Του Σάκη Μουμτζή
Η φράση της « η εποχή που κάποιος είχε μαγαζί και ήταν αφεντικό του εαυτού του, έχει περάσει», προκάλεσε πληθώρα σχολίων. Τα περισσότερα επικριτικά, τα λιγότερα επιδοκίμαζαν αυτό που είπε η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Όμως σχεδόν όλα επικεντρώθηκαν στην οικονομική και κοινωνική διάσταση αυτής της φράσης, υποβαθμίζοντας την ιδεολογική και πολιτική πτυχή της.
Δηλαδή, οι σχολιαστές ανακάλεσαν στην μνήμη τους, τους συνεταιρισμούς και τις κοινοπραξίες του ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του 80, όταν και κατασπαταλήθηκαν απίστευτα ποσά. Όμως το κυρίαρχο, στην προκειμένη περίπτωση, βρίσκεται στο ιδεολογικοπολιτικό πεδίο, καθώς η ακύρωση του αυτονόητου δικαιώματος ο «καθένας να είναι αφεντικό του εαυτού του» μας οδηγεί σε άλλα μονοπάτια.
Τίθεται συνεπώς το ερώτημα: αν δεν είμαι εγώ το αφεντικό του εαυτού μου, τότε ποιος είναι; Αν δεν αποφασίζω εγώ για μένα, τότε ποιος το κάνει; Το κράτος; Μια Κεντρική Επιτροπή; Μια ομάδα τεχνοκρατών; Κάποιοι άλλοι θα αποφασίζουν αντ΄ εμού, χωρίς να τους έχω εκχωρήσει κανένα τέτοιο δικαίωμα.
Η αυτοδιάθεση του ατόμου είναι ένα βασικό στοιχείο που βρίσκεται στον πυρήνα της φιλελεύθερης δημοκρατίας .Γιατί το άτομο, η ανεπανάληπτη και αναντικατάστατη μονάδα, είναι το υποκείμενο της Ιστορίας στην φιλελεύθερη σκέψη. Το δικαίωμα της επιλογής αποτελεί ένα από τα θεμέλια πάνω στα οποία στηρίζεται η ανοικτή κοινωνία.
Πολύ απλά, αν επιθυμώ να ανοίξω ψιλικατζίδικο δίπλα σε super market κανένας δεν μπορεί να βάλει φραγμό σε αυτήν την επιλογή μου. Αν θα καταστραφώ οικονομικά θα φταίει το μυαλό μου. Αν θέλω να δραστηριοποιηθώ επαγγελματικά σε έναν υπερκορεσμένο κλάδο, κανένα κράτος και καμία Κεντρική Επιτροπή δεν μπορεί να μου το απαγορεύσει. Ο καθένας είναι άξιος των επιλογών του. Απλώς μια φιλελεύθερη-δημοκρατική πολιτεία οφείλει να προσφέρει στον πολίτη όσο πιο πολλές επιλογές μπορεί. Την τελική απόφαση την λαμβάνει το άτομο.
Αυτό που είπε η κυρία Καφαντάρη παραπέμπει ευθέως στην οικονομία του κρατικού σχεδιασμού. Ένα μοντέλο που καταβαραθρώθηκε το 1989 αφού σκόρπισε τον θάνατο, την μιζέρια και την δυστυχία σε δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους. Αν επιβιώνει στα μυαλά κάποιων ανθρώπων –κυρίως στην Ελλάδα- αυτό οφείλεται στην αντίληψη που αυτοί έχουν για την Δημοκρατία. Γιατί ο κρατικός σχεδιασμός θέτει με αμεσότητα το ζήτημα του τρόπου υλοποίησης του. Πώς δεν θα μου επιτρέψουν να ανοίξω ψιλικατζίδικο; Πώς θα μου απαγορέψουν να γίνω δικηγόρος, επειδή ο κλάδος είναι υπερκορεσμένος;
Προφανώς με διοικητικά μέτρα, θα στερήσουν τον πολίτη το δικαίωμα της επιλογής και θα τον κατευθύνουν εκεί όπου προβλέπει ο κρατικός σχεδιασμός. Και επειδή αυτή η επιβολή προκαλεί την δυσαρέσκεια του ατόμου που την υφίσταται, άμεσα περιορίζονται και τα πολιτικά του δικαιώματα, ώστε να μην μπορέσει να εκφράσει αυτήν την αντίθεση του στο πολιτικό επίπεδο. Γι΄ αυτό, κρατικός σχεδιασμός και ολοκληρωτισμός, βαδίζουν χέρι-χέρι.
Η κυρία Καφαντάρη λοιπόν, είπε την δική της αλήθεια .Την αλήθεια του ΣΥΡΙΖΑ. Μίαν αλήθεια που δεν θέλει τον πολίτη κύριο του εαυτού του, αυτεξούσιο και αυτόνομο, αλλά να έχει εκχωρήσει στο κράτος ή στο κόμμα την ευθύνη για την δική του ζωή. Και αυτά που λένε στις τηλεοράσεις θα επιχειρήσουν να τα εφαρμόσουν.
