Του Σάκη Μουμτζή
Η νίκη των Συντηρητικών, η αξιοθαύμαστη αντοχή των Σοσιαλιστών και η καθαρή ήττα των Podemos στην Ισπανία ήταν βάλσαμο μετά την ψυχρολουσία του βρετανικού δημοψηφίσματος. Αυτό το αποτέλεσμα δεν μπορούμε να το εκτιμήσουμε, παρά μόνον αν το αντιστρέψουμε. Αν αναλογιστούμε δηλαδή τι θα γινόταν αν οι Podemos κατακτούσαν έστω οριακά την πρώτη θέση ή έρχονταν δεύτεροι με αυξημένα ποσοστά και πολύ κοντά στους Συντηρητικούς του Ραχόι, και αν οι Σοσιαλιστές γνώριζαν και άλλη πτώση των ποσοστών τους.
Ο συνδυασμός αυτού του υποθετικού αποτελέσματος –που ήταν όμως ένα σοβαρό ενδεχόμενο σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις– με τη δυναμική εμφάνιση του κόμματος του Π. Γκρίλο στις δημοτικές εκλογές στην Ιταλία και με το καταγεγραμμένο πλέον Brexit εύκολα μπορούμε να φανταστούμε τι δυνάμεις θα απελευθέρωνε σε όλη την Ευρώπη. Αλλά αυτό που κυρίως μας ενδιαφέρει είναι τι δυναμική θα προσέφερε στις εγχώριες αντιευρωπαϊκές δυνάμεις, που, με επικεφαλής τον ΣΥΡΙΖΑ, ζέσταναν τις μηχανές τους για έναν νέο γύρο σύγκρουσης με τους εταίρους μας.
Η ομιλία του Α. Τσίπρα στην Κεντρική Επιτροπή του κόμματος του την παραμονή των ισπανικών εκλογών θύμιζε προθέρμανση πριν από τον κυρίως αγώνα. Εμφανίστηκαν η γνωστή επιθετική ρητορεία, οι οξείς τόνοι και η θεαματική επαναφορά του «ιεραποστολικού» ρόλου του ΣΥΡΙΖΑ να αλλάξει την Ευρώπη. Φαίνεται πως η ηγετική ομάδα του πίστευε σε ένα καλό αποτέλεσμα για τους Podemos, ώστε έτσι να συγκροτηθεί ο πόλος των «αμαρτωλών» του Νότου που θα αμφισβητήσει τις επιλογές των «εναρέτων» του Βορρά.
Ο ισπανικός λαός, διαψεύδοντας τις δημοσκοπήσεις, οδήγησε σε εκλογική ήττα το αδερφό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ και όλοι αυτοί οι σχεδιασμοί φαίνεται πως ανατρέπονται. Ας ήμαστε όμως επιφυλακτικοί στις εκτιμήσεις μας για δύο λόγους. Ο πρώτος αφορά τη σκλήρυνση της στάσης των Γερμανών και των περισσοτέρων χωρών της Ε.Ε. απέναντι όχι μόνον στους Βρετανούς, αλλά και σε εκείνους που αμφισβητούν τους θεσμούς και τις διαδικασίες τόσο της Ε.Ε., όσο και της Ευρωζώνης. Αυτό είναι επόμενο να προκαλέσει τις αντιδράσεις των «αναθεωρητών» και των αρνητών του ευρωπαϊκού οικοδομήματος που είναι και πιθανό και λογικό να επαναφέρουν την πολιτική τους στην τροχιά της ρήξης με την κεντρική ευρωπαϊκή πολιτική έκφραση.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κι έναν πρόσθετο λόγο να χαράξει παρόμοια πολιτική. Βρίσκεται στο εσωτερικό μέτωπο «στριμωγμένος στην περιοχή του» και αναζητεί ματαίως την πολιτική πλατφόρμα για να μεταφέρει την αντιπαράθεση στο γήπεδο που ξέρει να παίζει μπάλα. Στην πόλωση και στη ρήξη. Και, όπως έχω γράψει πρόσφατα*, η σύγκρουση με τους δανειστές σε συνδυασμό με την πρόταση για ένα «σοσιαλιστικό Σύνταγμα» αποτελούν ένα ικανοποιητικό πακέτο πάνω στο οποίο θα αποπειραθεί ο ΣΥΡΙΖΑ να οικοδομήσει συμμαχίες και να εγκλωβίσει τους εχθρούς του. Να συνδέσει τους «ανάλγητους δανειστές» με τους εγχώριους εκπροσώπους τους. Να βγει από την απομόνωση στην οποία έχει περιέλθει και, μέσω ενός δημοψηφίσματος, να ανασυγκροτήσει μια πλειοψηφία που θα του δώσει τη νίκη στις προσεχείς εκλογές.
Βέβαια, η ήττα των Podemos και η συνειδητοποίηση πλέον από τους ίδιους τους Βρετανούς των συνεπειών της ψήφου τους θέτουν εμπόδια στην επανεμφάνιση της πολιτικής της ρήξης, όμως είναι η μόνη επιλογή που διαθέτει ένα κόμμα που ανήλθε στην εξουσία υβρίζοντας, δημαγωγώντας και, κυρίως, κυνικά ψευδόμενο. Όσοι πιστεύετε πως μετά την αξιολόγηση οδεύουμε προς την αποκαλούμενη «κανονικότητα» με μικρά έστω βηματάκια, μάλλον θα απογοητευτείτε.
* Άρθρο μου στο Liberal 19/6.Η Αναθεώρηση του Συντάγματος.
