Του Δημήτρη Καμπουράκη
Μόλις με την έναρξη των οικονομικών μου σπουδών, χρειάστηκε να απαντήσουμε εμείς οι φοιτητές στο θεμελιώδες φιλοσοφικο-οικονομικό ερώτημα, αν είναι η προσφορά ή η ζήτηση που δημιουργεί τις αρχικές συνθήκες εμφάνισης μιας αγοράς. Κατά την ίδια λογική, πρέπει σήμερα να απαντήσουμε στο ερώτημα αν είναι η ζήτηση ή η προσφορά της μίζας που δημιουργεί την "αγορά" των διεφθαρμένων. Καλό;
Κάποιος αδαής θα έλεγε ότι επαναλαμβάνουμε (σε άλλο επιστημονικό πεδίο) το αναπάντητο ερώτημα ''η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα''. Ένας πιο φιλόμουσος θα ξέμπλεκε λέγοντας το τετριμμένο ''το ταγκό θέλει δύο''. Έλα όμως που και οι δύο προσεγγίσεις είναι λανθασμένες αν εκληφθούν ως ολοκληρωμένη απάντηση. Η οικονομική επιστήμη έχει αποφανθεί τελεσίδικα απ' αυτού, δίχως να ανακατεύει αυγά, κότες και αργεντίνικους χορούς. Λέει λοιπόν ότι η αγορά δημιουργείται μεν από την ανάγκη, από την ζήτηση δηλαδή, αλλά φουντώνει και διογκώνεται από την προσφορά.
Πολύπλοκο; Ίσως, αλλά έτσι είναι. Άχρηστο ως αναζήτηση; Χρησιμότατο, διαφορετικά θα δικάσουμε λάθος ανθρώπους για λάθος συμπεριφορές, με τα δεδομένα του σημερινού μας περιβάλλοντος για κάτι που συνέβη σε άλλο περιβάλλον. Παράδειγμα: Η ανάγκη κάποιων συγκεντρωμένων νεαρών ανδρών για γυναίκα οδηγεί αργά ή γρήγορα στην δημιουργία μιας πιάτσας (αγοράς) εκδιδομένων γυναικών, όμως αυτός που για δικούς του λόγους θα εκατονταπλασιάσει το ποσό που προσφέρει, θα μετατρέψει σε πόρνη ακόμα και την ευσεβέστερη και εντιμότερη δεσποσύνη ενός σπιτιού. Ιδού η διαφορετική λειτουργία της προσφοράς και της ζήτησης.
Για την Novartis τα γράφω αυτά. Επειδή είμαστε μια χώρα που στην κοινή γνώμη της δεν ακουγόταν ως τρανταχτό σκάνδαλο το γεγονός ότι το μισό ιατρικό προσωπικό της συνταγογραφούσε επί πληρωμή, χρειάστηκε να βάλουμε υποχρεωτικά μέσα και κάποια πολιτικά πρόσωπα που –δήθεν- τ' άρπαξαν. Κοντολογίς, έχουμε δίπλα μας το πολυπληθές μπουρδέλο, αλλά ψάχνουμε την κυρία της καλής κοινωνίας που εκπορνεύτηκε. Σύμφωνοι, έτσι έχουμε μάθει, όμως άλλο καταλογισμό έχουν οι κοπέλες που ήρθαν τσούρμο για να καλύψουν την ζήτηση κι άλλο η μία κυρία που ενέδωσε στην υψηλή αμοιβή. Παραλλήλως όμως, άλλο αποδεικτικό υλικό χρειάζεται για να καταδικαστούν οι μεν και άλλης αξιοπιστίας ντοκουμέντα για να καταδικαστεί η δε. Τέλος, άλλες είναι οι ποινές για τις μεν κι άλλη η ποινή για την δε. Όσο για αυτούς που πληρώνουν, μην γελιέστε, ποτέ δεν παθαίνουν κάτι.
Η λύση βρίσκεται στο κανονιστικό πλαίσιο. Αν δεν υπάρχει αυτό, η αγορά θα ακολουθεί πάντα τέτοιες παραβατικές πρακτικές, διότι αυτή είναι η φύση της όταν μένει ανεξέλεγκτη. Εγώ περισσότερο θα καταδίκαζα τους υπουργούς που δεν έφτιαξαν πλαίσιο ελέγχου, παρά αν πήραν λεφτά, κάτι που δεν θ' αποδειχτεί. Διότι αφήνοντας ανεξέλεγκτα τα πράγματα, δημιούργησαν τις συνθήκες να τ' αρπάξουν πολύ περισσότεροι απ' αυτούς που σήμερα κατηγορούνται και που δεν θα ανακαλυφθούν ποτέ. Όσο για την Novartis, φανταστείτε ν' ανοίξει το στόμα της και ν' αρχίσει να μιλά για τις ανταγωνίστριες εταιρείες της και τις πρακτικές τους. Να μιλήσει για όλη την αγορά δηλαδή…
