Της Κατερίνας Οικονομάκου
Είναι γνωστός ως «η Μύτη» και τον έχουν περιγράψει ως «το γνωστότερο ολλανδικό προϊόν μετά το τυρί». Το όνομά του είναι Βίλεμ Χολέντερ και πριν από έναν μήνα καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη καθώς κρίθηκε ένοχος για έξι δολοφονίες. Στη δίκη του, που διήρκεσε 17 μήνες, ήταν διαπιστευμένοι 65 δημοσιογράφοι. Το ενδιαφέρον του ολλανδικού κοινού ήταν τέτοιο ώστε διατέθηκε δεύτερη αίθουσα, από την οποία μπορούσαν οι πολίτες να παρακολουθούν ζωντανά τη διαδικασία.
Το όνομα του Χολέντερ βρίσκεται σταθερά στην πρώτη γραμμή της ολλανδικής δημοσιότητας εδώ και δεκαετίες. Και συγκεκριμένα από τον Νοέμβριο του 1983 όταν, στα 25 του χρόνια, οργάνωσε και εκτέλεσε την απαγωγή του πλουσιότερου άντρα της χώρας: του μεγιστάνα της μπίρας Φρέντι Χάινεκεν. Η ιστορία εκείνης της απαγωγής, που ήταν κάτι πρωτοφανές στα ολλανδικά χρονικά, έμελλε να γίνει αργότερα θέμα ενός βιβλίου που έγινε μπεστ σέλερ και μιας ταινίας με πρωταγωνιστή τον Αντονι Χόπκινς.
Το πρωί που ξεκίνησε η δίκη, τον Μάρτιο του 2018, έξω από το δικαστήριο, σε μια βιομηχανική περιοχή στις δυτικές παρυφές του Άμστερνταμ, εκατοντάδες άνθρωποι είχαν από νωρίς σχηματίσει μια τεράστια ουρά περιμένοντας να δουν, πίσω από το αλεξίσφαιρο τζάμι που τον χώριζε πια από τον κόσμο, τον 60χρονο άντρα. Άλλωστε, εκτός από διαβόητος γκάνγκστερ, ο Χολέντερ υπήρξε λαϊκός ήρωας και πρωταγωνιστής σε ένα οικογενειακό δράμα που καθήλωσε ολόκληρη τη χώρα. Τις λεπτομέρειες είχαν διαβάσει το 2015 ένα εκατομμύριο Ολλανδοί σε ένα βιβλίο που μέσα σε λίγες ημέρες είχε σκαρφαλώσει στην κορυφή της λίστας των μπεστ σέλερ. Ο τίτλος του είναι «Ιούδας» και συγγραφέας η Αστριντ Χολέντερ. Το βιβλίο μεταφράστηκε πέρυσι στα γερμανικά, κυκλοφόρησε πριν από λίγες ημέρες στα αγγλικά και είναι ήδη στα σκαριά η τηλεοπτική μεταφορά του.
«Είναι ένας ψυχοπαθής σίριαλ κίλερ»
Ο τίτλος του αυτοβιογραφικού βιβλίου της Αστριντ Χολέντερ είναι εύγλωττος. Σε αυτήν οφείλει ο Βιμ, όπως τον αποκαλεί εκείνη, την καταδίκη του. Στη μαρτυρία που έδωσε εκείνη, μαζί με την άλλη αδελφή τους Σόνια και την πρώην ερωμένη του, Σάντρα ντεν Χάρτογκ. Η Αστριντ, η οποία εργαζόταν ως δικηγόρος με ειδίκευση σε ποινικές υποθέσεις, υπήρξε επί πολλά χρόνια η έμπιστη του αδελφού της. Η Σόνια ήταν παντρεμένη με τον παιδικό φίλο και συνεργό του στην απαγωγή του Χάινεκεν, Κορ βαν Χουτ. Ο Βαν Χουτ δολοφονήθηκε το 2003. Κατ' εντολήν του Χολέντερ, όπως αποδέχτηκε το δικαστήριο. Και η Σάντρα ήταν η χήρα ενός άλλου εγκληματία, του Σαμ Κλέπερ, ο οποίος είχε δολοφονηθεί το 2000. Επίσης κατ' εντολήν του Χολέντερ, όπως αποδέχτηκε το δικαστήριο. Η διατύπωση «αποδέχτηκε το δικαστήριο» είναι ακριβής, καθώς δεν υπάρχουν στοιχεία που να συνδέουν τη «Μύτη» με τις έξι δολοφονίες για τις οποίες τελικά καταδικάστηκε.
