Του Γιώργου Γεραπετρίτη*
Σε σχέση με την ψήφιση του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας από τη Βουλή με πρωτοβουλία της Κυβέρνησης, ζήτημα για το οποίο έχουν ήδη ανακύψει σοβαρά προβλήματα όχι μόνο για τη νομική κοινότητα αλλά και συνολικά για την κοινωνία, θα πρέπει να επισημανθούν τα ακόλουθα: 
Πρώτον, η Κυβέρνηση ψήφισε τους κώδικες λίγες ημέρες πριν τη διάλυση της Βουλής. Ενόσω οι νέοι κώδικες ήταν έτοιμοι από μήνες, παρέμειναν στο συρτάρι του υπουργού και ανασύρθηκαν εσπευσμένα όταν η Κυβέρνηση αποφάσισε να διαλύσει τη Βουλή μετά τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών και των εκλογών για τους αιρετούς της τοπικής Αυτοδιοίκησης, όταν δηλαδή κατ' αποτέλεσμα η ίδια είχε συνομολογήσει την απώλεια της πολιτικής νομιμοποίησής της.
Δεύτερον, οι κώδικες ψηφίσθηκαν σε μία μόνο συνεδρίαση της Βουλής, ως προϊόν εδικών νομοπαρασκευαστικών επιτροπών, και χωρίς καμία διαβούλευση με τον νομικό κόσμο, ενόσω η Κυβέρνηση είχε τη δυνατότητα να φέρει τους κώδικες εγκαίρως στη βουλή σε περισσότερες συνεδριάσεις και με μεγαλύτερη κοινοβουλευτική άνεση. Δεν είναι τυχαίο ότι λίγες ημέρες μετά την ψήφισή τους, το επισπεύδον Υπουργείο Δικαιοσύνης διαπίστωσε τα σοβαρότατα λάθη και παροράματα που είχαν εμφιλοχωρήσει, λόγω της βιασύνης να έλθουν οι κώδικες στη Βουλή, και προχώρησε σε έκδοση Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου –όταν η Βουλή είχε πια διαλυθεί- για να διορθωθούν κάποια από τα κακώς κείμενα.
Τρίτον, η Κυβέρνηση, με ακατανόητη ζέση, επέλεξε έναρξη ισχύος των Κωδίκων την 1η Ιουλίου 2019, μολονότι δεν υφίστανται οι αναγκαίες δομές για την υποστήριξη των αλλαγών που συντελούνται, αντίθετα στην εκπεφρασμένη βούληση δικαστών και εισαγγελέων αλλά και βουλευτών προερχόμενων από την κυβερνητική πλειοψηφία, που επέμεναν να ισχύουν οι κώδικες από Σεπτέμβριο με το νέο δικαστικό έτος ώστε να υπάρξει ουσιαστικό περιθώριο προετοιμασίας. Οι δομές αυτές αφορούν όχι μόνο τη στελέχωση της δικαιοσύνης για να υποστηρίξουν νέες διαδικασίες, όπως η διαπραγμάτευση και η συνδιαλλαγή, αλλά και κρίσιμα τεχνικά ζητήματα, όπως η μετατροπή της ποινής φυλάκισης σε κοινωνική εργασία που απαιτεί την ενεργοποίηση σχετικών προγραμμάτων από Δήμους και η ενίσχυση της αστυνομικής φύλαξης σε όσους καταδικασθέντες βρίσκονται σε κατ' οίκον περιορισμό. Υπό το βάρος όλων αυτών και για να απαμβλύνει τις εύλογες αντιδράσεις της δικαστικής λειτουργίας, στην Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που ψήφισε, η Κυβέρνηση προέβλεψε νέες θέσεις δικαστικών λειτουργών χωρίς καμία μελέτη ή συνεργασία με τις ενώσεις δικαστών και εισαγγελέων.
Τέταρτον, στο πνεύμα της γενικότερης χαλάρωσης των προβλεπόμενων ποινών, η Κυβέρνηση φρόντισε να καταργήσει την πρόβλεψη του προηγούμενου κώδικα που εξαιρούσε απολύτως από την απόλυση με ηλεκτρονική επιτήρηση μετά από 17 χρόνια όσων είχαν καταδικαστεί για τρομοκρατικές πράξεις, εγκληματική οργάνωση, εσχάτη προδοσία και άλλα ιδιαιτέρως ειδεχθή εγκλήματα. Με τον τρόπο αυτό σήμερα αποκτούν δικαίωμα να υποβάλλουν αίτηση για υπό όρους απόλυση πολυισοβίτες τρομοκράτες αλλά και απροσδιόριστος αριθμός άλλων καταδίκων.
Πέμπτον, υπήρξε ρητή δήλωση εκ μέρους της Νέας Δημοκρατίας ότι μόλις αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας θα προβεί σε κάθε αναγκαία πράξη που θα διασφαλίσει ότι αμετανόητοι και επικίνδυνοι εγκληματίες δεν θα λάβουν κανένα από τα προνόμια που τους επεφύλαξαν οι νέοι κώδικες. Ασφαλώς, λόγω του ότι οι κώδικες, κακώς, έχουν ήδη εφαρμοστεί έστω και για λίγες ημέρες τίθεται ερμηνευτικό ζήτημα εάν θα πρέπει να εφαρμοσθούν ακόμη και αν στη συνέχεια αυστηροποιηθεί το πλαίσιο των ποινών, ζήτημα το οποίο θα κληθούν να διαχειριστούν οι δικαστές. Παραμένει πάντως ως γεγονός το νομικό χάος που προκάλεσε με τις ενέργειές της η παρούσα Κυβέρνηση και η πρόθεση της Νέας Δημοκρατίας να διαχειριστεί με αποφασιστικότητα την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί.
* Ο Γιώργος Γεραπετρίτης είναι καθηγητής Νομικής στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και υποψήφιος υποψήφιος βουλευτής Επικρατείας με τη ΝΔ.
