Οι πολίτες ψήφισαν την παρούσα κυβέρνηση για να εφαρμόσει τολμηρές μεταρρυθμίσεις, όπως αυτές που εμπεριέχει το «Ελλάδα 2.0».
Ίσως υπάρξουν αντιδράσεις από μειοψηφίες που αντιτίθενται στις μεταρρυθμίσεις, όμως αυτές δεν μπορούν να σταθούν εμπόδιο στην εκπεφρασμένη βούληση της κοινωνία, τονίζει στο Liberal ο Μιχάλης Αργυρού, πρόεδρος του Σώματος Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων και μέλος της task force που δούλεψε για το Σχέδιο Ανάκαμψης.
Εξηγεί ότι το σχέδιο θα έχει εγκριθεί από την Κομισιόν ως τον Ιούλιο, προκειμένου αμέσως μετά να ξεκινήσει η εκταμίευση των πρώτων 4 δισ ευρώ, σημειώνει ότι κλειδί για να εφαρμοσθεί το πλάνο είναι τα ώριμα έργα που έχουν ενταχθεί σε αυτό, ενώ σε ότι αφορά το αποτύπωμά του στην οικονομία, προβλέπει ότι με την συνεισφορά του ότι η ανάπτυξη το 2022 μπορεί και να ξεπεράσει το 6%. Σωρευτικά έως το 2026, εκτιμά ότι η χώρα θα παρουσιάσει 7,3% μεγαλύτερο ΑΕΠ σε σύγκριση με το σενάριο χωρίς την εφαρμογή του «Ελλάδα 2.0».
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
Πόσο ρεαλιστικό είναι το Σχέδιο Ανάκαμψης που υποβάλαμε την περασμένη εβδομάδα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή;
Το εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0 στηρίζεται σε mainstream οικονομικά και βέλτιστες πρακτικές οικονομικής πολιτικής που έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία σε πολλές χώρες και σε επιμέρους τομείς, όπως η ψηφιοποίηση και η αγορά εργασίας.
Το Ελλάδα 2.0 έχει στηριχθεί σε μεγάλο βαθμό στην ανεξάρτητη Έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη, το προϋπάρχον μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα της κυβέρνησης και τις εθνικές συστάσεις πολιτικής στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Πιστεύω ότι η εφαρμογή του Σχεδίου θα βάλει την Ελλάδα σε μία νέα εποχή. Το Σχέδιο είναι φιλόδοξο αλλά και απολύτως ρεαλιστικό. Ικανό για μακροχρόνιες και πολύ ευεργετικές συνέπειες στην οικονομική δραστηριότητα, δηλαδή την ανάπτυξη και απασχόληση, αλλά και στην κοινωνική συνοχή.
Το Ελλάδα 2.0 μπορεί να δώσει μέσα από την οικονομική ανάπτυξη και τις μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνει μια πολύ μεγαλύτερη δυνατότητα να στηριχθούν όσοι είναι ευάλωτοι.
Παράλληλα, θα βελτιώσει σε μεγάλο βαθμό και την καθημερινότητα του Έλληνα πολίτη. Από την ψηφιοποίηση του Δημοσίου και την ενεργειακή αναβάθμιση του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, έως την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής μέσα από προγράμματα όπως, η αναδάσωση, η προώθηση της ισότητας και η καταπολέμηση των διακρίσεων, και οι δράσεις στήριξης των πιο ευάλωτων ομάδων, το Ελλάδα 2.0 αλλάζει προς το καλύτερο τη ζωή όλων των Ελλήνων.
Τι σας κάνει να πιστεύετε ότι το σχέδιο αυτό θα εφαρμοστεί και οι πόροι θα αξιοποιηθούν αποτελεσματικά; Τι σας κάνει να αισιοδοξείτε ότι θα είναι τέτοια η προετοιμασία ώστε όλο αυτό το εγχείρημα να τρέξει και να αποδώσει;
Σε ό,τι αφορά το επιχειρησιακό σκέλος είμαστε ρεαλιστικά αισιόδοξοι ότι το Ελλάδα 2.0 θα εφαρμοσθεί με βάση τον σχεδιασμό του, γιατί τα έργα που έχουν ενταχθεί σε αυτό χαρακτηρίζονται από μεγάλο βαθμό ωριμότητας, ο οποίος ήταν βασικό κριτήριο για να ενταχθεί ένα έργο στο Σχέδιο. Επιχειρησιακά πάντα, έχει ήδη δημιουργηθεί και εφαρμόζεται άμεσα ένα ειδικό πλαίσιο διακυβέρνησης, το οποίο θα έχει ως στόχο να επιταχύνει διαδικασίες που στο παρελθόν ήταν χρονοβόρες.
