Του Αλέξανδρου Δρίβα*
Το γιατί είναι κακό και παντελώς παράλογο το… «nonpaper-προσύμφωνο», έχει ήδη αναλυθεί. Για να μην έχουμε παρατηρήσεις από την πλευρά των φιλικά διακείμενων σχολιαστών της κυβέρνησης αρκεί να αναφέρουμε τα εξής: Μια συμφωνία η οποία στηρίζεται στον χειρότερο (λόγω ασάφειας) γεωγραφικό προσδιορισμό ενώ ταυτόχρονα, αναγνωρίζει εθνικότητα και γλώσσα που δεν ταυτίζεται με το όνομα. Αυτό που θα επιχειρηθεί να αναδειχθεί στο παρόν κείμενο είναι το πώς και το γιατί η Γερμανία (όχι όλη η Ε.Ε) βιάζεται για μια συμφωνία και χρησιμοποιεί και το ΝΑΤΟ για να την πετύχει. Με άλλα λόγια, ποιος πιέζει (σ.σ. η Γερμανία) και γιατί πιέζει.
Ο... «αμελέτητος» Κύριος Κοτζιάς
Αφού είδαμε από τα έδρανα της Βουλής να «αποχαρακτηρίζονται» απόρρητα έγγραφα και αφού μπήκαμε από την κλειδαρότρυπα προκειμένου να μάθουμε την ύλη της μυστικής διπλωματίας σύμφωνα με την οποία, «εκλογές θα κάνουμε όποτε μας συμφέρει», μια ξαφνική εμπλοκή παρουσιάζεται στις διαπραγματεύσεις. Ο Κύριος Κοτζιάς, μάλλον τελικά δεν είναι τόσο μελετημένος –κατά την προσφιλή του έκφραση- καθώς αγνοεί βασικά ζητήματα της διεθνούς ζωής στο παρόν.
Ποιοι είμαστε μπροστά στον Λουδοβίκο που θα πούμε το μεγάλο του λάθος; Τα παιδιά του «διαφωτισμού» και του διεθνισμού, γνωρίζουν ότι δεν έχει σημασία ποιος λέει κάτι (σ.σ επίκληση στην αυθεντία) αλλά ΤΙ λέει και ΤΙ κάνει. Για να παρθεί μια απόφαση η οποία θα οδηγήσει σε ειρήνη ή πόλεμο, χρειάζεται η μελέτη τριών επιπέδων. Πρώτον, το διεθνές. Δεύτερον, το περιφερειακό. Τέλος, το εσωτερικό.
Η προπαγάνδα των οπαδών της «όποιας λύσης» για το Σκοπιανό, ξεκίνησε με το σύνθημα «είναι ιστορική ευκαιρία». Γιατί τελικά δεν είναι ιστορική ευκαιρία; Η Ε.Ε δεν είναι αυτή που ήταν το 2007. Οι ίδιοι οι Γερμανοί, δια στόματος Βόλφγκανγκ Σοϊμπλε, 1,5 έτος πριν, ομολογούσαν ότι η διεύρυνση της Ε.Ε, οφείλει να σταματήσει χάριν της εμβάθυνσης. Οι πολλαπλές κρίσεις της Ε.Ε, οφείλονταν –εν μέρει- και στην άτσαλη και απότομη διεύρυνση. Αυτή τη στιγμή, εν μέσω Brexitκαι Καταλανικού Ζητήματος, η Γερμανία, αθετεί τις υποσχέσεις της και ξαφνικά, αλλάζει ο προγραμματισμός. Η εποχή που η Γερμανία έκανε ό,τι ήθελε στη Γηραιά Ήπειρο, έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Η Ολλανδία, η Δανία και η Γαλλία έχουν ήδη ταχθεί κατά της ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων, πιστεύοντας πως είναι η λάθος στρατηγική για την πορεία της Ε.Ε. Γιατί βιάζεται άραγε το Βερολίνο;
