Του Μιχάλη Τουτζιάρη*
Πέρασαν 17 χρόνια από τις φονικές επιθέσεις στους δίδυμους πύργους των ΗΠΑ. Για πολλούς αποτελούσαν το σύμβολο του καπιταλιστικού συστήματος και της Wall Street, και ο κόσμος μας άλλαξε πραγματικά! Οι λαοί ευημερούν και ζουν ειρηνικά μεταξύ τους, η τρομοκρατία καταπολεμήθηκε, δεν υπάρχουν πλέον πόλεμοι, φτώχεια και δυστυχία!
Η αιτία όλων των δεινών ήταν οι τρομοκράτες της 11ης Σεπτεμβρίου! Η συνέχεια είναι λίγο πολύ γνωστή σε όλους από τον πόλεμο στο Ιράκ το 2003 και τη νίκη των συμμαχικών δυνάμεων με χιλιάδες νεκρούς στις ΗΠΑ και δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς του πολέμου ενάντια στην τρομοκρατία μέχρι σήμερα. Την σκυτάλη έλαβε η κρίση του 2008 με την κατάρρευση των τραπεζικών κολοσσών στις ΗΠΑ και στη συνέχεια τη μετάδοση του σε Ευρώπη και Ασία.
Ακολούθησε η καταστροφή στη Συρία με την άνοδο των ακραίων ισλαμιστών με συνέπεια, εκ νέου, τρομοκρατικές επιθέσεις σε πολλές πόλεις του πλανήτη. Ακολούθως έχουμε άνοδο ακραίων δυνάμεων σε πολλές χώρες του πλανήτη, με σημαντικότερη την άνοδο του ευρωσκεπτικισμού στην Ευρωζώνη. Είναι αξιοσημείωτο πως κατάφεραν για άλλη μια φορά οι ΗΠΑ να μεταδώσουν την κρίση στον υπόλοιπο πλανήτη κυρίως στην ευρωζώνη, η οποία επλήγει περισσότερο, λόγω σημαντικών ελλείψεων σε θεσμικές δομές και οργάνωση. Αυτές οι ελλείψεις οδήγησαν στην μεγαλύτερη οικονομική καταστροφή εν καιρώ ειρήνης της χώρας μας και πιθανότατα να μην έχουν πέσει ακόμα «οι τίτλοι τέλους»!
Γιατί λοιπόν η «ημέρα που άλλαξε τον κόσμο» δεν έφερε τίποτε νέο αλλά οδήγησε την ανθρωπότητα σε ανεξερεύνητα μονοπάτια; Θα σταθώ σε μία δήλωση του Αμερικάνου οικονομολόγου Marc Faber πριν μερικά χρόνια, μετά την κρίση της Lehman Brothers. «…..ο μέσος όρος ζωής των μεγαλύτερων πολιτισμών του κόσμου ήταν τα 200 χρόνια. Όταν μια κοινωνία γίνει επιτυχημένη, γίνεται και αλαζονική, ηθικολογική, με υπερβολική αυτοπεποίθηση, διεφθαρμένη και παρακμάζει… Ξοδεύει υπερβολικά ποσά… Πηγαίνει σε ακριβούς πολέμους… Αυξάνονται η ανισοκατανομή του πλούτου και οι κοινωνικές εντάσεις και η κοινωνία εισέρχεται σε λαϊκή ύφεση….» φυσικά αναφέρονταν στις ΗΠΑ.
Κι όμως η αμερικάνικη ατμομηχανή τα πήγε περίφημα τα χρόνια που πέρασαν μετά την κρίση του 2008, καθώς αυτό που δεν προέβλεπαν οι περισσότεροι οικονομολόγοι ήταν ότι ο κόσμος μας πραγματικά ΑΛΛΑΞΕ! Άλλαξε η σχέση των κυβερνήσεων και των κεντρικών τραπεζών. Η απεριόριστη ρευστότητα που παρείχαν οι κεντρικοί τραπεζίτες οδήγησε τους δείκτες της Wall Street σε υπερβολικά επίπεδα. Όπως ανέφερα σε παλαιότερα μου σχόλια ο χρηματοοικονομικός τομέας έχει θέσει υπό ομηρεία τις κυβερνήσεις, καθώς μια κατάρρευση των δεικτών θα οδηγήσει στο σκάσιμο της μεγαλύτερης φούσκας που θα γνωρίσει η ανθρωπότητα!