Συγκεκριμένα, για την εφαρμογή του Σχεδίου έχει ήδη συσταθεί στο Υπουργείο Οικονομικών μια Ειδική Υπηρεσία της οποίας κύριο έργο είναι να παρακολουθεί, να αναφέρει, και όπου χρειάζεται να παρεμβαίνει και να υποστηρίζει τα έργα, με στόχο να εξασφαλίσει την έγκαιρη ολοκλήρωσή τους με βάση τον προγραμματισμό τους.
Ξέρετε, η πανδημία απέδειξε πως όταν υπάρχει καλός σχεδιασμός το κράτος μπορεί να κινεί διαδικασίες γρήγορα και αποτελεσματικά. Δείτε για παράδειγμα, το εμβολιαστικό πρόγραμμα, την επιτάχυνση της ψηφιοποίησης των υπηρεσιών του Δημοσίου που έγινε μέσα στην πανδημία, και την διοργάνωση και εφαρμογή της ψηφιακής τηλέ-εκπαίδευσης.
Σε πολιτικό όμως επίπεδο, τι σας κάνει να πιστεύετε ότι πολλά από τα έργα και κυρίως οι μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνει το σχέδιο, δεν θα συναντήσουν αντιδράσεις κάθε είδους; Και πόσο αποφασισμένη είναι η κυβέρνηση να τις ξεπεράσει;
Ούτε εδώ διαβλέπω κίνδυνο για την εφαρμογή του Σχεδίου. Η ελληνική κυβέρνηση έχει την πλήρη κυριότητα και ιδιοκτησία του. Δεν είναι κάτι που ήλθε από το εξωτερικό, όπως τα μνημόνια. Το Ελλάδα 2.0 συντάχθηκε από την ελληνική κυβέρνηση, είναι ένα ελληνικό πρόγραμμα.
Έπειτα, δεν είναι μόνο η πολιτική ιδιοκτησία της κυβέρνησης. Το Σχέδιο έχει και την στήριξη της ελληνικής κοινωνίας. Αυτό το στοιχείο, σε μεγάλο βαθμό δεν υπήρχε στα μνημόνια που εφαρμόσαμε κατά την περίοδο της δεκαετούς οικονομικής κρίσης.
Αν διαβάσετε το κυβερνητικό πρόγραμμα, τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τέλος τις βασικές κατευθύνσεις και προτάσεις της Επιτροπής Πισσαρίδη στην οποία αναφέρθηκα προηγουμένως, θα δείτε ότι η επικάλυψη των τριών είναι της τάξεως του 80%. Ο κόσμος έχει ψηφίσει το 2019 την παρούσα κυβέρνηση για να εφαρμόσει ένα τολμηρό μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα. Η κυβέρνηση έχει ισχυρή λαϊκή εντολή να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις όπως αυτές που περιέχονται στο Ελλάδα 2.0, και όπως κάνει και την περίοδο της πανδημίας
Ίσως υπάρξουν αντιδράσεις από μειοψηφίες που αντιτίθενται στις μεταρρυθμίσεις, όμως αυτές δεν μπορούν να σταθούν εμπόδιο στην εκπεφρασμένη βούληση της κοινωνίας. Το σχέδιο δεν έχει καμία ιδεολογική προκατάληψη και χροιά, είναι 100% λειτουργικό.
Ποιος πραγματικά μπορεί να αντιταχθεί πειστικά και με απήχηση σε μεταρρυθμίσεις όπως η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών του Δημοσίου, η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, η βελτίωση του συστήματος κατάρτισης και η αναβάθμιση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, ή σε επενδύσεις όπως η ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών με την ηπειρωτική χώρα, η αναβάθμιση των ψηφιακών υποδομών του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, και προγράμματα μείωσης των κοινωνικών αποκλεισμών;
Σε οικονομικούς όρους τι επίπτωση θα έχει στην καθημερινότητα, στην ανάπτυξη, στην μείωση της ανεργίας, το Σχέδιο Ανάκαμψης;
Η Τράπεζα της Ελλάδας έχει κάνει μελέτη που εκτιμά τα μακροοικονομικά αποτελέσματα από την εφαρμογή του Σχεδίου Ανάκαμψης σε βάθος εξαετίας, δεκαετίας και εικοσαετίας. Η μελέτη εκτιμά τα επιπλέον σωρευτικά οφέλη για την εξαετία 2021-2026 στο 1/3 του ΑΕΠ του 2020. Δηλαδή, το επιπλέον ΑΕΠ που θα παράξει η Ελλάδα ως αποτέλεσμα της εφαρμογής του Σχεδίου Ανάκαμψης κατά την περίοδο 2021-2016 αντιστοιχεί στο 1/3 του ΑΕΠ του 2020.
