Του Τάσου Ι. Αβραντίνη*
Ένα ατσάλινο τετράγωνο εμποδίζει την απελευθέρωση της χώρας από τα δεσμά του κρατισμού. Οι τέσσερις πλευρές του είναι: η γραφειοκρατία, τα συνδικάτα του Δημοσίου, οι κρατικοδίαιτοι επιχειρηματίες και το μεγαλύτερο μέρος του σημερινού πολιτικού προσωπικού. Η αντικρατικιστική ρητορεία δεν αρκεί. Το μεγάλο κράτος δεν πρόκειται ποτέ να πέσει σαν ώριμο φρούτο. Μια μελλοντική κεντροδεξιά διακυβέρνηση δεν εγγυάται ότι κάτι τέτοιο οπωσδήποτε θα συμβεί.
Ο λόγος είναι απλός. Αυτό που ονομάζουμε κράτος δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα σύστημα οργανωμένων συμφερόντων. Τα στελέχη των κομματικών επιτελείων, οι γραφειοκράτες, οι συντηρούμενοι από το κράτος επιχειρηματίες και οι συνδικαλιστές είναι απολύτως φυσιολογικοί άνθρωποι. Χρησιμοποιώντας την κρατική εξουσία επιδιώκουν να μεγιστοποιήσουν το προσωπικό τους συμφέρον. Προσπαθούν, χρησιμοποιώντας το κράτος, κυρίως μέσω της φορολογίας και με νομοθετικές παρεμβάσεις στην οικονομία, να αυξήσουν τις αμοιβές τους, το κύρος τους, την εξουσία τους.
Μια κυβέρνηση με φιλελεύθερο πρόγραμμα θα ήταν αφελές να περιμένει από αυτή την κρατικοδίαιτη συμμαχία να συναινέσει στον περιορισμό των εξουσιών της. Αυτή είναι η ανάλυση των οικονομολόγων της δημόσιας επιλογής, οι οποίοι με συστηματικές μελέτες κατέρριψαν τον μύθο ότι το κράτος είναι αλάνθαστο, προικισμένο από τη φύση του με παντογνωσία και αρετή. Αντιθέτως, πρόκειται για μια κοινωνία συμφερόντων που συγκροτεί έναν περισσότερο από την αγορά ατελή μηχανισμό στην κατανομή των πόρων.
Πολύ πριν από τους οικονομολόγους της Σχολής της Βιρτζίνια, τον 19ο αιώνα, ο Αλέξις ντε Τοκβίλ γράφει: «Οι δημόσιοι υπάλληλοι αποτελούν μια τάξη με εντελώς δικό της τρόπο σκέψης, με δικές της παραδόσεις, δική της τιμή και δική της περηφάνια. Είναι η αριστοκρατία της καινούργιας κοινωνίας, ήδη διαμορφωμένη και ζωντανή. Δεν περιμένει τίποτε άλλο παρά πότε θα της αδειάσει τον δρόμο η Επανάσταση».
Τους πρώτους μήνες της νέας διακυβέρνησης η κρατικοδίαιτη συμμαχία θα επιδεικνύει νομιμοφροσύνη και διάθεση συνεργασίας. Θα πρόκειται ωστόσο για μια εντελώς φαινομενική ουδετερότητα, καθώς δεν πρόκειται απλώς για μια απολιτική συμμαχία νομής του κράτους αλλά για το σύγχρονο πρόσωπο του σοσιαλκρατισμού. Εάν εξετάσει κανείς την επαγγελματική σύνθεση του ΣΥΡΙΖΑ -και όχι μόνο- θα το διαπιστώσει.
Οι οπαδοί του κατ'' εξοχήν στρατολογούνται, όχι από τον χώρο της εργασίας αλλά από τον χώρο των δημοσίων υπαλλήλων και των συνδικάτων, εκεί όπου κάποτε το βαθύ ΠΑΣΟΚ κυριαρχούσε. Στους χώρους αυτούς αναπτύσσεται ένας εξελιγμένος μηχανισμός μαζικού εμπορίου ψήφων με τα χρήματα των φορολογουμένων, όπου οι περισσότεροι πολιτικοί λειτουργούν ως μεσίτες ειδικών συμφερόντων με αντάλλαγμα την επανεκλογή τους.
Μια φιλελεύθερη κυβέρνηση πρέπει να είναι ολιγομελής, ομοιογενής και αποφασισμένη να αντιμετωπίσει το κακό στη ρίζα του. Να προβεί χωρίς καθυστέρηση στην άμεση κατάργηση των νόμων που δίνουν προνόμια σε ειδικά συμφέροντα, στην απλοποίηση της νομοθεσίας, στον περιορισμό των φόρων και των δημοσίων δαπανών με τον περιορισμό της σπατάλης και την ανάθεση από το κράτος στον ιδιωτικό τομέα πολλών αρμοδιοτήτων του.
Χωρίς την παραμικρή καθυστέρηση, πρέπει να αποδειχθεί ότι ο πολίτης μπορεί να ωφεληθεί μόνο μέσα από ελεύθερους θεσμούς και τη μείωση του κράτους, παρά μέσα στα πλαίσια ενός γραφειοκρατικού και ανελεύθερου συστήματος.
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της 14ης Δεκεμβρίου