Του Αντώνη Δαρζέντα
Ο άνθρωπος κατά το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας του δεν ήταν ο κυρίαρχος του κόσμου τούτου.
Ήταν κάπου στη μέση της τροφικής αλυσίδας. Έτρωγε μικρά ζώα και καρπούς και τον κυνηγούσαν τα μεγαλύτερα. Οι τίγρεις, τα λιοντάρια οι αρκούδες. Φρονώ πως δεν θα ήταν και ιδιαίτερα καλός μεζές μιας και επρόκειτο για ένα μικροκαμωμένο αδύνατο, ξερακιανό ζώο με σκληρό κρέας καθώς αναγκαζόταν να τρέχει και να μετακινείται συχνά για να βρει την τροφή του.
Ήταν περίπου όπως έχουμε εμείς τα αρνιά σήμερα αλλά στο πιο αδύνατο και στο πιο άνοστο για τα μεγάλα ζώα.
Σιγά σιγά εφευρισκοντας τα εργαλεία, τα όπλα, την γεωργία και την κτηνοτροφία ανέπτυξε πολιτισμό και έγινε κυρίαρχος.
Ανέβηκε στην τροφική αλυσίδα και μπήκε στην κορυφή της. Έτσι λοιπόν όπως λέει και ο ιστορικός Yuval Harrari από αρνί έγινε λύκος.
Φανταστείτε λοιπόν να είσαι μαθημένος αρνί και να γίνεις ξαφνικά αρπακτικό.
Είναι σίγουρο ότι θα πάρεις φόρα και θα κυνηγήσεις τα πάντα γύρω σου.
Ο άνθρωπος ήταν το αρνί του φυσικού μας κόσμου από την γέννηση του πριν 200 χιλιάδες χρόνια, έως πριν περίπου την βιομηχανική επανάσταση που έγινε λύκος.
200 χιλιάδες χρόνια κυνηγημένος και ξαφνικά γίνεται ο μέγιστος κυνηγός.
Έτσι τρώγοντας συνήθως εν άγνοια του, τα πάντα, διαπίστωσε ότι έχει πάρει τόση φόρα που τρώει και τη γη που τον θρέφει.
Να εξαντλεί τους πόρους της και να αλλάζει το κλίμα της.
Οι επιστήμονες φωνάζουν εδώ και χρόνια. Στις φωνές τους προστέθηκαν και ηγέτες όπως ο Al Gore. Η πρόσφατη μεταγραφή στον τομέα είναι η Γκρέτα Τούνμπεργκ.
Η Γκρέτα έχει τρία μεγάλα πλεονεκτήματα για να έχει μια ηχηρή φωνή.
Είναι παιδί, έχει Asperger και είναι Σουηδή. Αν ας πούμε είχε τα δύο πρώτα και ήταν Κινέζα ή από την Σαουδική Αραβία θα την είχε φάει το μαύρο έρεβος.
Αλλά το θέμα μας δεν είναι αυτό. Το θέμα μας είναι ότι εξαιτίας των παραπάνω η Γκρέτα έγινε το ξυπνητήρι μας. Εμμονικά φωνάζει και δρα για την κλιματική αλλαγή και μας ενοχλεί σαν ένα ξυπνητήρι που δεν έχει snooze και στοπ..
Είναι μια νέα Ιωάννα της Λορένης του κλίματος.
Και αυτό είναι σημαντικό. Η προσφορά της στο να μας αφυπνίσει είναι ανεκτίμητη.
Τα ξυπνητήρια σε αφυπνίζουν αλλά δεν σου λένε τι θα κάνεις την υπόλοιπη μέρα.
Γι αυτό η Γκρέτα δεν μένει σε αυτό. Προτείνει και δρα.
Προτείνει λοιπόν να γίνουμε vegan και να μην καταναλώνουμε γαλακτοκομικά. Προτείνει να μετακινούμαστε στα υπερατλαντικά μας ταξίδια όχι με αεροπλάνα αλλά με πλοιάρια χωρίς καύσιμα που δεν μολύνουν το περιβάλλον.