Η αναζήτηση εξόδου στη Μεσόγειο και ο πανικός λόγω Three Seas Project
Ένας άλλος μύθος που συνοδεύει την προπαγάνδα των ανθρώπων που «ντρέπονται για τους συγχωριανούς τους επειδή είναι εθνίκια» είναι πως «πιέζουν Γερμανοί και Αμερικανοί». Αυτός ο μύθος έχει την έδρα του στον παλιό καλό καιρό των ψυχροπολεμικών παραμυθιών, όταν η μισή Γερμανία (η υπόλοιπη ήταν υπό την κατοχή της ΕΣΣΔ) διατηρούσε ειδικές σχέσεις με τις ΗΠΑ, επειδή ακριβώς ήταν το βορειοανατολικό σύνορο με την ΕΣΣΔ. Όπως μπορεί να παρατηρήσει κάποιος, εδώ και πάρα πολλά χρόνια, οι σχέσεις Γερμανίας και ΗΠΑ δεν εντάσσονται στο πλαίσιο ταύτισης συμφερόντων που όριζε ο παλιός «Ευρωατλαντικός κόσμος». Εδώ και αρκετά χρόνια (ο γράφων θεωρεί οτι από το Μάαστριχτ και μετά) η Γερμανία επιθυμεί την πλήρη χειραφέτηση της Ε.Ε από τις ΗΠΑ. Αυτό το δείχνει με κάθε τρόπο η Γερμανία. Σήμερα η επίσημη Γερμανία, βρήκε την ευκαιρία να νομιμοποιήσει τους σχεδιασμούς της, υποστηρίζοντας οτι ο Αμερικανός πρόεδρος Trumpδεν είναι φιλικός προς την Ε.Ε.
Οι ΗΠΑ έχουν στρατηγικά συμφέροντα στην Ε.Ε. Άλλωστε, η «ευρωπαίκή ιδέα» υλοποιήθηκε με αμερικανικά χρήματα με την αυγή του Ψυχρού Πολέμου. Σύμφωνα με έρευνες, 11 κράτη-μέλη της Ε.Ε, επιθυμούν να έχουν ειδικές σχέσεις με τις ΗΠΑ. Τα 11 κράτη-μέλη μάλλον κρίνουν ως κακή ιδεά την χειραφέτηση της Ε.Ε από τις ΗΠΑ καθώς αυτή μάλλον οδηγεί στην πλήρη γερμανοποίηση της Ευρώπης. Η Πρωτοβουλία των Τριών Θαλασσών αποτελεί μια προσπάθεια χωρών της ανατολικής Ευρώπης και των ΗΠΑ. Εσθονία, Λιθουανία, Λετονία, Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σλοβενία και Κροατία επιθυμούν να χτίσουν μια ειδική σχέση μεταξύ τους εντός της Ε.Ε και σε συνεργασία με την Ουάσινγκτον. Αυτή η Πρωτοβουλία, θέτει εκτός τη Γερμανία η οποία με το BerlinPlus, έδειξε εμπράκτως την δυσφορία της.
