Του Κωνσταντίνου Χαροκόπου
Θα επιθυμούσα η αρχή της συνεργασίας μου με το liberal.gr να ξεκινήσει παραλαμβάνοντας τη σκυτάλη από το προτελευταίο άρθρο που δημοσίευσα στον Φιλελεύθερο, με τίτλο “η Οικονομική Ελευθερία ως μόνη λύση”, καθώς ο ακρογωνιαίος λίθος της οικονομικής αντίληψης και της λογικής μου είναι οι αρχές της οικονομικής ελευθερίας. Αρχές που οδηγούν σε υψηλότερο επίπεδο ευημερίας, που συνοδεύονται από ευρύτερα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα και που οδηγούν σε μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής. Με αφορμή τη δημοσίευση της έκθεσης “Economic Freedom of the World” του Καναδικού think tank “Fraser Institute” και την κατάταξη της Ελλάδας στην 108η, ας κάνουμε μια ιστορική αναδρομή.
Η ιστορία της Ελλάδας στη βαθμολόγηση της, από τους Δείκτες Οικονομικής Ελευθερίας του Ινστιτούτου Fraser, είναι μακρά και διαρκώς επιβαρυνόμενη. Ξεκίνησε από την 21η θέση στην έκθεση του 1970, όπου ισοβαθμούσε με την Γαλλία και την Αυστρία, αφήνοντας πίσω της την Ιταλία, τη Νορβηγία και την Ισπανία. Το 1980 η αύξηση της επιρροής της κυβέρνησης και η διόγκωση του κρατικού τομέα οδηγεί στην Ελλάδα στη θέση 33. Καταλαμβάνει τη θέση 44 το 1990, καθώς συνεχίζεται η διόγκωση του κρατικού τομέα, η ενίσχυση του ρυθμιστικού και κανονιστικού πλαισίου και η κρατική παρέμβαση στη δικαιοσύνη. Το 2000 βρίσκει την Ελλάδα στη θέση 49, τη στιγμή που όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης την έχουν ήδη υπερβεί, χώρες του πρώην καταρρεύσαντος Ανατολικού μπλοκ την πλησιάζουν και είναι πλέον συγκρίσιμη με οικονομίες όπως των Φιλιππίνων, της Νικαράγουας και της Βολιβίας. Το 2005 ανακόπτεται η πτώση, καθώς η σχετική ελευθερία στις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές και η οριακή υποχώρηση της κρατικής παρέμβασης, φέρνει την Ελλάδα στη θέση 37. Το 2010, η Ελλάδα κατακρημνίζεται στη θέση 82, καθώς την μόνη υψηλή βαθμολογία που λαμβάνει είναι αυτή του ισχυρού νομίσματος, δηλαδή του ευρώ. Και φτάνουμε στα φετινά αποτελέσματα που αφορούν στα δεδομένα του 2016. Η Ελλάδα βρίσκεται πλέον στην 108η θέση, πολύ μακριά από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από τις γεωγραφικά γειτονικές μας χώρες και από τις αναπτυσσόμενες χώρες που αναζητούν το δρόμο της ευημερίας.
Το μέγεθος του κράτους, το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης και τα δικαιώματα στην ιδιοκτησία, η ελευθερία στη διεθνή εμπορική δραστηριότητα και το ρυθμιστικό περιβάλλον, θεωρούνται εξαιρετικά υποβαθμισμένα και μη λειτουργικά. Λειτουργούν ως ανάχωμα, απέναντι στους επενδυτές οι οποίοι αναζητούν ελεύθερες οικονομίες, σταθερά ρυθμιστικά περιβάλλοντα και αποτελεσματική δικαιοσύνη. Την ίδια στιγμή η Αλβανία, η Ρουμανία και η Βουλγαρία φιγουράρουν στην πρώτη 50άδα. Αν η Ελλάδα ήταν κάπου εκεί, νομίζετε πως θα υπήρχε ανάγκη η Ελλάδα να διαπραγματεύεται για κάθε πτυχή της πολιτικής και οικονομικής ζωής του τόπου, με τους εταίρους; Θα προβληματιζόταν για να προχωρήσει σε έκδοση ομολόγων του Ελληνικού δημοσίου; Θα αγκομαχούσε για το μέλλον των συντάξεων; Θα ανησυχούσε για το μέλλον των τραπεζών; Θα παρακολουθούσε απλά την ανεργία να πέφτει συγκυριακά κάτω από το 20%; Θα θεωρούσε πως θα ήταν θρίαμβος, η σταδιακή ελάφρυνση των περιοριστικών κεφαλαιακών ελέγχων (capital controls); Θα υφίστατο το συνεχιζόμενο καταστροφικό brain drain;
Φυσικά και όχι. Θα συζητούσε για την ψηφιακή παιδεία, για την καινοτομία, για την αυτοματοποίηση του δημοσίου τομέα, για την εκμετάλλευση όλων των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας και θα σχεδίαζε απρόσκοπτα το μέλλον. Δεν θα κοίταζε το μέλλον με φόβο, τις εξελίξεις με δυσπιστία, κολλημένη στο δυστοπικό παρελθόν της, ονειροπολώντας το μαραμένο λεφτόδεντρο και αναπολώντας τον ψεύτικο παράδεισο του κρατισμού.
Οι μελέτες του Ινστιτούτου Fraser, επιβεβαιώνουν σταθερά ότι οι άνθρωποι που ζουν σε χώρες με μεγάλο βαθμό οικονομικής ελευθερίας απολαμβάνουν υψηλότερο επίπεδο ευημερίας, έχουν ευρύτερα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα καθώς και μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής. Εδώ όμως, βιώνουμε ακόμα τη βαριά ομίχλη του κρατισμού.