Πως θα πεις όμως σε ένα παιδί της υποσαχάριας Αφρικής να γίνει vegan; Πώς θα μετακινήσεις μια ομάδα ποδοσφαίρου ή μια ομάδα επιστημόνων για ένα υπερατλαντικό συνέδριο με πλοιάρια που κινούνται με αέρα;. Και γιατί η μετακίνηση της Γκρέτα η οποία απαιτεί ένα υπερσύγχρονο πλοιάριο με υπερσύγχρονα φωτοβολταϊκά το οποίο έχει γίνει εφικτό χάρις στην ανθρώπινη πρόοδο και απαιτεί ταυτόχρονα πέντε συνοδούς και εκπαιδευμένους skippers είναι πιο οικολογική από την οικονομική θέση ενός αεροπλάνου;. Και από που και ως που είναι πιο οικολογικό μια μετακίνηση ανθρώπου αντί να γίνεται σε λίγες ώρες να λαμβάνει χώρα σε τρεις εβδομάδες;
Ακόμα και εάν υποθέσουμε πως τα παραπάνω είναι συμβολικά, είναι ο λάθος συμβολισμός.
Γιατί αυτά που προτείνει η Γκρέτα τα έχουμε κάνει. Τα κάναμε εδώ και 200 χιλιάδες χρόνια όταν ήμασταν τα αρνιά του κόσμου τούτου. Ο κόσμος αυτός είχε μηδενικό αποτύπωμα διοξειδίου αλλά τον άνθρωπο τον έτρωγαν λιοντάρια, τον σκότωναν αρρώστιες, τον θανάτωναν η πείνα και οι ξηρασίες. Είχε μηδενικό αποτύπωμα αλλά και μηδενικό πολιτισμό, 30 χρόνια προσδόκιμο επιβίωσης και παιδιά σαν την Γκρέτα τα πέταγαν στον Καιάδα. Ακριβώς γιατί το πνεύμα, η επιστήμη, η τέχνη, η μουσική, η ιατρική, οι δρόμοι οι γέφυρες, τα σπίτια, οι τουαλέτες, τα αεροπλάνα, τα πλοία, τα ιδρύματα για παιδιά με ειδικές ανάγκες και όλες ανώτερες ανθρώπινες λειτουργίες και δεξιότητες θέλουν ενέργεια. Μην πω ότι άνθισαν χάρις στο κάρβουνο και την βιομηχανική επανάσταση.
Η αλλαγή πορείας φυσικά είναι αναγκαία. Και το αυστηρό ύφος της Γκρέτα είναι καλό που είναι εδώ για να μας το υπενθυμίζει.
Αλλά ο κόσμος που ονειρεύεται η Γκρέτα είναι ο κόσμος που αφήσαμε πίσω. Όχι αυτός που μέσα από την επιστήμη και την τεχνολογία θα φέρει την πρόοδο. Όχι αυτός που έκανε δυνατόν παιδιά με προβλήματα σαν την Γκρέτα να ακούγονται ηχηρά.
Ο άνθρωπος πρέπει να κάνει στροφή αλλά χωρίς τύψεις και λουδιτικές συμπεριφορές που μπόρεσε να γίνει ο κυρίαρχος του κόσμου του.
Σε ευχαριστούμε Γκρέτα που μας ξυπνάς αλλά δεν θα πάρουμε τον κόσμο σου. Είμαστε απασχολημένοι να φτιάξουμε τον δικό μας. Και ας μην είναι προς το παρόν μηδενικών εκπομπών. Αλλά θα είναι κόσμος ευημερίας, τεχνολογίας, ταξιδιών, εξερεύνησης, πολιτισμού και όχι μια τροφοσυλλεκτική δυστοπία ανθρώπινων μυρμηγκιών.
*Ο κ. Αντώνης Δαρζέντας είναι παιδίατρος.
