Της Σοφίας Αναγνωσταρά*
Ο λαϊκισμός έχει καταφέρει μια μεγάλη νίκη έναντι της κοινής λογικής. Έχει δαιμονοποιήσει στη συνείδηση του Έλληνα πολίτη τη μεταρρύθμιση. Ειδικά αν μιλήσει κανείς για μεταρρύθμιση στο δημόσιο τομέα, συνειρμικά η πρώτη σκέψη είναι η «απόλυση». Η παρούσα κυβέρνηση έχει φροντίσει τη λέξη μεταρρύθμιση να τη συνοδεύει με επιθετικούς προσδιορισμούς τύπου «νεοφιλελεύθερες πρακτικές» και να θυμίζει ως τέτοιες τις απολύσεις που έκανε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο Δημόσιο – ασχέτως αν δεν έγιναν ποτέ απολύσεις.
Κι όμως, οι μεταρρυθμίσεις μπορούν να γίνουν και να μην περιλαμβάνουν ούτε μισή απόλυση. Δε θα μιλήσω θεωρητικά. Θα περιγράψω τρία παραδείγματα, όπως τα ζω μέσα από τις επαγγελματικές μου δραστηριότητες, καθώς και μια περίπτωση όπου μεταρρύθμιση η οποία υλοποιήθηκε, άλλαξε προς το καλύτερο την επαγγελματική μου καθημερινότητα.
Παράδειγμα 1ο: Για την περίοδο Μαρτίου-Δεκεμβρίου του 2015, επισκεπτόμουν σε εβδομαδιαία βάση γνωστό χιονοδρομικό κέντρο για τεχνικές επιθεωρήσεις στις νεοκατασκευαζόμενες υποδομές του. Παρατήρησα ότι εμφανίζονταν κάποιοι υπάλληλοι του χιονοδρομικού (υπαγόμενοι στην ΕΤΑΔ), οι οποίοι δεν είχαν καμία απασχόληση για τις λίγες ώρες παραμονής τους στις εγκαταστάσεις. Επρόκειτο για τους χειριστές των εκχιονιστικών μηχανημάτων, οι οποίοι προφανώς είναι άνευ αντικειμένου όταν δεν υπάρχουν χιόνια. Η λύση είναι να απολυθούν ή να αλλάξει το καθεστώς απασχόλησης σε εποχικό; Όχι, αυτό θα δημιουργούσε περισσότερα προβλήματα τόσο στο κράτος όσο και στις ζωές των ανθρώπων αυτών. Ποια θα ήταν μια μεταρρύθμιση; Η απασχόληση τους το θερινό εξάμηνο σε χώρους με αυξημένο τουρισμό στην περιοχή – όπως π.χ. υποστελεχωμένους αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία. Προφανώς μετά από αντίστοιχη εκπαίδευσή τους.
Παράδειγμα 2ο: Σε υπερστελεχωμένο δημαρχείο μεγάλου δήμου της Αττικής, σε όποιον πολίτη ζητηθεί μια φωτοτυπία εγγράφου πρέπει να περπατήσει 3 τετράγωνα μακρυά για να το φωτοτυπήσει. Φωτοτυπικό μηχάνημα υπάρχει εντός, αλλά είναι για υπηρεσιακή χρήση και μόνο. Λίγα χιλιόμετρα παραπέρα, στο αρχείο της Υπηρεσίας Δόμησης του δήμου υπάρχει ένας υπάλληλος για να εξυπηρετήσει καθημερινά δεκάδες πολίτες. Ο άνθρωπος είναι φιλότιμος και εργατικός, αλλά δεν παύει να είναι μόνος του. Πόσο «τρισκατάρατη» μπορεί να είναι μια μεταρρύθμιση όπου θα μετακινηθούν 2 αδρανείς υπάλληλοι του δήμου στο αρχείο υπηρεσίας Δόμησης του ίδιου δήμου; Πόσο σύνθετη μπορεί να είναι μια μεταρρύθμιση που θα επιτρέπει στους πολίτες να φωτοτυπούν μέσα στο δήμο τα αρχεία τους και δε θα χρειάζεται να χάσουν το χρόνο τους σε αποστάσεις, ενώ ταυτόχρονα θα ενεργοποιούνταν και άλλοι δύο υπάλληλοι που δεν έχουν αντικείμενο;
Παράδειγμα 3ο: Αν κάποιος θελήσει να παραλάβει αντίγραφα οικοδομικών αδειών και σχεδίων, πρέπει να πάρει τουλάχιστον δύο μέρες άδεια από την εργασία του. Μία για να πάει στην υπηρεσία Δόμησης να συμπληρώσει μια αίτηση, μία για να παραλάβει τα αντίγραφα μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Μια απλή μεταρρύθμιση όπου οι υπηρεσίες θα δέχονταν ηλεκτρονικά τις αιτήσεις και θα ενημέρωναν επίσης ηλεκτρονικά την ημερομηνία παραλαβής των σχεδίων, αμέσως θα μείωνε από δύο σε μία τις χαμένες μέρες από την εργασία των πολιτών. Και δεν το προχωράω καν παραπέρα με σύνταξη ηλεκτρονικού αρχείου των φακέλων, όπως σε όλες τις Ευρωπαϊκες χώρες, ώστε να μη χρειάζεται καν η φυσική παρουσία.
Η τελευταία περίπτωση αφορά σε υπαρκτή μεταρρύθμιση: Είναι η καθολική εφαρμογή του taxis σε όλες τις συναλλαγές των πολιτών με την εφορία. Έχω πάνω από 3 χρόνια να επισκεφθώ την εφορία, στην οποία έχω σπαταλήσει άπειρο χρόνο περιμένοντας απλώς να πληρώσω έναν προκαταβλητέο φόρο. Ασφαλώς και δεν ήμουν η μόνη....
Σε κάθε περίπτωση, μεταρρύθμιση δε σημαίνει απόλυση. Σημαίνει ένα πιο αποδοτικό δημόσιο μηχανισμό, που έχει ως αποτέλεσμα λιγότερες χαμένες εργατοώρες και περισσότερους ευχαριστημένους πολίτες. Κάποιες σκέψεις που ανέλυσα είναι απλές και άμεσες στην εφαρμογή, κάποιες όχι. Κάποιες πιο ρεαλιστικές, κάποιες λιγότερο. Το ζητούμενο είναι να γίνει συνείδηση. Αλλά για να γίνει συνείδηση η μεταρρύθμιση χρειάζεται από την μία σταθερή και επίμονη πολιτική βούληση και από την άλλη διάθεση για συνεργασία των αντίστοιχων φορέων. Αυτό είναι ίσως το δυσκολότερο βήμα, καθώς η άρνηση σε οποιαδήποτε μεταρρύθμιση έχει γίνει η ενστικτώδης αντίδραση όλων – ακόμα κι εκείνων που υποφέρουν ακριβώς από την απουσία αυτής.
* Η κ. Σοφία Αναγνωσταρά είναι Πολιτικός Μηχανικός. Επίσης είναι μέλος της Νέας Δημοκρατίας που έχει περάσει από τη διαδικασία επιλογής του Μητρώου Πολιτικών Στελεχών.