Το μόνο που υπάρχει είναι αμέτρητες ώρες από ηχογραφημένες συνομιλίες του με την αδελφή του. Η Αστριντ Χολέντερ τον ηχογραφούσε επί πέντε ολόκληρα χρόνια. Γιατί αποφάσισε να στραφεί κατά του αδελφού της; Γιατί τον έτρεμε, όπως θα γράψει. Γιατί τον θεωρεί έναν ψυχοπαθή σίριαλ κίλερ, ο οποίος ήταν έτοιμος να δολοφονήσει τη Σόνια και τα ανίψια του, προκειμένου να βάλει στο χέρι την περιουσία που τους είχε αφήσει ο Βαν Χουτ. Γιατί είχε επανειλημμένα τοποθετήσει το πιστόλι του στον κρόταφο του ανιψιού του, ώστε να εκβιάσει την αδελφή του. Ο Χολέντερ αρνείται τα πάντα και λέει ότι οι αδελφές του συνωμότησαν με τους δημοσιογράφους για να τον καταστρέψουν. Αλλά τώρα, μετά και τη μετάδοση αποσπασμάτων από τις ηχογραφήσεις, ολόκληρη η χώρα έχει γνωρίσει την άλλη πλευρά εκείνου που άλλοτε αποκαλούσαν «ο αξιολάτρευτος γκάνγκστερ».
Μια κινηματογραφική απαγωγή
Ο αδελφός της υπήρξε κάποτε και ο δικός της ήρωας, όπως έχει αναφέρει η Χολέντερ στο BBC. «Ήταν ο δυνατός, ο χαρισματικός, εκείνος που ήταν εντελώς διαφορετικός από τον πατέρα μας. Τον θαύμαζα και τον σεβόμουν. Είχε πάντα χρήματα, οδηγούσε ακριβά αυτοκίνητα, είχε φιλενάδες» θυμάται η Αστριντ, που είναι οκτώ χρόνια μικρότερη. Η οικογένεια κατοικούσε στη γειτονιά του Γιορντάαν, που τότε ήταν η πιο κακόφημη στο Άμστερνταμ. Ο δυνατός δεσμός ανάμεσα στα αδέλφια είχε σφυρηλατηθεί από τον κοινό φόβο τους απέναντι σε έναν πατέρα αλκοολικό και βίαιο, που τυραννούσε τα παιδιά και κακοποιούσε τη μητέρα τους. Ο Βίλεμ Χολέντερ ο πρεσβύτερος εργαζόταν για την Heineken και έτρεφε θαυμασμό, στα όρια της λατρείας, για τον Φρέντι Χάινεκεν. Σύμφωνα με την Αστριντ, «όταν ο Βιμ απήγαγε τον Χάινεκεν, ήταν σαν να παίρνει τη μεγαλύτερη εκδίκηση από τον πατέρα μας».
Στις 9 Νοεμβρίου 1983, ο Χολέντερ και η συμμορία του, οπλισμένοι με Ούζι, ακινητοποίησαν στη μέση του δρόμου το αυτοκίνητο του επιχειρηματία και τον απήγαγαν, μαζί με τον οδηγό του, Αμπ Ντόντερερ. Τους οδήγησαν σε ένα εγκαταλειμμένο κτίριο στο λιμάνι και απαίτησαν λύτρα σε τέσσερα διαφορετικά νομίσματα, που σήμερα θα αντιστοιχούσαν σε 16 εκατομμύρια ευρώ. Η οικογένεια του Χάινεκεν τα πλήρωσε, αλλά οι απαγωγείς αντί να ελευθερώσουν τους δύο ομήρους, τους άφησαν αλυσοδεμένους και το έσκασαν για τη Γαλλία.
