Της Σοφίας Ζαχαράκη*
Σε λίγες ημέρες ξεκινά το νέο σχολικό έτος. Στα θρανία της Α'' Δημοτικού θα καθίσουν τα παιδιά που γεννήθηκαν το έτος 2011. Τα παιδιά αυτά είναι η πρώτη γενιά Ελλήνων, που γεννήθηκαν και έζησαν εξ ολοκλήρου μέχρι σήμερα στην Ελλάδα των μνημονίων, στην εποχή της μεγάλης ματαίωσης, στην οποία η χώρα μπήκε το 2010 και στην οποία βρίσκεται καθηλωμένη επτά χρόνια μετά.
Το στοίχημα, ωστόσο, δεν πρέπει να είναι άλλο, παρά αυτή η γενιά των νέων παιδιών να είναι σε 12 χρόνια μια γενιά παιδιών που θα ζουν σε μια χώρα προόδου και ευημερίας, εφοδιασμένα με όλα εκείνα τα μορφωτικά και ψυχικά εφόδια, που θα τους επιτρέψουν να βρεθούν στην πρωτοπορία της εποχής τους. Όλες οι μεγάλες μάχες του μέλλοντος θα δοθούν σε αυτά τα θρανία των μαθητών της Α'' Δημοτικού αυτής της γενιάς και των επομένων.
Στα θρανία αυτά θα δοθεί η μάχη κατά των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων. Είναι τα καλά και ανταγωνιστικά δημόσια σχολεία εκείνα που θα δώσουν στην γενιά αυτή τα εφόδια, για να διεκδικήσει η ίδια το δικαίωμα στην ατομική και συλλογική ευτυχία, εξασφαλίζοντας ισότητα ευκαιριών εκεί που υπάρχουν άνισα μέσα. Και ως άνισα μέσα πρέπει να αντιλαμβανόμαστε όχι μόνο όσα έχουν να κάνουν με την υποβοήθηση στα σχολικά μαθήματα, αλλά και με παραμέτρους όπως ο αθλητισμός, η καθημερινή ποιότητα ζωής στο σχολείο, η αισθητική, ο σεβασμός στον δημόσιο χώρο, η εξοικείωση με την τέχνη, η εξοικείωση με το διεθνές περιβάλλον. Και είναι ιδίως τα Πειραματικά και τα Πρότυπα Σχολεία που θα δώσουν σε πολλά παιδιά την δίκαιη ευκαιρία να καλλιεργήσουν ιδιαίτερες δεξιότητες και κλίσεις, τις οποίες αύριο θα ανταποδώσουν στο κοινωνικό σύνολο.
Στα θρανία αυτά θα δοθεί η μάχη της κοινωνικής ενσωμάτωσης. Και η μάχη αυτή μπορεί να κερδηθεί αν στον δάσκαλο και στην σχολική κοινότητα δοθούν τα μέσα και τα εργαλεία για την προληπτική αντιμετώπιση της σχολικής βίας και του bullying και τον αποτελεσματικό χειρισμό μαθησιακών, συμβιωτικών ή άλλων δυσκολιών. Η μάχη αυτή μπορεί να κερδηθεί αν η Πολιτεία έχει το θάρρος και την αποφασιστικότητα να συγκρουστεί με τα «άβατα» και τα «άσυλα ανομίας». Και αν το ίδιο το σχολείο έχει το δικαίωμα να δώσει κίνητρα και επιβράβευση για κάθε θετική σχολική συμπεριφορά.
