Του Αλέξανδρου Σκούρα*
Η παραίτηση από την κυβέρνηση του Κώστα Ζουράρι, λόγω του χυδαίου τρόπου με τον οποίο εκφράστηκε κατά των οπαδών του Ολυμπιακού και του Άρη, είναι το τελευταίο επεισόδιο στο σίριαλ της αλλοπρόσαλλης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Για παράδειγμα, λίγους μήνες πριν, ο Παύλος Πολάκης είχε παροτρύνει τους διαδικτυακούς φίλους του στο Facebook να φτύσουν και να ξεφτιλίσουν δημόσια τη Μιράντα Ξαφά.
Τα μέλη μιας κυβέρνησης, που εκπροσωπούν όλους τους Έλληνες, ανεξαρτήτως ιδεολογικών, κομματικών και ποδοσφαιρικών καταβολών, οφείλουν να σέβονται τον ρόλο και την εξουσία που εμείς οι πολίτες τούς εμπιστευόμαστε. Η σημερινή κυβέρνηση, όμως, δείχνει να μην ενδιαφέρεται για τέτοιες «αστικές» ευγένειες. Η αποδοχή της παραίτησης Ζουράρι δεν αφορά τον τρόπο με τον οποίο αυτός εκφράστηκε, αλλά το αναμενόμενο πολιτικό κόστος από τους εξοργισμένους οπαδούς. Άλλωστε, ο κ. Τσίπρας δεν ζήτησε την παραίτηση του κ. Πολάκη όταν αυτός επιτέθηκε χυδαία εναντίον της κ. Ξαφά - οι ενοχλημένοι εδώ μάλλον δεν ψηφίζουν ΣΥΡΙΖΑ εξαρχής.
Αντίθετα, ο πρωθυπουργός φαίνεται να ανταμείβει τέτοιες συμπεριφορές: δέχτηκε, για παράδειγμα, την ανάδειξη του κ. Δημήτρη Καμμένου ως Η'' Αντιπροέδρου της Βουλής, παρά τις αναρτήσεις του περί δήθεν απουσίας των Εβραίων από τους Δίδυμους Πύργους και της φωτογραφίας της εισόδου του Άουσβιτς που ανέβασε υπό τον τίτλο «Μένουμε Ευρώπη».
Η κυβερνητική αδιαφορία για το επίπεδο του δημοσίου διαλόγου και την πόλωση που προκαλεί ο ετερόκλητος συνασπισμός ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ φέρνει στη σκέψη το κεφάλαιο «Γιατί οι χειρότεροι φτάνουν στην κορυφή», από το κλασικό έργο του Friedrich Hayek, «Ο δρόμος προς τη δουλεία». Σύμφωνα με τον Hayek, για να αυξήσουν οι πολιτικοί τον αριθμό των υποστηρικτών τους, ένας συχνά αποτελεσματικός τρόπος είναι να απευθυνθούν στον ελάχιστο κοινό παρονομαστή.
Για τη δημιουργία αυτού του κοινού παρονομαστή, είναι απαραίτητη η δημιουργία ενός αφηγήματος που να μπορεί να προσελκύσει τις «μάζες», με όσο γίνεται ασαφέστερη περιγραφή των στόχων (π.χ. αξιοπρέπεια), αλλά επακριβή εντοπισμό των εχθρών (π.χ. Εβραίοι, νεοφιλελεύθεροι, δανειστές κ.λπ.): Όπως απέδειξε το φιάσκο του δημοψηφίσματος, είναι πολύ ευκολότερη η δημιουργία συμμαχίας βάσει ενός κοινού εχθρού -πραγματικού ή φανταστικού-, παρά η συμφωνία επί ενός προγράμματος θετικών πολιτικών. Φυσικά, εκείνοι που είναι πιο πιθανό να καταπιούν αμάσητα μια τέτοια αφήγηση είναι οι πιο ευκολόπιστοι και οι μη ενημερωμένοι.
Μήπως τελικά όντως βιώνουμε ένα ακόμα κεφάλαιο του «Δρόμου προς τη δουλεία»;
*Το άρθρο δημοσιεύεται στην εφημερίδα Φιλελεύθερος που κυκλοφορεί την Δευτέρα 15 Ιανουαρίου 2018