Πέρυσι βέβαια, η Γερμανία όταν και η Κροατία ακολούθησε την Πρωτοβουλία των Τριών Θαλασσών, διεμήνυσε πως πρόκειται για «διαλυτικές πρωτοβουλίες που θέτουν σε κίνδυνο την Ε.Ε». Οι γερμανικές αντιφάσεις, δεν είναι τόσο προϊόντα λογικού αναλφαβητισμού, αλλά πανικού και ελλιπούς σχεδιασμού. Η Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων που υποστηρίζουν, αυτό ακριβώς είναι. Τα κράτη της Πρωτοβουλίας των Τριών Θαλασσών, μπήκαν στην Ε.Ε για να έχουν ένα μέλλον καλύτερο. Στην Ε.Ε του παρόντος, βλέπουν ότι δεν πρόκειται να αναπτυχθούν όπως άλλα κράτη και έτσι χτίζουν σχέσεις με τρίτες χώρες, με μεγάλες δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα. Ο έλεγχος της Βαλτικής, της Μαύρης και της Αδριατικής Θάλασσας καθώς η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν όλο και πιο στενές σχέσεις με τις ΗΠΑ (Αιγαίο, Κρητικό, Ιόνιο και Ανατολική Μεσόγειος) συμφέρει τις ΗΠΑ οι οποίες με αυτήν την Πρωτοβουλία –όπως και με την Ευρωμεσογειακή Πρωτοβουλία και με τη διαφαινόμενη ειδική σχέση ΗΠΑ-Γαλλίας- δημιουργούν ένα ανάχωμα μεταξύ Ρωσίας και Γερμανίας. Επομένως, η ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην Ε.Ε, αποτελεί τη γερμανική διέξοδο από αυτήν την Πρωτοβουλία. Μια διέξοδος που δεν έρχεται σε σύγκρουση με τη Ρωσία. Γιατί όμως;
Ο τρίτος μύθος: «Πρέπει να εκτοπίσει η Ευρώπη τη Ρωσία από τα Βαλκάνια»
Μέσα από τη μελέτη του περιφερειακού γίγνεσθαι, (πόσο μάλλον από το διεθνές) ο Κύριος Κοτζιάς θα μπορούσε να αντιληφθεί γιατί το momentumγια λύση του Σκοπιανού ήταν πολύ κακό. Καλό ήταν μόνο για τη Γερμανία. Ας πάρουμε τη Σερβία σαν πρώτο παράδειγμα. Η Σερβία σύμφωνα με τις εκθέσεις της Ε.Ε και τα λόγια των Γερμανών (ακόμη και με τα λόγια του Κυρίου Γιούνκερ) είναι η χώρα που θα μπει πρώτη στην Ε.Ε από αυτήν την περιοχή. Η Σερβία διατηρεί ειδική οικονομική σχέση («Ζώνη») με την Ρωσία. Αυτή η ειδική σχέση για κάποιον λόγο που θα γνωρίζει ο Κύριος Κοτζιάς ή οι Γερμανοί εταίροι μας, δεν ενοχλεί την Ε.Ε. Μια μικρογραφία αυτής της μη ενόχλησης αφορά και το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Αρκεί να παρατηρήσει κάποιος το consortium και τη σύστασή του.
Οι ανησυχίες των ΗΠΑ για τη Σερβία, είναι αρκετές. Η ευφυέστατη ρωσική πολιτική απέναντι σε Ε.Ε και ΝΑΤΟ, έχει γίνει αντιληπτή από τις ΗΠΑ. Με το καμουφλάζ των κρατών-μελών της Ε.Ε και του ΝΑΤΟ, κάποιες χώρες, μπορούν να εξυπηρετήσουν πολύ πιο αποτελεσματικά τα ρωσικά συμφέροντα. Ο κύριος Σρέντερ για παράδειγμα έφτασε να γίνει από Καγκελάριος, βασικός λομπίστας των ρωσο-γερμανικών ενεργειακών συμφερόντων. Με την ενεργειακή εξάρτηση της Γερμανίας από τη Ρωσία, με την έξοδο της Βρετανίας από την Ε.Ε (έλλειμμα στην άμυνα) και με τις σχέσεις Γερμανίας –ΗΠΑ να βρίσκονται σε κακή κατάσταση, το Βερολίνο δεν μπορεί να ελέγξει διαπραγματευτικά τη Μόσχα. Ανάμεσα στα διαφορετικά συμφέροντα στην περιοχή των Βαλκανίων και στα αντίστοιχα, κοινά. Υπάρχουν τα συμπληρωματικά.