Στα θρανία αυτά θα δοθεί η μάχη της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας σε 15 - 20 χρόνια από σήμερα. Είναι τα καλά δημόσια σχολεία εκείνα που θα συστήσουν στην νέα αυτή γενιά την αριστεία σαν κοινωνική λειτουργία, σαν μοχλό προαγωγής του κοινωνικού συνόλου και του ατομικού και συλλογικού μέλλοντος. Είναι τα καλά δημόσια σχολεία που θα προετοιμάσουν την γενιά του 2030, αντί να είναι όμηρος των στρεβλώσεων μιας υδροκέφαλης, δημοσιοκεντρικής οικονομίας, να ανοίξει τα φτερά της, με όπλο την σύγχρονη γνώση, στην εφαρμοσμένη καινοτομία, στην ελεύθερη οικονομία και στην δημιουργία, ό,τι κι αν είναι αυτό που κάθε παιδί θα επιλέξει να κάνει. Είναι τα καλά δημόσια σχολεία που θα ετοιμάσουν μια γενιά που θα βρίσκεται στην πρωτοπορία του παγκόσμιου ανταγωνισμού και θα διεκδικεί το μέλλον της στο πεδίο της δημιουργίας και όχι σε παρελθοντικά διλήμματα, που δεν εξυπηρετούν κανέναν άλλον, παρά αυτούς που τα εμπορεύονται.
Στα θρανία αυτά, τέλος, θα δοθεί η μάχη της διαφάνειας, της κοινωνικής λογοδοσίας και της αξιοκρατίας, με θεσμούς αξιολόγησης για μαθητές και δασκάλους, που θα εξασφαλίζουν την πρόσδεση του σχολείου με τη βελτίωση, την πρόοδο και με τους όρους της πραγματικής ζωής, για την οποία το σχολείο ετοιμάζει τον μαθητή. Με θεσμούς αδιάβλητους και διαφανείς, μεταξύ των οποίων τις Πανελλαδικές Εξετάσεις.
Έχουμε χρέος απέναντι στα παιδιά αυτά, που γεννήθηκαν σε μια χρεοκοπημένη Ελλάδα, την γενιά του 2011, να τους εξασφαλίσουμε το σχολείο αυτό.
Αλλά έχουμε εξίσου χρέος να ετοιμάσουμε μια Ελλάδα που να μπορεί να κρατήσει αυτήν την νέα γενιά Ελλήνων, που θα απελευθερώσει τις δυνάμεις τους και που θα τους δώσει και στο στάδιο της ενήλικης ζωής τις ευκαιρίες να ξεδιπλώσουν την δυναμική και την δημιουργικότητά τους.
Το στοίχημα είναι διπλό: το 2029 που θα αποφοιτήσουν τα παιδιά αυτά από το Λύκειο θα πρέπει να τους περιμένει μια Ελλάδα που θα έχει σπάσει τον φαύλο κύκλο της στασιμότητας, της ανακύκλωσης και της εσωστρέφειας, μια Ελλάδα της ανάπτυξης και της εξωστρέφειας, που θα επιτρέπει σε αυτά τα παιδιά πρώτα να σχεδιάσουν τις σπουδές τους κι έπειτα να διεκδικήσουν ένα μέλλον δημιουργίας και αυτοτέλειας, έξω από κάθε ομηρία.
Κάτω από την πνιγηρή επικράτηση της μισαλλοδοξίας, του λαϊκισμού και της άρνησης του μέλλοντος, μια νέα Ελλάδα ασφυκτιά να γεννηθεί και να ξεκινήσει τη δική της, νέα εποχή.
Σημ.:
Η θέση ότι τα σχολεία είναι ο βασικός μοχλός αντιμετώπισης των ανισοτήτων παρακολουθεί τις θέσεις του σύγχρονου φιλόσοφου, John Rawls, που διατύπωσε την αρχή:
«Οι κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες πρέπει να ικανοποιούν δύο συνθήκες: Πρώτον, πρέπει να παρακολουθούν θέσεις και αξιώματα ανοιχτά σε όλους σε συνθήκες ακριβοδίκαιης ισότητας ευκαιριών και, δεύτερον, πρέπει να ωφελούν όσο περισσότερο γίνεται τα λιγότερο ευνοημένα μέλη της κοινωνίας». (Rawls, Ο πολιτικός φιλελευθερισμός, σ. 339).
* Η κα Σοφία Ζαχαράκη είναι αναπληρώτρια εκπρόσωπος τύπου της Νέας Δημοκρατίας.
