Του Ανδρέα Ζαμπούκα
Η ομιλία του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών ήταν πολύ εύστοχη σε ο τι αφορά την ανισορροπία δυνάμεων που λαμβάνει χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι πράγματι γεγονός πως ο συγκεντρωτισμός των Βρυξελλών έχει συμβάλλει εδώ και πολλά χρόνια, στην διόγκωση της νομισματικής διαχείρισης, ξεχνώντας όμως να διασφαλίσει την ανάπτυξη του θεσμικού και πολιτισμικού χώρου.
Οι ευρωπαικές κοινωνίες δεν μπορούν να λειτουργήσουν μόνο με την οικονομικό προσανατολισμό. Η εξέλιξή τους εξαρτάται άμεσα από έναν συνδυασμό παραγόντων, όπως είναι η κουλτούρα, το κράτος δικαίου και οπωσδήποτε η παιδεία.
Βρισκόμαστε ήδη, στα όρια των αντοχών μας, αποθεώνοντας την καχυποψία και την έλλειψη επικοινωνίας. Πώς να δεχτεί ο Σουηδός ότι ο Κύπριος είναι «συμπολίτης» του, όταν δεν είναι βέβαιος ότι η Κύπρος ανήκει στην Ευρώπη ή στη Μέση Ανατολή; Πώς να αισθανθεί ο Ολλανδός ότι έχει κοινά στοιχεία με τον Ιταλό της Σαρδηνίας;
Αλλά το ωραίο είναι πως ολόκληρο το θεσμικό και οικονομικό πλαίσιο της Ευρωπαικής Ένωσης επικαλείται συνεχώς αξίες, όπως αλληλεγγύη, σεβασμός δικαιωμάτων και υπερεθνικές συνεννοήσεις. Αναρωτιέμαι πού μπορεί να στηριχθεί η οποιαδήποτε ανθρωπιστική αρχή, όταν δεν τίθενται οι γερές βάσεις της καλλιέργειας των συνειδήσεων. Πού λειτούργησαν μηχανισμοί αξιών, χωρίς ανθρώπους με κοινή παιδεία και μελλοντικούς πολιτιστικούς προσανατολισμούς;
Θα μπορούσε βέβαια να πει κανείς ότι η μάχη της Ευρώπης χάθηκε στην παιδεία. Ανατρέχοντας στο όραμα του Σουμάν, μπορεί να καταλογίσει στους Ευρωπαίους ότι έχτισαν μια Ευρώπη χωρίς Ευρωπαίους, αδιαφορώντας για την καλλιέργεια της ευρωπαικής συνείδησης μέσω των κοινών εκπαιδευτικών συστημάτων.
Ακόμα περισσότερο όμως, η αναζήτηση ευθυνών για την καθυστέρηση, δείχνει το μεγάλο έλλειμμα της εξισορρόπησης των θεσμών με το κράτος δικαίου.
Άνεξάρτητα από το ελληνικό ζήτημα, η περίπτωση του Eurogroup δείχνει την αδυναμία ενός θεσμού που θέλει να δείχνει πανίσχυρος αλλά δυστυχώς δεν μπορεί να δώσει μόνιμες λύσεις σε δύσκολες καταστάσεις.
Επιπλέον, η μεγάλη απόσταση που χωρίζει τα εθνικά συντάγματα από το ευρωπαϊκό δίκαιο δημιουργεί συνεχώς δαπανηρά και χρονοβόρα ζητήματα εκδίκασης υποθέσεων.
Αυτή η Ευρώπη έχει χρόνο ζωής μέχρι το τέλος του 2018. Αν δεν προχωρήσει η ομοσπονδοποίηση η Ένωση θα είναι πια παρελθόν, με τις πιο επώδυνες συνέπειες που μπορεί να φανταστεί κανείς.
Δεν έχει σημασία τι φαντασιώνονται οι απανταχού εθνικολάγνοι. Αρκεί να υπάρξουν οι δυνάμεις που θα κατανοήσουν πως η απώλεια του υψηλότερου βιοτικού επιπέδου στον κόσμο θα αποτελέσει το μεγαλύτερο έγκλημα μετά τον ΒΠΠ, στην Ευρώπη.
Πολλές μάχες χάθηκαν ως τώρα αλλά όχι ακόμα ο πόλεμος.
