Του Βασίλη Κοψαχείλη*
Αρκετή κριτική δέχθηκε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην καλής πίστης κίνησή του να δει και να συζητήσει με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη Νέα Υόρκη, την ώρα που όλοι πλέον γνωρίζουν ότι δυστυχώς ο Τούρκος πρόεδρος προωθεί την δική του ατζέντα αδιαφορώντας για τα προβλήματα που δημιουργεί η στάση του σε γείτονες και συμμάχους.
Ωστόσο, η κίνηση του Έλληνα πρωθυπουργού για μια πρώτη προσπάθεια συνεννόησης με τον Τούρκο πρόεδρο είναι η μία πλευρά του νομίσματος. Είναι η πλευρά που θέλει την Αθήνα πρόθυμη να κρατήσει τον δρόμο της διπλωματίας ανοιχτό απέναντι στην αδιάλλακτη Άγκυρα. Και σε αυτό το παιχνίδι θέλω να πιστεύω ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν παίζει αφελώς. Φαίνεται ότι θέλει να κερδίσει χρόνο, και αυτή είναι η άλλη πλευρά του νομίσματος!
Ο πρωθυπουργός αντιλαμβάνεται πολύ καλά ότι δεν θα μπορέσουμε να έχουμε ποτέ την εξωτερική πολιτική και την άμυνα που θέλουμε, αν πρώτα δεν φτιάξουμε την οικονομία μας!
Και οικονομία δεν σημαίνει μόνο δημόσια οικονομικά. Τρομερές παθογένειες παρουσιάζει και η ιδιωτική μας οικονομία, και όχι πάντα ως απόρροια της δεκαετούς κρίσης. Μεγαλύτερο πρόβλημα η έντονη εσωστρέφεια σε μια πίττα ολοένα συρρικνούμενη.
Χωρίς να το έχουμε συζητήσει ιδιαίτερα ή να το έχουμε πολύ σκεφτεί, μεγάλο κομμάτι της οικονομικής μας κατάστασης κρίνεται στο πεδίο της οικονομικής διπλωματίας.
Από τις διαπραγματεύσεις με τους εταίρους και συμμάχους μας, ως τις επενδύσεις μιας τρίτης χώρας, τους τουρίστες που θα έρθουν για διακοπές, ή το άνοιγμα ακόμη και ενός ελληνικού καταστήματος στο εξωτερικό, όλα αποτελούν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αντικείμενο οικονομικής διπλωματίας, αλλά και οικονομικής ασφάλειας, όπως μας έδειξε η πρόσφατη χρεωκοπία του ιστορικού ταξιδιωτικού οίκου Thomas Cook.
Δυστυχώς και παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει, η οικονομική μας διπλωματία βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση από την ίδια την οικονομία μας, εγκλωβισμένη σε Μπααθικές αντιλήψεις της δεκαετίας του '70.
Τον 21ο αιώνα, η οικονομική διπλωματία είναι κάτι πολύ ευρύτερο από αυτό που θεσμικά αναγνωρίζουμε και λειτουργικά περιορίζουμε στον κρατικό μας μηχανισμό! Και σίγουρα δεν είναι αντικείμενο ενός και μόνο υπουργείου ή μόνο του κράτους.
Πρέπει να επικαιροποιήσουμε το πλαίσιο, να το ενισχύσουμε θεσμικά και κυρίως λειτουργικά, να κινητοποιήσουμε τους φορείς της αγοράς και να γίνει πολιτική προτεραιότητα της κυβέρνησης.
Κυβέρνηση και παράγοντες της αγοράς πρέπει σε πρώτη φάση να επικοινωνήσουν ο ένας στον άλλο τις ανάγκες και τις δυνατότητές τους. Στην συνέχεια να καταρτιστεί ένας κοινός σχεδιασμός-πλαίσιο, ο οποίος να θέτει συγκεκριμένους στόχους και να μετρά αποτελέσματα.
Δεν είναι καθόλου εύκολο το εγχείρημα! Πρωτίστως πρέπει να ξεπεραστούν κακές νοοτροπίες του παρελθόντος. Ας πούμε ότι σήμερα είμαστε αρκετά ρεαλιστές ώστε να παραμερίσουμε εγωισμούς και μικρότητες και να σηκώσουμε τα μανίκια αποτελεσματικά προς αυτή την κατεύθυνση για το κοινό συμφέρον! Η αγορά δεν έχει ιδεολογικές παρωπίδες και ελπίζω πως δεν έχει και η σημερινή κυβέρνηση. Εμπειρία δεν έχει σε αυτόν τον τομέα, αλλά και αυτό είναι ένα ζήτημα που υπό προϋποθέσεις μπορεί να διευθετηθεί.
Σε διαφορετική περίπτωση θα δούμε μεγαλύτερη οικονομική κατήφεια στην αγορά και την κυβέρνηση αποτυχημένη στην οικονομία – όσες προσπάθειες και αν καταβάλλει. Να μην έχουμε αμφιβολία πως ανύπαρκτη ή αποτυχημένη οικονομική διπλωματία θα έχει τραγικές επιπτώσεις και στο πεδίο της άμυνας και ασφάλειας της χώρας μας!
*Ο κ. Βασίλης Κοψαχείλης είναι Διεθνολόγος