Σύμφωνα με την μελέτη της ΤτΕ, το 2026 η χώρα θα παρουσιάσει 7% μεγαλύτερο ΑΕΠ από αυτό που θα κατέγραφε χωρίς το Σχέδιο Ανάκαμψης. Εμείς στο Συμβούλιο Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων χρησιμοποιούμε στις αναλύσεις μας το μοντέλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και είμαστε λίγο πιο αισιόδοξοι από την ΤτΕ. Εκτιμούμε ότι το 2026 η χώρα θα παρουσίασε 7,3% μεγαλύτερο ΑΕΠ σε σύγκριση με το σενάριο χωρίς την εφαρμογή του Σχεδίου Ελλάδα 2.0.
Επίσης, η ΤτΕ προβλέπει πως η οικονομική ανάπτυξη που θα επιτευχθεί έως το 2026 θα δημιουργήσει περίπου 180.000-200.000 πρόσθετες θέσεις εργασίας, επιπλέον αυτών που θα παρατηρούσαμε από την ανάκαμψη της οικονομίας χωρίς την εφαρμογή του Σχεδίου.
Προβλέπει επίσης μια έκρηξη στην ιδιωτική επένδυση που θα ξεπεράσει το 20% σε σχέση με το επίπεδο επενδύσεων που θα είχαμε αν δεν υπήρχε το Ταμείο Ανάκαμψης. Κατά την εξαετία της εφαρμογής του Σχεδίου (2021-2016), η μελέτη της ΤτΕ προβλέπει ότι η ανάκαμψη θα έρθει περίπου κατά 60% από τις ιδιωτικές επενδύσεις, 30% από τις δημόσιες και το υπόλοιπο ποσοστό από τις μεταρρυθμίσεις.
Τόσο η μελέτη της ΤτΕ όσο και του ΣΟΕ προβλέπουν ότι τα παραπάνω κέρδη στο ΑΕΠ και στην απασχόληση που θα παρατηρηθούν κατά την διάρκεια εφαρμογής του Σχεδίου (2021-2026) θα διατηρηθούν και μετά το τέλος του, δηλαδή σε ορίζοντα δεκαετίας και εικοσαετίας.
Με άλλα λόγια, τα κέρδη θα είναι μόνιμα, εξαιτίας της αύξησης της παραγωγικότητας και των μεταρρυθμίσεων που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο. Το Ελλάδα 2.0 πραγματικά αλλάζει το παραγωγικό μοντέλο της χώρας. Καθιστά τις επενδύσεις και τις εξαγωγές κινητήρια δύναμη της ελληνικής οικονομίας, και δημιουργεί περισσότερες και πιο καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας, μειώνοντας έτσι τις ανισότητες και πάσης φύσεως αποκλεισμούς.
Πότε να αναμένουμε τα πρώτα 4 δισ.ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης;
Αμέσως μετά την επίσημη έγκριση του Σχεδίου από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο περιμένουμε την εκταμίευση της προχρηματοδότησης που αντιστοιχεί στο 13% του συνολικού προγράμματος, δηλαδή περίπου 4 δις ευρώ.
Όπως ξέρετε, καταθέσαμε το Σχέδιο την προηγούμενη εβδομάδα Η Κομισιόν καλείται να το αξιολογήσει εντός δύο μηνών. Όταν ολοκληρωθεί η αξιολόγηση της Κομισιόν, μεσολαβεί περίπου ένας ακόμη μήνας προκειμένου το Σχέδιο να πάρει την έγκριση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, με ενισχυμένη πλειοψηφία.
Άρα, εφόσον όλα πάνε καλά, τότε σε τρεις μήνες από σήμερα μπορεί το ελληνικό σχέδιο να έχει εγκριθεί, και αμέσως μετά να ακολουθήσει η εκταμίευση 4 δις. Συνυπολογίζοντας τις επιπτώσεις από το Σχέδιο Ανάκαμψης, για το 2021 αναμένουμε μια ανάκαμψη της οικονομίας στην περιοχή του 3.6%, η οποία όπως αποτυπώνεται και στο Πρόγραμμα Σταθερότητας, θα κινηθεί ανάλογα και με την εξέλιξη της πανδημίας. Για το 2022 εκτιμούμε ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας θα ξεπεράσει το 6% με τα σημερινά δεδομένα. Όπως ανέφερα και παραπάνω, οι προβλέψεις αυτές υπόκεινται στις αβεβαιότητες που δημιουργεί η διάρκεια και εξέλιξη της πανδημίας.
Ο Μιχάλης Αργυρού είναι πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων (ΣΟΕ)
