Του Φώτη Λαγού*
Η αισιοδοξία των νέων επιστημόνων και επιχειρηματιών της χώρας ολισθαίνει μπροστά στην αρτηριοσκλήρυνση της ελληνικής πραγματικότητας. Ένα ζοφερό συμπέρασμα που εξάγεται εύκολα και δυστυχώς επιβεβαιώνεται και στη δεύτερη ανάγνωση του. Ακούγοντας το βραβευμένο Έλληνα καθηγητή του ΜΙΤ Κωνσταντίνο Δασκαλάκη να δηλώνει, πως παρά την αφιλόξενη ελληνική πραγματικότητα,τόσο ο ίδιος όσο και άλλοι Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού θα γυρνούσαν, αρκεί να μη γινόταν δύσκολη η ζωή τους, καταλήγω στο ότι η αιμορραγία μυαλών είναι ακατάσχετη.
BrainDrain (ελληνιστί η «διαρροή εγκεφάλων») είναι το φαινόμενο της φυγής του εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού στο εξωτερικό ή αλλιώς μία εκ των απεχθέστερων κληρονομιών, που αφήνει πίσω της η περίοδος της κρίσης. Από το 2008 έως το 2016 υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 450.000 Έλληνες αναζήτησαν εργασία σε χώρα του εξωτερικού.
Και αν όλα αυτά μοιάζουν τεχνοκρατικά αρκεί να ρωτήσουμε μία μητέρα, που το παιδί της με διδακτορικό έφυγε αναζητώντας την τύχη του στο εξωτερικό ή ένα ζευγάρι νέων επιστημόνων, που βλέποντας το μέλλον να διαγράφεται δυσοίωνο, έχτισαν νέα ζωή εκτός των ελληνικών τειχών. Το φαινόμενο του braindrain είναι κομμάτι της ελληνικής πραγματικότητας, ακόμη και στην κατ επίφαση μεταμνημονιακή εποχή, με τις αυξητικές τάσεις να τρομάζουν τους νέους συμπατριώτες μας επιστήμονες.
Χωρίς την αντιστροφή του braindrain, της σύγχρονης αιμορραγίας εγκεφάλων, η Ελλάδα δεν έχει μέλλον. Το κόστος δεν είναι μόνο οικονομικό αλλά και κοινωνικό με τον ιστό της ελληνικής οικογένειας να διαρρηγνύεται και με το χειρότερο των φόβων να επιβεβαιώνεται: «Οι νέοι αισθάνονται πως δεν έχουν ελπίδα». Η φυγή επιστημόνων στο εξωτερικό συνιστά μία μεγάλη απώλεια αναπτυξιακής αλλά και ευρύτερα κοινωνικής, πολιτιστικής και εθνικής δυναμικής.
Έχουμε ως ελληνισμός ένα μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα. Η Ελλάδα βγάζει εξαιρετικά μυαλά. Μυαλά που μεγαλουργούν σε Αμερική, Ευρώπη και ανά τον κόσμο. Μυαλά που είναι πρόθυμα να βοηθήσουν την πατρίδα, ακόμη και αν κάποτε ένιωσαν πως εκείνη τους γύρισε την πλάτη. Σε μία χώρα, που το μόνο που εξάγεται κατά μεγάλες ποσότητες είναι σπουδαία μυαλά, οφείλουμε να επενδύσουμε στον επαναπατρισμό τους για να βγούμε από τη δίνη της ρουφήχτρας.
Μάθαμε με πόνο καρδιάς το braindrain. To κάναμε κομμάτι του καθημερινού μας λεξιλογίου. Αποχαιρετήσαμε συγγενείς, γείτονες, συμφοιτητές και μάθαμε να καμαρώνουμε τη νέα τους ζωής στα social media σκεπτόμενοι ή καλύτερα φοβούμενοι, μήπως είμαστε οι επόμενοι που θα ακολουθήσουμε. Ήγγικεν η ώρα, όμως, που η παρτίδα πρέπει να γυρίσει. Ήρθε η ώρα να τους καλωσορίσουμε ξανά και μαζί να πατήσουμε το σπουδαίο κουμπί του restart της ελληνικής οικονομίας. Απαιτείται μία μελετημένη λειτουργική δομή και ένα πρακτικό πλαίσιο και η επόμενη μέρα θα αποτελεί σπουδαίο γεγονός.
Από το braindrain στο braingain, λοιπόν. Τους το οφείλουμε. Μας το οφείλουμε. Πόσο δύσκολο είναι;
*Ο Φώτης Λαγός είναι οικονομολόγος, project manager σε εταιρεία πληροφορικής και πρόεδρος της Ο.Ν.ΝΕ.Δ Ευβοίας.
