Του Κωνσταντίνου Ντούνα*
Μετά από αλλεπάλληλα έτη ύφεσης από το 2008 έως το 2013, η πτωτική πορεία του ελληνικού ΑΕΠ ανεστράφη το 2014 σημειώνοντας για πρώτη φορά θετικό ρυθμό ανάπτυξης ύψους 0,7% (σε πραγματικούς όρους).
Παρά τα εμφανή σημάδια ανάκαμψης της οικονομίας το 2014, οι καταστροφικές πολιτικές που ακολουθήθηκαν από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ οδήγησαν σε μια εκ νέου υποχώρηση της ελληνικής οικονομίας για 2 συναπτά έτη (2015: -0,3%, 2016: -0,2%), σύμφωνα με τα τελικά επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που ανακοινώθηκαν πρόσφατα.
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα είναι σημαντικό να αναδειχθεί το μέγεθος της ζημιάς που προκλήθηκε στην ελληνική οικονομία τη διετία 2015-2016, μέρος της οποίας αποτελεί το “μη πραγματοποιηθέν” ΑΕΠ με βάση τις επίσημες εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όπως αυτές δημοσιεύθηκαν το Φθινόπωρο του 2014 (European Economic Forecast – Autumn 2014). Πιο συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέβλεπε ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης (πραγματικό ΑΕΠ) ύψους 2,9% και 3,7% για τα έτη 2015 και 2016, κάτι που μεταφράζεται σε EUR 19δις “χαμένου” ΑΕΠ σε μόλις 2 έτη. Σε ποσοστιαία βάση, η ελληνική οικονομία απώλεσε σωρευτική μεγέθυνση ύψους 10%-11% κατά τη διάρκεια της εν λόγω διετίας. Αξίζει να σημειώσουμε το γεγονός ότι η σημερινή κυβέρνηση επικαλείται τις ίδιες ακριβώς (επίσημες) πηγές στα πλαίσια του δημόσιου λόγου των στελεχών της.
Ολοκληρώνοντας την εικόνα με τα έως σήμερα δημοσιευμένα στοιχεία για το ΑΕΠ του 1ου εξαμήνου του τρέχοντος έτους σε συνδυασμό με τις συγκλίνουσες εκτιμήσεις για το 2ο εξάμηνο, η οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί με ρυθμό αρκετά χαμηλότερο, τόσο από τις αρχικές προβλέψεις (της κυβέρνησης και των θεσμών), όσο και από τη δυναμική που είχε δημιουργηθεί στα τέλη του 2014. Ως συνέπεια και του φετινού χαμηλού ρυθμού ανάπτυξης, η συνολική υστέρηση της ελληνικής οικονομίας (σε όρους πραγματικού ΑΕΠ) πρόκειται να υπερβεί τα EUR 20δις κατά τη τριετία 2015-2017.
Επεκτείνοντας την αναφορά μας σε επίπεδο Ευρωζώνης, είναι σημαντικό να υπογραμμίσουμε ότι η ελληνική οικονομία αναμένεται και φέτος να υποαποδώσει σημαντικά σε ένα περιβάλλον ιδιαιτέρως υψηλών ρυθμών ανάπτυξης σχεδόν σε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης. Σύμφωνα με τις συγκλίνουσες εκτιμήσεις (πηγή: Bloomberg), η Ευρωζώνη αναμένεται να αναπτυχθεί με 2,2% για το 2017, έναντι ανάπτυξης 1,8% το 2016. Άμεσα συγκρίσιμες με την Ελλάδα οικονομίες προβλέπεται ότι θα έχουν ακόμα υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης (π.χ. Πορτογαλία: 2,6%, Ιρλανδία: 4,1%).
Τα δυσμενή αποτελέσματα στο ΑΕΠ είναι εμφανή σε πολλούς τομείς της ελληνικής οικονομίας και κατ' επέκταση κοινωνίας. Ενδεικτικά θα αναφέρουμε τις σημαντικές περικοπές συντάξεων (κύριων και επικουρικών) που συνεχίζει να επιβάλει η σημερινή κυβέρνηση ως αποτέλεσμα της υψηλής συνταξιοδοτικής δαπάνης ως ποσοστό του ΑΕΠ (το κλάσμα παραμένει υψηλό λόγω της μεγάλης υστέρησης του ΑΕΠ).
Τέλος, αξίζει να τονίσουμε ότι η συνολική ζημιά που έχει τελικά προκληθεί στην ελληνική οικονομία κατά τη τελευταία τριετία είναι πολλαπλάσια των EUR 20δις που προαναφέραμε, καθώς η παραπάνω ανάλυση δεν επεκτείνεται στις επιπρόσθετες αρνητικές συνέπειες από: (α) τη δραματική εκροή καταθέσεων στο α' εξάμηνο 2015, (β) την επιβολή των capital controls (καλοκαίρι 2015), (γ) την τρίτη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών (τέλη 2015), (δ) τις συνεχείς καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση σημαντικών ιδιωτικοποιήσεων (π.χ. Ελληνικό, Περιφερειακά Αεροδρόμια) που είχε υλοποιήσει η κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, (ε) την μη ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα QE της ΕΚΤ, (στ) τη μελέτη βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, το οποίο κατέστη και πάλι μη βιώσιμο ως αποτέλεσμα της σημαντικής υστέρησης της οικονομίας το 2015-2016 αλλά και της μείωσης του προβλεπόμενου μεσο-μακροπρόθεσμου ετήσιου ρυθμού ανάπτυξης του ΑΕΠ σε 1% (Φεβρουάριος 2017) από 1,9% (Ιούνιος 2014).
Λόγω όλων των παραπάνω γεγονότων, κρίνεται πλέον επιτακτική η ανάγκη πολιτικής αλλαγής, η οποία αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την άμεση επιτάχυνση του ρυθμού ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.
Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, εκτιμούμε ότι η πολιτική αλλαγή θα ενισχύσει καθοριστικά την εγχώρια καταναλωτική εμπιστοσύνη (consumer confidence) κάτι που αυτομάτως θα τονώσει σημαντικά το ΑΕΠ λόγω της μεγάλης εξάρτησης της οικονομίας από την κατανάλωση.
Όπως έχει ήδη περιγράψει ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε δημόσιες παρεμβάσεις του, η ελληνική οικονομία δύναται να κάνει άλματα ανάπτυξης μέσω της υλοποίησης συγκεκριμένων πολιτικών δράσεων και διαρθρωτικών αλλαγών.
Πλην της ανάγκης επίτευξης επικαιροποιημένης συμφωνίας με τους δανειστές έχοντας ως βάση πιο ρεαλιστικούς/βατούς στόχους πρωτογενών πλεονασμάτων, θα αναφέρουμε τομείς που επιδέχονται σοβαρών παρεμβάσεων και οι οποίοι μπορούν να δώσουν αναπτυξιακή ώθηση σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Ενδεικτικά, τέτοιοι τομείς είναι το φορολογικό σύστημα (σταδιακή μείωση φορολογικών συντελεστών επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων), η προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων, το άνοιγμα κλάδων της οικονομίας στον ανταγωνισμό (γενναίο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων), η δημόσια διοίκηση (αξιολόγηση προσωπικού) και η παιδεία (μέσω και της λειτουργίας ιδιωτικών πανεπιστημίων).
*O κ. Κωνσταντίνος Ντούνας είναι μέλος Τομέα Οικονομίας και Ανάπτυξης ΝΔ που έχει περάσει από τη διαδικασία επιλογής του Μητρώου Στελεχών.