Οι περισσότερες φούσκες έχουν τις ρίζες τους στις αμαρτίες τις παραλήψεων και τις εντολών των κεντρικών τραπεζιτών. Αν θυμηθούμε τι έγινε με τον πόλεμο του 2003 θα δούμε ότι μέχρι τις αρχές το 2007 η Fed των ΗΠΑ ανέβασε το επιτόκιο δανεισμού από 1% (το 2004) στο 5,25% για να αντιμετωπίσει τις ανοδικές υπερβολές στις τιμές των ακινήτων. Αυτές οι διαδοχικές αυξήσεις έχοντας εξαφανίσει τη φθηνή πίστωση, ήταν η γενεσιουργός αιτία πίσω από την κρίση στην αγορά των στεγαστικών δανείων, η οποία με τη σειρά της προκάλεσε το ντόμινο στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Από το 2007 μέχρι το 2014 το επιτόκιο μειώθηκε και πάλι στο 0%, για να αντιμετωπιστεί η χρηματοπιστωτική κρίση,να στηρίξει με λίγα λόγια τους αμερικάνικους δείκτες, καθώς όλα τα πακέτα στήριξης διοχετεύονταν στην «υπεραγορά-καζίνο» του πλανήτη. Στο ίδιο μοτίβο κινούνταν Κινέζοι, Ιάπωνες και φυσικά το αγαπημένο «παιδί των ευρωπαϊκών αγορών» ο δικός μας κεντρικός τραπεζίτης-πρώην στέλεχος της αμερικανικής Goldman Sachs- ο οποίος με μία του και μόνο λέξη τον Ιούλιο του 2012 κατόρθωσε να στηρίξει τους ευρωπαϊκούς δείκτες. Ο κύριος «θα κάνω τα πάντα να στηρίξω το ευρώ» και το έκανε μετά από 3 χρόνια δίνοντας με την σειρά του απεριόριστα τρις για αγορές ομολόγων εν μέσω πανηγυρισμών των χρηματιστηριακών δεικτών.
Όταν ο κ. Obama επαναδιόρισε τον κ. Bernanke, για δεύτερη θητεία στην fed με αντιπρόεδρο την κ. Yelen ο κ. Nassim Taleb, καθηγητής διαχείρισης κινδύνου και συγγραφέας του "The Black Swan" προειδοποίησε για μια νέα καταστροφή: «"Ο κόσμος δεν ήταν ποτέ τόσο εύθραυστος", ωστόσο ο κ. Obama επαναδιορίζει έναν οικονομολόγο που "δεν ξέρει καν ότι δεν καταλαβαίνει τη λειτουργία των πραγμάτων". Νέα απόδειξη αυτού αποτελεί το γεγονός ότι στη συνεδρίαση που πραγματοποίησε το American Economic Association ο κ. Bernanke και πάλι μετέθετε τις ευθύνες: "Η καλύτερη απάντηση στη φούσκα των ακινήτων θα ήταν ρυθμιστική και όχι νομισματική". Λάθος: Πολύ βολικά "ξέχασε" ότι παλαιότερα ήταν σύμβουλος του κ. Bush και δεν έκανε τίποτα. Τώρα ο Πρόεδρος των ΗΠΑ έχει φορτωθεί έναν… κλώνο του κ. Greenspan και μια παράλογη ιδεολογία που επικεντρώνεται αποκλειστικά στη διάσωση ενός αποτυχημένου τραπεζικού συστήματος με το να... πνίγει τον κόσμο με δολάρια που εγγυημένα θα πυροδοτήσουν μία ακόμα ύφεση.»
Σήμερα τα επιτόκια του δολαρίου ακολουθούν εκ νέου την ανιούσα, οι δείκτες στη Wall Street είναι «μεθυσμένοι» εκ νέου από τον παραλογισμό και την απληστία των «πολύ μεγάλων για να καταρρεύσουν» Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ επιλέγει και επιβάλλει νέους κανόνες ικανούς να πυροδοτήσουν μια οικονομική καταστροφή σε αναδυόμενες αγορές και μη,(βλ. Αργεντινή- Τουρκία, κ.α.).
