Του Αριστοτέλη Αϊβαλιώτη
Η μόνιμη επωδός στο δημόσιο διάλογο εδώ και πολλά χρόνια είναι ότι η χώρα χρειάζεται επενδύσεις και μάλιστα πολλές. Στα 100 δισ. νέες επενδύσεις για τα επόμενα 6 χρόνια ανεβάζουν το αναγκαίο ποσό οι ειδικοί, ώστε να ενεργοποιηθεί ένας κύκλος ανάπτυξης που να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα τόσο το πρόβλημα της ανεργίας όσο και τις δημοσιονομικές ανάγκες της χώρας στο μέλλον.
Μόνο που οι ειδικοί έβαλαν αυτό το νούμερο το μακρινό 2012. Από τότε έχουν περάσει πέντε χρόνια και πάλι για αυτό το νούμερο μιλάμε, ενώ εν τω μεταξύ η χώρα έχει αρνητική ροή επενδύσεων, αλλά και ο εξοπλισμός των υπαρχουσών ακόμα επιχειρήσεων γερνάει, απαξιώνεται, δεν αντικαθίσταται.
Η χώρα κάνει σημειωτόν, κύκλους γύρω από την ουρά της. Βαρεθήκαμε να αναμασάμε τα ίδια και τα ίδια, την ανάγκη ανάπτυξης, την προτεραιότητα που πρέπει να δώσουμε στην εξωστρέφεια και στην καινοτομία, στην ανάγκη να υπάρξει τόνωση της βιομηχανικής δραστηριότητας, που κατρακυλάει συνεχώς τα τελευταία 30 χρόνια, την αλλαγή του «παραγωγικού μοντέλου», το εθνικό σχέδιο για την στρατηγική στην οικονομία, για τον μονόδρομο που είναι η ιδιωτική οικονομία και οι ξένες επενδύσεις. Λόγια, πολλά λόγια που παρασέρνονται από τον αέρα, όλα αυτά τα χρόνια. Παρά τα μνημόνια (ίσως κάποιοι πουν: εξαιτίας τους…), παρά τις εξαγγελίες και τις καλές προθέσεις, παρά τα διαδοχικά success stories, μάλλον δεν κάνουμε βήματα για την Γη της Επαγγελίας.
Και πώς να κάνουμε πρόοδο; Την στιγμή που έχουμε ακυρώσει, περιθωριοποιήσει, αδυνατίσει, τις εγχώριες παραγωγικές δυνάμεις, τις επιχειρήσεις, τους επιχειρηματίες, το ανθρώπινο δυναμικό;
Οι επιχειρήσεις, διαχρονικά, λειτουργούν σε ένα περιβάλλον τόσο τοξικό όσο και ασταθές. Η υψηλή φορολογία, που συνεχώς αυξάνεται τα τελευταία χρόνια, τους αφαιρεί κάθε δυνατότητα να κεφαλαιοποιήσουν την όποια κερδοφορία τους, την δυνατότητα να κάνουν αυτό που ο Μαρξ ονόμαζε «πρωταρχική συσσώρευση». Η μεγάλη τους πλειοψηφία είναι σήμερα ζημιογόνες, αποτέλεσμα της κρίσης και της μείωσης του αντικειμένου τους. Αλλά και όσες είναι κερδοφόρες πρέπει να αντιμετωπίσουν τελική φορολογική επιβάρυνση (effective tax rate) πάνω από 50%, σε πολλές περιπτώσεις 65%. Γιατί δεν είναι μόνο ο ονομαστικός συντελεστής, πλήθος παραγόντων, φορολογικοί έλεγχοι, λογιστικές διαφορές, τσιγγούνικες αποσβέσεις, φόροι μερισμάτων, επισφάλειες που δεν αναγνωρίζονται, ΕΝΦΙΑ, ασφαλιστικές εισφορές και το κακό συναπάντημα, συμβάλλουν φιλότιμα ώστε το όποιο κέρδος να «κοινωνικοποιηθεί», μεταβάλλοντας την ιδιωτική επιχείρηση σε οιονεί κρατική υπηρεσία. Μεταβάλλοντας τον επιχειρηματία σε κρατικό σκλάβο.
