινόμενα. Η επισφαλής κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει εδώ και καιρό η Thomas Cook, ήταν γνωστή σε όλους και κυρίως στο χώρο του Τουρισμού, διότι ο ανταγωνισμός από τους άλλους ταξιδιωτικούς οργανισμούς εστίαζε κατά κόρον στην δυνητική αφερεγγυότητα της εταιρείας.
Τα ηχηρά καμπανάκια των προειδοποιήσεων είχαν αρχίσει να κτυπούν ήδη από τον Δεκέμβριο του 2018, όταν ο τότε οικονομικός διευθυντής είχε παραιτηθεί, με το που η Thomas Cook κοινοποίησε στο χρηματιστήριο ένα “profit warning”, δηλαδή μια ενημέρωση προς τους επενδυτές πως η εταιρεία δεν θα παρουσίαζε τα κέρδη που είχε προϋπολογίσει. Το γεγονός αυτό οδήγησε και σε σημαντική πτώση της μετοχικής τιμής της στο χρηματιστήριο του Λονδίνο. Η μεγάλη πτώση της μετοχής όμως, είχε ήδη ξεκινήσει από τον Μάιο του 2018, διότι γνωρίζουμε πολύ καλά πως οι χρηματιστηριακές αγορές κινούνται πολύ ταχύτερα από τις εταιρικές ανακοινώσεις και τις χρηματιστηριακές αναλύσεις. Όπως είχε αναφέρει σε αρκετές αναλύσεις του το Bloomberg, η Thomas Cook είχε αρνητικές χρηματοροές κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας.
Τι κρατούσε όρθια την εταιρία; Το γεγονός πως είχε καταγεγραμμένα άυλα περιουσιακά στοιχεία στους ισολογισμούς της ύψους 1,96 δισ. GBP, που ισοδυναμούσαν με το 40% του συνολικού ενεργητικού της. Και με δεδομένο πως αυτή η αποτίμηση των άυλων περιουσιακών στοιχείων, έφερε και την πιστοποίηση των ορκωτών ελεγκτών, τα πράγματα αρχίζουν να γίνονται πιο σύνθετα. Ταυτόχρονα με την αποδοχή αυτής της υψηλής αποτίμησης των άυλων στοιχείων, η ελεγκτική εταιρεία είχε ισορροπήσει το πιστοποιητικό της, εκφράζοντας επιφυλάξεις για την μελλοντική κερδοφορία της Thomas Cook.
Ουδείς μπορεί να πιστέψει πως μέσα σε τέσσερις μήνες, μετά από την χορήγηση αυτού του πιστοποιητικού, όλα επιδεινώθηκαν τόσο ξαφνικά ώστε να διαλυθεί η εταιρεία. Και τι ακριβώς είναι αυτά τα άυλα περιουσιακά στοιχεία που έχασαν εν ριπή οφθαλμού την όχι ευκαταφρόνητη αξία τους; Τα άυλα περιουσιακά στοιχεία περιλαμβάνουν τα πνευματικά δικαιώματα, τις άδειες, τα εμπορικά σήματα, το λογισμικό των ηλεκτρονικών υπολογιστών, τα δικαιώματα ευρεσιτεχνίας και το know how της εταιρείας. Τα στοιχεία αυτά έχουν μικρή ή καθόλου φυσική ουσία και χρησιμοποιούνται κατά κόρον στην προσπάθεια βελτίωσης των ισολογισμών. Αυτήν την στιγμή για την Thomas Cook, έχουν μηδενική αξία.
Ήδη έχει κινητοποιηθεί το Financial Reporting Council (FRC), το οποίο είναι το Ελεγκτικό Συμβούλιο που ερευνά και επιβάλει ποινές και πρόστιμα, σε φυσικά πρόσωπα όπως λογιστές και ελεγκτές και σε εταιρείες ορκωτών ελεγκτών. Το FRC αναζητά στοιχεία που θα μπορέσουν να οδηγήσουν στην εξιχνίαση κάποιας εσωτερικής απάτης ή κάποιας συγκάλυψης στοιχείων.
Προβάλλοντας την υπόθεση της Thomas Cook στα ελληνικά δεδομένα, εκτιμούμε πως το θέμα των άυλων περιουσιακών στοιχείων και του υπολογισμού της αξίας του, θα έπρεπε να απασχολήσει και τους εγχώριες ελεγκτικές εταιρίες, διότι μεταβάλλει πολλές φορές κατά τρόπο απατηλό, την εικόνα των λογιστικών καταστάσεων των ελληνικών εταιριών.
Ο αρθρογράφος είναι οικονομικός αναλυτής, με ειδίκευση στο σχεδιασμό σύνθετων επενδυτικών στρατηγικών.
Αποποίηση Ευθύνης : Το περιεχόμενο της στήλης, είναι καθαρά ενημερωτικό και πληροφοριακό και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση επενδυτική συμβουλή, ούτε υποκίνηση για συμμετοχή σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Ο αρθρογράφος δεν ευθύνεται για τυχόν επενδυτικές και λοιπές αποφάσεις που θα ληφθούν με βάση τις πληροφορίες αυτές.
