Εδώ και λίγο καιρό, μετά το πρώτο κρούσμα στην Κίνα από τον COVID-19, η ανθρωπότητα μπήκε σε ιδιαίτερες περιπέτειες υγείας και περίπου από την 20η Φεβρουαρίου 2020 η Ευρώπη ξεκινώντας από την Ιταλία, είδε μια ανησυχητική έξαρση των κρουσμάτων στα εδάφη της, οπότε οι Ευρωπαίοι βλέπουν πλέον να συμβαίνουν δίπλα τους, αυτά που συνέβαιναν τόσο καιρό στην Κίνα και ευχόντουσαν να μην συμβούν ποτέ εδώ.
Συγχρόνως μέσω των ΜΜΕ, παρακολουθήσαμε σκηνές πρωτόγνωρες - για μερικούς εξωπραγματικές - πολύ μακριά από εμάς. Μετά την Ιταλία όμως, βλέπουμε τα φαινόμενα αυτά στο σπίτι μας και σ΄ ένα λαό από πανικοβλημένο μέχρι αδιάφορο, με κύριο χαρακτηριστικό να νομίζουμε ότι όλα όσα δεν μας συμφέρουν είναι υπερβολές και τον «ωχαδερφισμό» να μας χαρακτηρίζει.
Εδώ και λίγο καιρό έχουμε το πρώτο κρούσμα σε καραντίνα στη χώρα μας και από την 10η Μαρτίου ξεκίνησαν οι περιορισμοί σε σχολεία (…η χαρά της καφετέριας) και σε χώρους θεάματος, πολυχώρους, μαζικές συναθροίσεις κλπ.(… η χαρά των καρναβαλιστών, των χιονοδρομιστών, των… ομαδικών φίλων ακρογιαλιάς), έκλεισαν τα ΚΑΠΗ (…η χαρά των καφενείων) και ούτω καθεξής. Η αποκορύφωση είναι στα σούπερ μάρκετ, όπου αν κοιτάξεις τις ουρές που φτάνουν μέχρι έξω, αναρωτιέσαι… αν θα ήσαν περισσότεροι σε περίπτωση που θα τους τα έδιναν τσάμπα!
Έκτοτε υπάρχουν εκείνοι που κλειδώνουν και πανικοβάλλονται και αυτοί που αντίθετα… πάνε για μπύρες. Δύο τύποι αντίδρασης στον κίνδυνο, όμως και οι δύο παράλογοι.
Υπάρχουν εκείνοι που στέλνουν μηνύματα σε φίλους… εν είδει ψυχολόγου(;) κατά τη διάρκεια της νύχτας, όταν καταλαμβάνονται από το άγχος που αναπτύσσεται μετά τη ροή των ειδήσεων από την ΤV, ή τα μέσα πληροφόρησης. Συγχρόνως όμως στους δρόμους εξακολουθούν να ακούγονται κραυγές από ομάδες νέων και άλλους περαστικούς, που περνούν ένα «κανονικό - καθημερινό» βράδυ…
Υπάρχουν όμως και εκείνοι που προσαρμόζονται στους κανόνες που επιβάλλονται από την κατάσταση έκτακτης ανάγκης και αναδιαμορφώνουν τον τρόπο ζωής τους, σύμφωνα με τους κανόνες που προτείνουν οι υγειονομικοί εμπειρογνώμονες και οι αρχές. Είναι αυτοί που βγαίνουν από το σπίτι μόνο εκτάκτως ή υποχρεωτικά, αν και γνωρίζουν τη σοβαρότητα της κατάστασης και κινούνται με την ευθύνη προς τον εαυτό τους και προς τους άλλους.
Για να παραμείνει υπό έλεγχο η σημερινή επιδημία COVID-19, πολλές χώρες - συμπεριλαμβανομένης και της χώρας μας - ζήτησαν από τους κατοίκους τους να απομονωθούν στο σπίτι ή να νοσηλευτούν σε μια εγκατάσταση απομόνωσης.
Η καραντίνα δεν καθορίζεται μόνο βάσει επιστημονικών στοιχείων για ανθρώπους που έχουν μολυνθεί από τον ίδιο τον ιό, αλλά και από την υποψία ότι κάποιος έρχεται σε επαφή με έναν ασθενή και από το φόβο πιθανών κοινωνικών, οικονομικών κλπ. επιπτώσεων της μαζικής εξάπλωσης της νόσου.
