Του Γιώργου Μαυρωτά*
Ένα από τα βασικά διαρθρωτικά μέτρα που υπήρχαν στο τρίτο μνημόνιο ήταν η αποπολιτικοποίηση (αποκομματικοποίηση στην ουσία) της Δημόσιας Διοίκησης. Να έχουμε δηλαδή μια Δημόσια Διοίκηση με συνέχεια και συνέπεια, ανεξάρτητα των κυβερνήσεων που αναλαμβάνουν τη διακυβέρνηση της χώρας, όπως γίνεται σε όλες τις χώρες του πολιτισμένου κόσμου. Αυτό υποτίθεται το προσπαθούμε από τον Αύγουστο του 2015, ψηφίζονται νόμοι (όπως ο 4369/2016,) αλλά κολλάμε στην εφαρμογή.
Για να είμαστε δίκαιοι το θέμα της κομματικοποίησης της Δημόσιας Διοίκησης δεν το έφερε ο ΣΥΡΙΖΑ. Ισχύει για δεκαετίες στη χώρα μας και εντάθηκε ιδιαίτερα από τη δεκαετία του '80 και μετά από το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ. Ο ΣΥΡΙΖΑ υποσχέθηκε ότι θα σκοτώσει το «τέρας» του πελατειακού κράτους, αλλά δυστυχώς έγινε ο καλύτερος φίλος του. Ψηφίζονται νόμοι και διατάξεις για αποκομματικοποίηση του κράτους αλλά δυστυχώς δεν εφαρμόζονται ή εφαρμόζονται στρεβλά ώστε τελικά να μην αλλάξει τίποτε. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η στελέχωση των υπουργείων στα υψηλά κλιμάκια με τους Διοικητικούς και Τομεακούς Γραμματείς, τα επιτελικά εκείνα στελέχη που ουσιαστικά θα «τρέξουν» τις υποθέσεις.
Ο νόμος έλεγε ότι οι θέσεις αυτές πρέπει να προκηρυχθούν. Και, ω του θαύματος, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, οι προκηρύξεις που βγήκαν αντί να είναι προσαρμοσμένες στα προσόντα της κάθε θέσης, ταιριάζουν γάντι στα προσόντα των υπαρχόντων γραμματέων που είναι ως επί το πλείστον εκλεκτοί της κυβέρνησης (κυρίως μετακλητοί). Δηλαδή οι διατάξεις είναι φωτογραφικές και αντί να υπάρχει ένα ομοιόμορφο περίγραμμα προσόντων για τις ίδιες θέσεις, αυτό προσαρμόζεται στα προσόντα κάθε «ημέτερου». Έτσι, με βάση τις προκηρύξεις αυτές, «δενόντουσαν» και τα χέρια του ΑΣΕΠ στην επιλογή των στελεχών καθότι θα έπρεπε να τις ακολουθήσει.
Κάποιοι λοιπόν θεώρησαν ότι η επικαλούμενη αποκομματικοποίηση της Δημόσιας Διοίκησης είναι μια ευκαιρία για Συριζοποίησή της. Όμως αυτές οι «προκηρύξεις-selfies» έγιναν αντιληπτές από τα (υποψιασμένα πια) κλιμάκια των θεσμών και απαίτησαν να επαναπροκηρυχθούν οι θέσεις κανονικά. Δηλαδή για ακόμα μια φορά μας έπιασαν οι «κουτόφραγκοι» με τη γίδα στην πλάτη: ότι άλλα τους λέμε, άλλα νομοθετούμε και άλλα τελικά κάνουμε προσπαθώντας κουτοπόνηρα να διαιωνίσουμε τις παθογένειες που μας έχουν φέρει ως εδώ. Γιατί αν στη Δημόσια Διοίκηση δεν υπάρξει αξιοκρατία, δεν θα υπάρξει και αποτελεσματικότητα, δεν θα υπάρξει και κίνητρο για τους ικανούς εκείνους δημοσίους υπαλλήλους που βλέπουν να τους προσπερνάνε όσοι έχουν «Μπάρμπα στην Κορώνη» ή στην Κουμουνδούρου (και παλαιότερα στη Χ. Τρικούπη και στη Ρηγίλλης…). Και βέβαια η αξιοκρατία θέλει σωστή αξιολόγηση και όχι αξιολόγηση – μαϊμού, είτε για να βγουν όλοι άριστοι, είτε για να βγουν υποχρεωτικά το 15% ανεπαρκείς.
Εν κατακλείδι, μπορεί στα λόγια να μιλούν όλοι για το πελατειακό κράτος και ότι πρέπει να παταχθεί. Αυτό όμως γίνεται πριν πάρουν (ή όταν χάσουν) την εξουσία. Όταν αναλαμβάνουν την εξουσία αυτό το ξεχνούν και οι πράξεις τους έρχονται σε αντιδιαστολή με τα ωραία λόγια τους. Παλιά αυτά πέρναγαν (και γι'' αυτό φτάσαμε ως εδώ), αλλά τώρα είμαστε «στο μικροσκόπιο» και όλες αυτές οι θεσμικές ατασθαλίες γίνονται αντιληπτές. Το ανησυχητικό είναι όμως ότι θα έπρεπε να αντιδρά από μόνο του το θεσμικό μας σύστημα και όχι οι θεραπείες να υποβάλλονται απ' τους εξωτερικούς θεσμούς. Όμως σε ένα δηλητηριασμένο, πολωτικό κλίμα οι αλλαγές που θα έπρεπε να συμφωνήσουμε και να κάνουμε από μόνοι μας, μετατρέπονται σε επιβαλλόμενα προαπαιτούμενα. Και αυτό ίσως να είναι η μεγαλύτερη ήττα μας…
* Ο κ. Γιώργος Μαυρωτάς είναι βουλευτής Αττικής με το Ποτάμι και γραμματέας Κοινοβουλευτικού Έργου.