Τα περισσότερα μέλη του ΝΑΤΟ, είναι και κράτη-μέλη της Ε.Ε. Στη Σύνοδο του Βουκουρεστίου το 2008, η Γερμανία έβαλε ως προτεραιότητά της την εξασφάλιση φθηνού φυσικού αερίου από τη Ρωσία και έτσι δεν επιθύμησε να στηρίξει τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ με Ουκρανία και Γεωργία. Τα Βαλκάνια λόγω ειδικών σχέσεων με τη Ρωσία, δε θα μπορέσουν ποτέ να πάψουν να έχουν μια άλλου τύπου σχέση με τη Μόσχα. Στο Βερολίνο γνωρίζουν καλά οτι η αναιμική και μονοδιάστατη ρωσική οικονομία, δεν θα ανησυχούσε τόσο τη Γερμανία όσο η εμπλοκή των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ αναφορικά με το πώς κοιτούν το ΝΑΤΟ στην περιοχή, έχουν πολύ μικρότερο ενδιαφέρον από αυτό που είχαν το 2016. Αμέσως μετά τον –σχεδόν- εμφύλιο στα Σκόπια, το Μαυροβούνιο έγινε ταχύτατα μέλος του ΝΑΤΟ. Αλβανία, Κροατία και Μαυροβούνιο, «κλείνουν» για χάρη των ΗΠΑ την Αδριατική.
Εκτός από τη Γερμανία, κανένα άλλο κράτος της Ε.Ε δεν πρόκειται να αντιμετωπίσει απερίσκεπτα την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Όλα τα κράτη μεταξύ τους (6 κράτη) έχουν έριδες που αφορούν εδαφικές διεκδικήσεις. Η ένταξη στην Ε.Ε δε θα αποτελέσει πανάκεια. Πρώτα λύνουμε τα προβλήματα και μετά εντάσσουμε χώρες. Αλλιώς, εντάσσονται χώρες που νιώθουν αδικημένες με τη μοιρασιά των κοινοτικών κονδυλίων και οι λαοί τους ψηφίζουν ακραίους ηγέτες που δεν επιθυμούν να συνεχιστεί η οικοδόμηση της Ε.Ε με τον τρόπο που επιθυμεί η Γερμανία. Η ανάγνωση της ευρύτερης περιοχής Βαλκανίων-Ανατολικής Ευρώπης και οι χαοτικές ζυμώσεις που λαμβάνουν χώρα, δεν στέφθηκαν από επιτυχία από τους «θα κάνουμε εκλογές όποτε μας συμφέρει». Η Κίνα υπάρχει πουθενά σε όλα αυτά; Βεβαίως.
Η γερμανική βιασύνη έχει και τον Δράκο μέσα (;)
Όπου σταθούν και όπου βρεθούν, οι Γερμανοί εταίροι μας, διαδίδουν οτι είναι η ώρα να σκεφτεί η Γερμανία (και η ΕΕ) τη συνεργασία της με άλλες δυνάμεις του διεθνούς συστήματος. Με αυτόν τον τρόπο, η Γερμανία εξαργυρώνει τη μέθη ισχύος την οποία νόμιζε ότι απέκτησε και ταυτόχρονα, «εκβιάζει» τις ΗΠΑ λες και οι ΗΠΑ έχασαν το δολάριο από τις αγορές, έχασαν την πρώτη θέση σε μερίδια στο ΔΝΤ (22%), τον έλεγχο των θαλασσίων οδών και την στρατιωτική τους υπεροπλία.
