Η χρονιά θα κλείσει, όπως όλα δείχνουν, με μεγέθυνση λίγο πάνω από το 1%, επίδοση που δίχως τον τουρισμό ίσως να ήταν και αρνητική, εκτιμά ο καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης του Πανεπιστημίου Πειραιά και Senior Fellow στο The Brookings Institution των ΗΠΑ, Θόδωρος Πελαγίδης.
"Δεν υπάρχει ελατήριο, αλλά μια κλειδαριά ασφαλείας, που πνίγει τη μεγέθυνση και καταδικάζει μια ολόκληρη γενιά στο αδιέξοδο και την παρακμή", απαντά στο φλέγον ερώτημα γιατί έπειτα από τόσα χρόνια ύφεσης δεν βλέπουμε ενδείξεις ισχυρής ανάπτυξης.
Μιλά για κλειδωμένες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, για εγκατάλειψη, όπως λέει, του εκπαιδευτικού συστήματος στα χέρια του κ. Γαβρόγλου, και για εταίρους που έχουν εγκαταλείψει την προσπάθεια για πραγματικές διαρθρωτικές αλλαγές στην Ελλάδα με μακροχρόνιο αποτέλεσμα. Αποτέλεσμα αυτής της μίζερης πραγματικότητας, είναι και η πρόβλεψή του ότι στις εκλογές, όταν αυτές γίνουν, θα πάμε με σκανδαλολογία, και τη κυβέρνηση από τη μια να υπόσχεται φοροαπαλλαγές για να θολώσει τα νερά, και από την άλλη να μοιράζει λεφτά που προσπαθεί τώρα να μαζέψει, θυσιάζοντας ακόμη και την εμπιστοσύνη που της δείχνουν οι δανειστές.
Αυτός είναι και ο λόγος που θεωρεί ότι η επόμενη κυβέρνηση, όχι μόνο πρέπει να είναι αυτοδύναμη, αλλά και να αλλάξει άμεσα το εκλογικό σύστημα. "Δεν πρέπει να περιπέσουμε στην ακυβερνησία της απλής αναλογικής, η πολιτική δεν είναι Survivor", όπως λέει χαρακτηριστικά.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Η ανάπτυξη «ξεφούσκωσε» κατά το γ' τρίμηνο, που λόγω τουρισμού θεωρείται το καλύτερο κάθε χρονιάς, και έκλεισε μόλις στο 1,3%. Γιατί έπειτα από τόσα χρόνια ύφεσης, ακόμα και σήμερα δεν βλέπουμε ενδείξεις ισχυρής ανάκαμψης;
Ο ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης μπορεί να προβλεφθεί μόνον από ένα οργανισμό ο οποίος μαζεύει τα σχετικά στοιχεία και για ένα πολύ συγκεκριμένο κοντινό χρονικό διάστημα. Πρέπει δε να γίνει κατανοητό ότι η οικονομία, εδώ και έντεκα τρίμηνα υπολείπεται σε μεγάλο βαθμό από τις προβλέψεις του δευτέρου προγράμματος για ρυθμό μεγέθυνσης 2015-17 που θα κυμαίνονταν περίπου στο 3% κατ' έτος. Υπάρχει λοιπόν συνολική απώλεια ΑΕΠ περίπου 15 δισ.
Μάλιστα, πρέπει να ληφθεί υπόψιν ότι, κάθε φορά κινούμαστε πάνω σε μια χαμηλότερη βάση εκκίνησης υπολογισμού του ρυθμού της οικονομικής μεγέθυνσης. Όλα αυτά δε, παρά το γεγονός ότι η οικονομία ενισχύεται με δανειακά κεφάλαια, κάποιο μέρος των οποίων παραμένει στη χώρα και την χρηματοδοτεί και προσθέτει στο ΑΕΠ. Και όλα αυτά παρά το ότι οι ηλεκτρονικές συναλλαγές μεταφέρουν μέρος της ανεπίσημης δραστηριότητας στην επίσημη οικονομία, για να μην αναφέρω το ευνοϊκότατο ευρωπαϊκό και διεθνές οικονομικό περιβάλλον που προσθέτει θετικές εξαγωγές υπηρεσιών. Ο χρόνος μπορεί να κλείσει, όπως όλα δείχνουν, λίγο πάνω από το 1% ενώ τα εισοδήματα συνεχίζουν να μειώνονται. Όλα τα παραπάνω εξηγούν το παράδοξο αυτό φαινόμενο.
Δεν υπάρχει ελατήριο ανάπτυξης λοιπόν, αλλά κλειδαριά ασφαλείας που πνίγει τη μεγέθυνση και καταδικάζει μια ολόκληρη γενιά στο αδιέξοδο και την παρακμή.
- Τι μας λέει αυτό το 1,3%; Πέραν των κυβερνητικών πανηγυρισμών για την πιο γρήγορη ολοκλήρωση μνημονιακής αξιολόγησης, πόσο άσκημη είναι η κατάσταση; Το μήνυμα είναι ότι κοινωνία, επιχειρήσεις και οικονομία δεν αντέχουν άλλο την υπερφορολόγηση;
Η κατάσταση είναι δύσκολη γιατί η χώρα δεν έχει πια την ποιότητα του κεφαλαίου και των ανθρωπίνων πόρων που είχε κάποτε. Ορισμένοι θεσμοί έχουν βελτιωθεί αλλά μένουν να γίνουν πολλά. Οι εταίροι και δανειστές στην πραγματικότητα έχουν εγκαταλείψει την προσπάθεια για διαρθρωτικές αλλαγές αλλά και για μεταρρυθμίσεις με μακροχρόνιο αποτέλεσμα. Δεν εξηγείται αλλιώς η εγκατάλειψη του εκπαιδευτικού συστήματος στα χέρια του κ. Γαβρόγλου. Για να γίνουν οι πραγματικές αλλαγές σε τέτοιους δύσκολους τομείς δύσκολους χρειάζεται νέα κυβέρνηση με μεγάλη αυτοδύναμη πλειοψηφία στη βουλή.
