Της Μιράντας Ξαφά*
Στη συνέντευξη που παραχώρησε ο πρωθυπουργός κ. Τσίπρας στο Bloomberg την περασμένη Πέμπτη, άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να μην κόψει τις συντάξεις το 2019, όπως έχει ήδη νομοθετήσει η κυβέρνηση στο πλαίσιο της δεύτερης αξιολόγησης. Στην ερώτηση του δημοσιογράφου "Are you still committed to cutting pensions?" o Τσίπρας απαντάει ότι στη μεταμνημονιακή εποχή η κυβέρνηση θα αποφασίζει με ποια μέτρα θα πετυχαίνει τους στόχους για το πρωτογενές πλεόνασμα (πράγμα που ίσχυε και στην μνημονιακή εποχή, γι'' αυτό έχουμε υπερφορολόγηση και κρατικές δαπάνες σε Σουηδικά επίπεδα χωρίς τις αντίστοιχες υπηρεσίες). Όταν ο δημοσιογράφος τον πιέζει, ο Τσίπρας υπεκφεύγοντας απαντάει ότι «οι δεσμεύσεις μας αναγράφονται στην απόφαση του Eurogroup της 22ας Ιουνίου».
Πράγματι στο παράρτημα της ανακοίνωσης του Eurogroup δεν αναφέρεται η περικοπή των συντάξεων μεταξύ των μεταμνημονιακών δεσμεύσεων, προφανώς επειδή δεν αποτελεί νέα δέσμευση αλλά ήδη ψηφισμένο μέτρο που οι πιστωτές θεωρούν δεδομένο ότι θα εφαρμοστεί! Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ, η δαπάνη για συντάξεις παραμένει πάνω από το 15% του ΑΕΠ μετά την μεταρρύθμιση Κατρούγκαλου, και οι πιστωτές θεωρούν ότι η περικοπή τους είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, που συνδέεται με τη βιωσιμότητα του χρέους. Είναι πολύ απίθανο επομένως οι πιστωτές να αποδεχθούν «ισοδύναμα» μέτρα, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν θεωρούν την παρούσα κατάσταση βιώσιμη. Δεν είναι δυνατόν το ένα πέμπτο των φορολογικών εσόδων να επιδοτεί το ασφαλιστικό σύστημα τη στιγμή που λείπουν βασικές προμήθειες από τα νοσοκομεία και τα μισά λεωφορεία στην Αθήνα δεν κυκλοφορούν λόγω έλλειψης ανταλλακτικών.
Ακόμη πιο ακραίες ήταν οι δηλώσεις Κατρούγκαλου ότι «δεν υπάρχει λόγος να περικοπούν οι συντάξεις» επειδή, όπως είπε, «ο ΕΦΚΑ είναι πλεονασματικός και πετυχαίνουμε τους στόχους των πλεονασμάτων». Η δήλωση ότι ο Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης είναι πλεονασματικός είναι το συντομότερο ανέκδοτο πού έχει ακουστεί πρόσφατα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ, πριν την μεταρρύθμιση Κατρούγκαλου η δαπάνη για συντάξεις ανερχόταν στο 17% του ΑΕΠ, εκ του οποίου οι εισφορές κάλυπταν μόλις το 7% και τα φορολογικά έσοδα το έλλειμμα ύψους 10% του ΑΕΠ. Μετά την μεταρρύθμιση Κατρούγκαλου η συνολική δαπάνη εκτιμάται γύρω στο 15% του ΑΕΠ, με τα φορολογικά έσοδα και πάλι να χρηματοδοτούν την μερίδα του λέοντος. Για ποιο πλεόνασμα μιλάμε επομένως; Προφανώς ο κ. Κατρούγκαλος αναφέρεται σε πλεόνασμα μετά τις επιδοτήσεις από τον προϋπολογισμό, ακόμη και αυτό το πλεόνασμα όμως αμφισβητείται από τα στελέχη του ΕΦΚΑ που υποδεικνύουν τις χιλιάδες αιτήσεις συνταξιοδότησης που εκκρεμούν και δεν καταγράφονται στις υποχρεώσεις.
Για άλλη μία φορά, ο κ. Τσίπρας και η κυβέρνησή του απλώς παίζουν πολιτικά παιχνίδια υποσκάπτοντας την ήδη χαμηλή αξιοπιστία της χώρας. Ας μην απορούμε λοιπόν γιατί οι κεφαλαιαγορές αποτιμούν το Ελληνικό ρίσκο διπλάσιο από το Ιταλικό και τριπλάσιο από το Πορτογαλικό, όπως αυτό καταγράφεται στο spread των κρατικών ομολόγων. Αν ο κ. Τσίπρας επιθυμεί «επιστροφή στην κανονικότητα» και στις αγορές, ας αντιληφθεί ότι οι αγορές θα βαράνε τα νταούλια και ο ίδιος θα πρέπει να χορεύει στους ρυθμούς τους.
* Η κα Μιράντα Ξαφά είναι senior scholar, Centre for International Governance Innovation (CIGI).