Στις ώρες που το κυβερνητικό διάταγμα προσπαθεί να λύσει το πρόβλημα αρχικά με περιορισμούς, αυτό που επηρεάζεται περισσότερο από τον κορωνοϊό, είναι οι δύο συγκεκριμένοι τύποι αντίδρασης στο κλίμα γενικευμένης προειδοποίησης και προφύλαξης. Δύο είδη απαντήσεων, που φαίνεται να σχετίζονται με το διαφορετικά προφίλ χαρακτήρων.
Από τη μία πλευρά, είναι εκείνοι στους οποίους η ανησυχία που προκαλείται από τις συνθήκες, επικρατεί έναντι οποιασδήποτε άλλης ενδεχόμενης πτυχής της ύπαρξης και οδηγεί σε πλήρη απομόνωση.
Από την άλλη πλευρά, είναι εκείνοι που τείνουν να απομακρύνουν ή να υποτιμούν έναν συναγερμό που αντιλαμβάνονται επίσης, αλλά όχι από την άγνοια για τις πιθανές συνέπειες, αλλά μάλλον εξαιτίας ενός αμυντικού μηχανισμού που υπονοείται και δεν γνωρίζει κάποιο φόβο που διαφορετικά θα ήταν δύσκολο να διαχειριστούν.
Ο φόβος του τέλους, είναι η κύρια αιτία άγχους που τίθεται σε κίνηση, με το θάνατο που απειλεί τον οργανισμό από τη γέννηση μας και μετά.
Οι μάζες πρέπει να καθοδηγούνται από τη «μελέτη των δεδομένων» έγραψε ο Le Bon, ο πατέρας της ψυχολογίας του πλήθους, ο οποίος περιγράφει «τι τους εντυπωσιάζει και τους αποπλανεί και τι μπορεί να τους εντυπωσιάσει περισσότερο από το φόβο τους να πεθάνουν».
Η ψύχωση του κορωνοϊού είναι ένα λαμπερό παράδειγμα της επίδρασης των συλλογικών φαινομένων στην ατομική συμπεριφορά και του πώς η αταβιστική συναισθηματικότητα του ατόμου μπορεί να γίνει ένα πανδημικό φαινόμενο και αντίστροφα.
Οι άνθρωποι που βρίσκονται σε κατάσταση καραντίνας, αντιμετωπίζουν ήδη υψηλό επίπεδο φόβου για τη μόλυνση και τη δυνατότητα μόλυνσης άλλων. Όταν βρίσκονται σε καραντίνα, είναι συχνά επιρρεπείς σε καταστροφικές ερμηνείες των γεγονότων και η απουσία από ακριβείς πληροφορίες μπορεί να την επιδεινώσει.
Είναι σημαντικό τα άτομα που βρίσκονται σε καραντίνα να έχουν πρόσβαση σε ενημερωμένες και ακριβείς πληροφορίες, να κοινοποιούνται σ΄ αυτούς με σαφήνεια και συνέπεια οι λόγοι της καραντίνας και τυχόν αλλαγές στο σχέδιο καραντίνας, ιδίως όσον αφορά τη διάρκειά της.
Η περίοδος απομόνωσης θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν συντομότερη και η διάρκεια δεν θα πρέπει να μεταβάλλεται παρά μόνο σε ακραίες περιστάσεις, καθώς αυτές οι αλλαγές μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία τους.
Σήμερα ο κορωνοϊός μέσω των ειδήσεων μετατρέπεται σε συλλογική ψύχωση που οδηγεί ευτυχώς στη ολοκληρωμένη θεραπεία δηλαδή «εσώκλειστος στο σπίτι» και να κοιτάζουμε μέσα από αυτό τι συμβαίνει στον κόσμο, χωρίς πρόβλημα.
Στη μέση βέβαια, υπάρχουν οι περισσότεροι άνθρωποι, οι οποίοι με μεγαλύτερο ορθολογισμό και ηρεμία προσπαθούν να είναι μέρος της ομάδας που είναι θύμα άγχους και επαναβαθμολογούν τα πάντα, εάν ο φόβος γίνεται υπερβολικός και παράλογος. Σε αυτό το σημείο, ο τρόμος της μόλυνσης προκαλεί το φόβο του γείτονα γνωστού πλέον… ως ξένου.
Η αίσθηση της ανασφάλειας που συνήθως τοποθετείται στο πλαίσιο της συνηθισμένης ζωής μας, προκύπτει με αλαζονεία και μας κάνει να αισθανόμαστε όλη την ευθραυστότητα μιας ύπαρξης, που μπορεί να συμβιβαστεί ή και να τελειώσει σε σύντομο χρονικό διάστημα, για έναν μικροσκοπικό και αόρατο εχθρό όπως ιό.
Γι’ αυτό λοιπόν… προσοχή, ηρεμία και αναμονή!