Το 2012 όταν η Κίνα προειδοποιούσε τον κύριο Σόϊμπλε και τη Γερμανία να μην σκέφτονται το Grexit (καθώς έχουν επενδύσει στην Ελλάδα) δημιούργησε μια πρωτοβουλία=προπομπό του ΟneBelt-OneRoadστην Ευρώπη. Η Πρωτοβουλία αυτή ονομάστηκε 16+1. Από την ιστοσελίδα της κινέζικης πρωτοβουλίας παραθέτουμε: «The 16+1 format is an initiative by the People's Republic of China aimed at intensifying and expanding cooperation with 11 EU Member States and 5 Balkan countries (Albania, Bosnia and Herzegovina, Bulgaria, Croatia, the Czech Republic, Estonia, Hungary, Latvia, Lithuania, Macedonia, Montenegro, Poland, Romania, Serbia, Slovakia, Slovenia) in the fields of investments, transport, finance, science, education, and culture. In the framework of the initiative, China has defined three potential priority areas for economic cooperation: infrastructure, high technologies, and green technologies». (1)
Η Ε.Ε των πολλών ταχυτήτων (από άποψη αγοραστικής δύναμης των πολιτών) έχει ήδη ανακύψει ως νομιμοποίηση της γερμανικής αποτυχίας. Γιατί αποτυχία; Για τη σύγκλιση των κρατών-μελών η οποία είναι και προϋπόθεση της επίτευξης του 5ου σταδίου ευρωπαϊκής ενοποίησης, της πολιτικής ένωσης. Η Γερμανία έχει κάθε όφελος από το να εισάγονται από την ανατολική και νότια Ευρώπη, προϊόντα από την Κίνα. Λόγω χαμηλού κόστους, θα μπορούσαν να είναι ανεκτά από την χαμηλή αγοραστική δύναμη των Ευρωπαίων καταναλωτών του Νότου. Το «αντάλλαγμα» για το κινεζικό εμπορικό εισιτήριο στον Ευρωπαϊκό Νότο, θα ήταν οι αθρόες εξαγωγές της Γερμανίας στην Κίνα. Η Κίνα διαμορφώνει μια πολυπληθή μεσαία τάξη. Η συμπλήρωματικότητα στο κομμάτι businessμεταξύ Γερμανίας, Ρωσίας και Κίνας, μόνο τυχαίο δεν είναι. Δε νομίζω ακόμη και πρωτοετής φοιτητής Διεθνών Σχέσεων να έβλεπε κάποια συμπόρευση των αμερικανικών συμφερόντων στα όσα προαναφέραμε. Επίσης, δεν πιστεύει κανείς πως μια χώρα όπως η Γαλλία, η οποία επιθυμεί να προβεί σε δυναμική επανεμφάνιση στη Μεσόγειο, να δει τη Γερμανία να ελέγχει θαλάσσιες οδούς της ανατολικής Μεσογείου. Άλλωστε, μην ξεχνάμε πως η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας υποστηρίχθηκε από τη Γερμανία, προκειμένου να ελέγχει τα Βαλκάνια και να μην επιτρέψει στην Ιταλία τον έλεγχο της Αδριατικής Θάλασσας.
Όλα τα παραπάνω, όφειλε να μελετήσει καλά η ελληνική κυβέρνηση πριν πάει για πάρτι στις Πρέσπες πριν βάλει το ελληνικό πολιτικό σύστημα σε ένα τεστ αντοχής. Το να διαβάζουμε παλαιά έγγραφα και να τα κοινοποιούμε (παρόλο που είναι απόρρητα) για να αποδείξουμε πως δεν καταφέραμε να πραγματοποιήσουμε καλύτερη λύση από όλα όσα αυτά συνιστούσαν, είναι ομολογία αποτυχίας και όχι μελέτη.
ΥΓ: Πολύ σύντομα η γραβάτα θα φορεθεί ξανά από αρκετούς καθώς θα γιορτάσουν ανικανότητα ακόμη και στο να βλάψουν την Ελληνική Δημοκρατία. Ίσως είναι η μόνη ανικανότητα που καλωσορίζουμε.
*Ο Αλέξανδρος Δρίβας είναι Υποψήφιος Διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο "Ελληνοαμερικανικές Σχέσεις", Συντονιστής ΤΟΡΕΝΕ-ΙΔΙΣ, μέλος Maritime & Seapower Analysis Group-ΕΛΙΣΜΕ, AHEPA Solon HJ04.
(1) http://ceec-china-latvia.org/about Όπου αναφέρεται το όνομα «Μακεδονία» για τα Σκόπια.
