Του Νίκου Φίλιππα*
Η χρηματιστηριακή αξία μίας επιχείρησης (market capitalization) υπολογίζεται από τον πολλαπλασιασμό της τιμής μίας μετοχής επί τον αριθμό των υπαρχόντων μετοχών που είναι εισηγμένες σε ένα Χρηματιστήριο.
Η μεταβλητή αυτή δείχνει το πόσο αποτιμούν οι συμμετέχοντες στην χρηματιστηριακή αγορά την εταιρία και η επενδυτική κοινότητα χρησιμοποιεί πλέον αυτήν την μεταβλητή για να εκφράσει το μέγεθος της εταιρίας (size), παρά τις παραδοσιακές μεταβλητές των πωλήσεων, ή του συνόλου των εργαζομένων ή του συνόλου του ενεργητικού.
Ο λόγος είναι ότι η χρηματιστηριακή αξία μίας επιχείρησης αποτελεί έναν προπορευόμενο δείκτη (leading indicator ) της μελλοντικής πορείας της, ενσωματώνοντας όλες τις τρέχουσες αλλά και μελλοντικές χρηματοοικονομικές πληροφορίες της επιχείρησης όπως η χρηματοοικονομική υγεία της ,η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίωντης (return on equity) και η μεγέθυνση της (growth).
Όπως όλοι οι δείκτες έτσι και η μεταβλητή αυτή παρουσιάζει ορισμένα μειονεκτήματα. Ιδιαίτερα σε ακραίες καταστάσεις είναι πιθανόν όπως η χρηματιστηριακή αξία μίας επιχείρησης, να επηρεάζεται από την άγνοια, αλλά και από ψυχολογικούς παράγοντες όπως η απληστία και ο φόβος και ο πανικός με αποτέλεσμα να δημιουργούνται οι γνωστές θετικές ή αρνητικές φούσκες (bubbles).
Παρά το γεγονός αυτό σε γενικές γραμμές και σε αποτελεσματικές αγορές η χρηματιστηριακή αξία αποτελεί ικανοποιητική προσέγγιση της μελλοντικής πορείας της.
Στον πίνακα 1 παρουσιάζονται οι δέκα μεγαλύτερες εταιρίες στον κόσμο με βάση την χρηματιστηριακή αξία σε επιλεγμένα διαφορετικά έτη αλλά και η εθνικότητα τους.
Τα αποτελέσματα της ανάλυσης παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον.
Οι αλλαγές στις σχετικές κατατάξεις που σημειώθηκαν μέσα σε μόλις 15 χρόνια, είναι εντυπωσιακές και αναδεικνύουν τις ραγδαίες εξελίξεις που συντελέστηκαν την περίοδο αυτή αλλά και τον ρόλο της καινοτομίας και του internet στην διαμόρφωση των νέων παγκόσμιων επιχειρηματικών κολοσσών.
Το 2001 λοιπόν κυριαρχούσαν εταιρίες της κλασσικής βιομηχανίας όπως ηλεκτρικών συσκευών, πετρελαιοειδών, φαρμακευτικές, κλπ. Η μοναδική εταιρία που εμφανιζόταν στην πρώτη δεκάδα από τον χώρο της πληροφορικής ήταν η Microsoft.
Το έτος αυτό παρατηρείται μία συντριπτική κυριαρχία των αμερικάνικων εταιριών. Οκτώ συνολικά εταιρίες ήταν από τις ΗΠΑ (και ταυτόχρονα οι 7 μεγαλύτερες) και μόνον δύο εταιρίες ήταν ευρωπαϊκές, και οι δύο από τον κλάδο των πετρελαιοειδών η British Petroleum και η Royal Dutch Shell.
Η χρηματοπιστωτική κρίση που είχε την ρίζες της στις ΗΠΑ, όπως ήταν φυσικό επηρέασε αρνητικά το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, αλλά και τις αποτιμήσεις των αμερικάνικων μετοχών. Έτσι το 2008 παρατηρούμε την είσοδο τριών Κινέζικων εταιριών στην πρώτη δεκάδα με την Petro China στην καταλαμβάνει την δεύτερη θέση.
Nα σημειωθεί ότι ιστορικά η μεγαλύτερη χρηματιστηριακή αξία που έχει σημειωθεί ποτέ, επιτεύχθηκε από την PetroChina τον Νοέμβριο του 2007, όταν και έφτασε το 1 τρις $, το οποίο προσαρμοσμένο για τιμές του 2015 ήταν 1.14 τρις $.
Το 2011 μειώνεται ο αριθμός των αμερικάνικων εταιριών σε 6 αλλά παραμένουν οι τρεις εταιρίες από την Κίνα (PetroChina, China Mobile, ICB ).
Όμως το 2016 έχουμε πλήρη ανατροπή των παγκόσμιων οικονομικών κολοσσών, τόσο σε όρους εθνικότητας, όσο και σε κλαδικό επίπεδο. Η χρηματιστηριακή κρίση της Κίνας και τα χαμηλά επιτόκια της Δύσης εκτόξευσαν το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης σε αλλεπάλληλα ιστορικά υψηλά και ταυτόχρονα τις σχετικές αποτιμήσεις των εταιριών που είναι εισηγμένες σε αυτό . Πλέον οι 9 από τις 10 μεγαλύτερες εταιρίες στον κόσμο είναι Αμερικάνικες, από τις οποίες οι πρώτες πέντε είναι από τον χώρο του διαδικτύου.
Συνολικά 6 εταιρίες από τις πρώτα δέκα είναι από τον χώρο του διαδικτύου συμπεριλαμβανομένης της Κινέζικης Tencent, η οποία είναι μία εταιρία κατασκευής και προώθησης διαδικτυακών παιχνιδιών.
Είναι πλέον προφανές ότι η ψηφιακός μετασχηματισμός των οικονομιών, η καινοτομία και το διαδίκτυο προσθέτουν σημαντική υπεραξία στις επιχειρήσεις και θα αποτελέσουν μαζί με τον πληθυσμό, τους βασικότερους παράγοντες που θα διαμορφώσουν τους επόμενους επιχειρηματικούς κολοσσούς σε ολόκληρο τον κόσμο.
*Ο κ. Νίκος Φίλιππας είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικής Πανεπιστημίου του Πειραιώς Πρόεδρος και ιδρυτής του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού.