- Αποτελεί αυτή η αναιμική επίδοση, προάγγελο για το τι θα συμβεί και το 2018; Δηλαδή εκτιμάτε ότι αυτή την «κόπωση» θα την δούμε και του χρόνου, μάλιστα επιταχυνόμενη;
Κοιτάξτε, η αναιμική αυτή και ανεπαρκέστατη ανάπτυξη στηρίζεται αποκλειστικά στις εξαγωγές υπηρεσιών, έναν παράγοντα κάπως συγκυριακό που κυρίως οφείλεται στην καλή πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας. Αν δεν υπήρχε αυτό, τότε θα ήμασταν και κάτω από το μηδέν ίσως. Σε κάθε περίπτωση, σημασία έχει ότι είτε 1% είτε 2% είναι η μεγέθυνση το 2018, ο κόσμος δεν θα καταλάβει τίποτα. Το ζήτημα της μεγέθυνσης, όπως και των επενδύσεων, βασίζεται σε παράγοντες που δρουν μακροχρονίως. Στις εκλογές θα πάμε με σκανδαλολογία και την κυβέρνηση από τη μια να υπόσχεται φοροαπαλλαγές για να θολώσει τα νερά, και από την άλλη να μοιράζει λεφτά που προσπαθεί τώρα να μαζέψει. Ακόμη και θυσιάζοντας την σημερινή εμπιστοσύνη (;) των δανειστών. Οι επενδύσεις είναι ένα μέγεθος που μπορεί να βελτιωθεί μόνο με πολιτικές που αποδίδουν σε μακροχρόνια βάση.
- Άρα, μήπως χρειαστούμε κάτι περισσότερο από ένα υβριδικό μνημόνιο μετά τον ερχόμενο Αύγουστο; Το ρωτώ γιατί εννέα μήνες πριν την έξοδο από ένα μνημόνιο, θα περίμενε κανείς κάποιες ενδείξεις ότι η χώρα μπορεί να σταθεί στα πόδια της χωρίς βοήθεια. Βλέπουμε κάποιες τέτοιες ενδείξεις;
Η χώρα θα χρειάζεται πάντα τεχνική βοήθεια για ζητήματα όπως η μεταρρύθμιση στην υγεία και το μοντέλο διοίκησης των νοσοκομείων, οι δραστικές αλλαγές στα σχολεία και τα πανεπιστήμια, οι αλλαγές στη χρήση γης και τα επενδυτικά κίνητρα, κ.ο.κ., όλα αυτά για να προσαρμοστεί στα διεθνή δεδομένα. Είναι ανάγκη να το καταλάβει ο κόσμος αυτό. Ότι εδώ πλέον διακυβεύεται η ύπαρξη της χώρας στο μέλλον αν σήμερα εμείς δεν προσαρμοστούμε κάπως σε αυτά που ισχύουν διεθνώς. Με την έννοια αυτή λοιπόν, δεν υπάρχει ούτε είσοδος ούτε έξοδος από το μνημόνιο. Πολύ περισσότερο δε όταν τόσα μέτρα έχουν υπογραφεί που αφορούν την επόμενη πενταετία.
Επιπροσθέτως, η χώρα δεν μπορεί ούτε σήμερα ούτε αύριο να σταθεί στα πόδια της χωρίς φθηνή χρηματοδότηση, καθώς, διαφορετικά, το προφίλ του χρέους θα χειροτερέψει πολύ σύντομα ακόμη κι αν τα επιτόκια του δεκαετούς έπεφταν τώρα και κάτω του 4%.
- Ο οίκος Capital Economics εκτιμά ότι η Ελλάδα θα παραμείνει σε σφικτή δημοσιονομική θηλιά και ότι ο κίνδυνος μιας άτακτης χρεοκοπίας θα συνεχίσει να υφίσταται εκτός και αν οι Ευρωπαίοι δεν αλλάξουν στάση αναφορικά με την ελάφρυνση του χρέους. Συμμερίζεστε αυτή την ανησυχία και γιατί;
Ε, το πρώτο είναι αυτονόητο. Θέμα χρεοκοπίας όμως δεν υπάρχει. Εκτός κι αν περιπέσουμε στην ακυβερνησία της απλής αναλογικής. Γι'' αυτό και επόμενη κυβέρνηση όχι μόνο πρέπει να είναι αυτοδύναμη, αλλά και πρέπει να αλλάξει άμεσα το εκλογικό σύστημα προς την κατεύθυνση ενός εκλογικού συστήματος «στρατηγικής ψήφου». Οι πολίτες νομίζω πλέον τώρα κατανοούν ότι όταν ψηφίζουν, ψηφίζουν για κυβέρνηση. Δεν είναι survivor η πολιτική.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα είναι αυτοδύναμος να σχηματίσει μια κυβέρνηση με ευρύ πνεύμα, μια κυβέρνηση όλων των εκδοχών της δημοκρατικής ευρωπαϊκής παράταξης. Και οι ψηφοφόροι, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να γνωρίζουν από την αρχή, ότι εάν περιπέσουμε στην παγίδα της απλής αναλογικής, το αδιέξοδο μπορεί να λυθεί τότε μόνο με νέες εκλογές. Οι κουβέντες πρέπει να είναι καθαρές από την αρχή.