Οι φόροι με την παρούσα δομή τους κρατούν τις επιχειρήσεις μικρές, ανήμπορες να αντιμετωπίσουν τον διεθνή ανταγωνισμό. Μόνο 800 επιχειρήσεις στην χώρα έχουν σήμερα τζίρο πάνω από 25 εκατομμύρια Ευρώ. Που χώρος για εξαγωγές, για στρατηγική, για Research and Development…
Αλλά δεν είναι μόνο οι φόροι. Το κανονιστικό πλαίσιο μεταβάλλεται συνεχώς, πάντοτε επί το δυσμενέστερο, προσθέτοντας συνεχώς κόστη συμμόρφωσης, παρακολούθησης, συναλλαγής με το καθημερινό τέρας της κρατικής γραφειοκρατίας. Κάποτε, πριν κοντά δέκα χρόνια, η Διεθνής Διαφάνεια είχε υπολογίσει το κόστος αυτό σε 6% του ΑΕΠ. Αμφιβάλλει κανείς, από την καθημερινή του εμπειρία, ότι αυτό σήμερα έχει αυξηθεί, σημαντικά;
Να ήταν μόνο αυτά… Η λαίμαργη διάθεση του Κράτους να εισπράξει τους φόρους του έχει οδηγήσει στο χτίσιμο μιας υπερβολικής δεσπόζουσας θέσης που καταδικάζει την υπόλοιπη κοινωνία στο περιθώριο. Το προνόμιο του Δημοσίου σε περιπτώσεις χρεών είναι απόλυτο, έτσι ώστε διαλύει κάθε έννοια πιστωτικής εξασφάλισης των δανείων της συλλογικής μας περιουσίας, των τραπεζών. Επιπροσθέτως σε περιπτώσεις επιχειρηματικών αποτυχιών ενώ τα χρέη των ιδιωτών πιστωτών και των τραπεζών παγώνουν, του Δημοσίου εξακολουθούν και αυγαταίνουν με πρόστιμα και προσαυξήσεις, έτσι ώστε στο τέλος όλα τα στοιχεία ενεργητικού των αποτυχημένων περιέρχονται στο Κράτος, με την βοήθεια της καθυστέρησης στην απονομή δικαιοσύνης. Το Κράτος έτσι ακυρώνει πολύτιμους κοινωνικούς πόρους, αφού δεν ξέρει τι να τους κάνει, τους αφήνει να σκουριάζουν και να χάνουν όλη την αξία τους.
Έτσι το Κράτος όχι μόνο φορολογεί τους ζωντανούς, αλλά αξιώνει να αυξάνει τις απαιτήσεις του και έναντι των «νεκρών». Πρόκειται περί πτωματοφαγίας. Και δεν το κάνει αυτό μόνο στις επιχειρήσεις, το κάνει και στα άτομα. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι σήμερα είναι οικονομικά νεκροί, αφού οι ληξιπρόθεσμες οφειλές τους, οι δεσμευμένοι λογαριασμοί τους, η απώλεια της ενημερότητας, τους οδηγεί σε στάση δραστηριότητας.
Το ανθρώπινο κεφάλαιο της κοινωνίας μας, ήδη λειψό από την μετανάστευση όσων έχουν σύγχρονες δεξιότητες και φιλοδοξία να ζήσουν την ζωή τους καλύτερα, έχει μειωθεί ακόμα περισσότερο από την φοροεπιδρομή και τις δρακόντιες μεθόδους που μετέρχεται το Κράτος για να προστατεύσει την δεσπόζουσα θέση του και το απόλυτο προνόμιο του σαν Υπέρτατος Πιστωτής.
Ποιοι άραγε θα στελεχώσουν αυτές τις νέες επενδύσεις που φαντασιωνόμαστε όλοι ότι θα έλθουν, «τόσες που δεν θα τις προφταίνουμε»; Με ποιους επιχειρηματίες θα υλοποιηθεί η νέα Μεγάλη Ιδέα της ιδιωτικής επιχειρηματικότητας όταν η συντριβή που έχουν βιώσει πολλοί επιχειρηματικοί κλάδοι και πολλοί επιχειρηματίες δημιουργούν μία αρνητική δημοσιότητα για την επιχειρηματικότητα;
Βρισκόμαστε στην Σπηλιά του Κύκλωπα.
Έχουμε να διαχειριστούμε ένα τεράστιο πρόβλημα, που χτίστηκε με ευθύνη όλου του πολιτικού συστήματος για δεκαετίες. Και αν θέλουμε να ξεφύγουμε από την παγίδα, αν θέλουμε να κάνουμε μία νέα αρχή πρέπει αντίστοιχα να κάνουμε μία μεγάλη παρέμβαση. Τα φτιασιδώματα και τα σοβατίσματα δεν θα μας βοηθήσουν.
Η παρέμβαση αυτή πρέπει να έχει τρεις κύριους άξονες:
- Δραστική μείωση των φόρων και των εισφορών, ώστε το effective tax rate να πέσει 25 μονάδες, κάτω από το 40%.
- Περιορισμός του Απόλυτου Προνομίου του Κράτους και εξομοίωση του με κάθε άλλον ιδιώτη πιστωτή. Δεύτερη ευκαιρία στους αποτυχόντες με την εισαγωγή σύγχρονου θεσμού προσωπικής πτώχευσης.
- Γενναία κίνητρα για συγχωνεύσεις επιχειρήσεων και/η δημιουργίας ενώσεων επιχειρήσεων σε αλυσίδες/clustering.
Πρέπει να βγάλουμε τις επιχειρήσεις από την σπηλιά του Κύκλωπα, στην ανάγκη τυφλώνοντας τον.
Αν θέλουμε ποτέ να γυρίσουμε στην Ιθάκη…