Η αστυνομία εντόπισε τους δύο άντρες, ζωντανούς, λίγες ημέρες αργότερα. Παρότι ο Χολέντερ κι ο Βαν Χουτ συνελήφθησαν στο Παρίσι, η συμφωνία έκδοσης ανάμεσα στις δύο χώρες, που χρονολογούνταν από τα τέλη του 19ου αιώνα, δεν προέβλεπε την έκδοση για τα εγκλήματα της απαγωγής και του εκβιασμού. Χρειάστηκε να μεσολαβήσει ένα νομικό και δικαστικό θρίλερ με στοιχεία μαύρης κωμωδίας, προτού οι δύο νεαροί προσγειωθούν στις ολλανδικές φυλακές για να εκτίσουν τελικά ποινή μόλις πέντε ετών.
Στο μεταξύ, ένα μεγάλο μέρος από τα λύτρα που είχαν λάβει οι απαγωγείς δεν βρέθηκε ποτέ. Όλα δείχνουν ότι ο Βίλεμ Χολέντερ το επένδυσε σε μια εγκληματική επιχείρηση με αντικείμενο τα ναρκωτικά, την πορνεία και τους εκβιασμούς. Επί χρόνια οι πάντες πλέον γνωρίζουν τη δράση του. Έπειτα είναι και γνωστή φιγούρα στη νυχτερινή ζωή του Άμστερνταμ. Και όμως, οι Αρχές δεν καταφέρνουν να συγκεντρώσουν στοιχεία ώστε να τον οδηγήσουν στη φυλακή. Τελικά θα συλληφθεί το 2002 και θα καταδικαστεί για εκβιασμό. Θα βγει λίγα χρόνια αργότερα, έχοντας αποκτήσει στάτους λαϊκού ήρωα.
Ένα διαβολεμένο ταλέντο να αρέσει
Όπως επιμένει η αδελφή του, ο Βιμ έχει ένα διαβολεμένο ταλέντο να αρέσει. Και το απολαμβάνει: Βγάζει έναν δίσκο με έναν ράπερ, αποκτά στήλη σε περιοδικό, δέχεται με χαρά να βγάζει φωτογραφίες με τους φαν του που τον σταματούν στον δρόμο για ένα αυτόγραφο. Έχει με επιτυχία καλλιεργήσει το προφίλ ενός πολυμήχανου, αλλά ακίνδυνου, απατεώνα. Τότε, ακόμη, κανείς δεν πίστευε ότι αυτός ο χαριτωμένος, πανέξυπνος άντρας είναι ικανός για φόνο. Μέχρι που η αδελφή του αποφάσισε να τον προδώσει.
Ο συντάκτης του γερμανικού περιοδικού «Der Spiegel» που πήρε συνέντευξη από την Αστριντ Χολέντερ την περίοδο που βρισκόταν σε εξέλιξη η δίκη, γράφει ότι είναι ξανθιά με μπλε μάτια και μοιάζει πολύ στον αδελφό της, «με εξαίρεση τη μύτη». Αλλά ενώ είναι μια από τις διασημότερες γυναίκες στην Ολλανδία, όσο και να ψάξει κανείς δεν θα βρει πρόσφατες φωτογραφίες της. Ο Γερμανός δημοσιογράφος κατάλαβε γιατί ενημερώθηκε για το σημείο που θα τη συναντούσε, μόλις μισή ώρα πριν από τη συνέντευξη. Η Αστριντ έπαιρνε προφυλάξεις. «Στο τραπέζι υπάρχουν τρία κινητά, κανένα από τα οποία δεν είναι στο όνομά της» γράφει. Κυκλοφορούσε με πέντε διαφορετικά αυτοκίνητα, δύο από τα οποία αλεξίσφαιρα. Δεν είχε μόνιμη κατοικία και όταν έβγαινε έξω μεταμφιεζόταν.
Η Χολέντερ είχε πάρει την απόφαση να τον καταδώσει, για να σώσει την οικογένειά της. Θυσιάζοντας τη δική της ελευθερία. Ακόμη και σήμερα, μετά την καταδίκη του σε ισόβια, η Αστριντ πιστεύει ότι υπάρχει ένα συμβόλαιο θανάτου με το όνομά της και την υπογραφή του αδελφού της. Είναι βέβαιη ότι ο Βιμ θα την εκδικηθεί.
Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο Παρασκευής 30 Αυγούστου