Ο νέος κεντρικός τραπεζίτης ακολουθεί πιστά την πολιτική των προκατόχων του, “god bless America”... «Κανένας δεν μπορεί να κάνει πίσω. Το παραμικρό λάθος θα επιφέρει οικονομικό χάος στον πλανήτη (τα παλαιότερα κραχ θα φαντάζουν μικροδιορθώσεις). Οι «μεταλλαγμένες» πλέον αγορές οδηγούνται από ένα «αόρατο χέρι» που οδηγεί όλο και ψηλότερα τις όποιες αξίες διαχειρίζονται, καθώς η άνοδος και η ζήτηση είναι δείγμα εύρωστης και υγιούς ανάπτυξης των χωρών. Οι αγορές δεν μπορούν να πέσουν, είναι αδύνατον να τις αφήσουν.» Πέμπτη, 26 Ιουνίου 2014-ή άνοδος ή χάος.
Η Ελλάδα μας βρίσκεται για άλλη μια φορά σε δεινότερη θέση από τους υπόλοιπους,καθώς την περίοδο της ευημερίας των άλλων με δανεικά εμείς κρατούσαμε την ομπρέλα. Τα χρήματα από το «πάπλωμα» φαγώθηκαν, ο τραπεζικός τομέας κινδυνεύει με μια νέα ανακεφαλοποίηση, καθώς αποδείχθηκε άνθρακες ο θησαυρός των μη εξυπηρετούμενων δανείων, τα capital controls παραμένουν, νέα δάνεια δε δίνονται, το χρηματιστήριο ως «καθρέφτης της οικονομίας» βρίσκεται στα αζήτητα με τζίρους ενός τζακ-ποτ στο τζόκερ κ.α..
Οι τραπεζίτες υπολόγιζαν να έχουνε άνοδο εισπράξεων κοντά στο 20%, έπειτα από τα αυστηρότερα μέτρα που ανακοινώθηκαν για τους κακοπληρωτές, και μόλις και μετά βίας πλησιάσανε το 5%! Κυβέρνηση και αντιπολίτευση εστιάζουν στην πλασματική μείωση της ανεργίας η οποία είναι λογικό να υποχωρεί, καθώς 500000 νέοι εργαζόμενοι βρίσκονται εκτός συνόρων, οι ευέλικτες μορφές εργασίας αντιστοιχούν στο μισό των υπολοίπων μορφών και είχαμε προσλήψεις λόγω της καλοκαιρινής σεζόν στον τουριστικό κλάδο.
Αν συνυπολογίσουμε σε όλα και την τελευταία κατάργηση του προστίμου των 10.500 ευρώ στις επιχειρήσεις που δεν έχουν ασφαλισμένους εργαζόμενους (θα τους δηλώνουν αφού τους πιάσει ο έλεγχος και δε θα πληρώνουν το πρόστιμο) καταλαβαίνουμε τι θα συμβεί τους επόμενους μήνες και στους δείκτες ανεργίας. Η επόμενη κυβέρνηση της χώρας θα πρέπει να εστιάσει και να λύσει άμεσα το πρόβλημα των ελληνικών τραπεζών, καθώς είναι οι μόνες που θα κινήσουν την οικονομία δίνοντας εκ νέου δάνεια στις επιχειρήσεις, οι οποίες με τη σειρά τους και έχοντας ένα καθεστώς χωρίς περιορισμούς θα προσλάβουν εργαζόμενους, θα κάνουν εξαγωγές και θα φέρουν πλούτο και άνοδο του ΑΕΠ στη χώρα.
Καθώς η επόμενη παγκόσμια ύφεση μπορεί να βρίσκεται προ των πυλών,(1987-1988, 1997-1998, 2007-2008, 2018... Θα επαναληφθεί ή ιστορία; liberal.gr/arthro/215376/apopsi/arthra/1987-1988-1997-1998-2007-2008-2018-tha-epanalifthei-i-istoria.html) η χώρα μας θα κληθεί να την αντιμετωπίσει και να δώσει την τελική μάχη στις αγορές. Η έκβαση της μάχης θα κριθεί στον στρατηγικό σχεδιασμό και στις συμμαχίες του ηγέτη της. Στη νέα εποχή που διανύουμε, όπου δεσπόζουν οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις και οι τεράστιες οικονομικές ανισορροπίες, όλοι αναζητούμε τον “αόρατο τρομοκράτη” που απειλεί το σύστημα και θα το τινάξει στον αέρα. Μη νομίζετε ότι αυτός βρίσκεται μακριά μας. Είναι δίπλα μας, στηρίζει τα όνειρα μας και σκάβει τον λάκκο «αθώων περαστικών» που γεννήθηκαν σε λάθος χώρα….αυτή τη φορά είναι πιθανόν να πέσει ο ίδιος μέσα…
* Ο Μιχάλης Τουτζιάρης είναι χρηματιστηριακός αναλυτής.
