Η «φοβερή πατρίδα» του Γιώργου Μαρκόπουλου

Η «φοβερή πατρίδα» του Γιώργου Μαρκόπουλου

Ο Γιώργος Μαρκόπουλος, μια ισχυρή και υπέροχη ποιητική φωνή με δυνατό ποιητικό αποτύπωμα, ο τρυφερός και ευαίσθητος ποιητής, από τους κορυφαίους εκπροσώπους της ποιητικής γενιάς του ’70, που χειρίζεται την ελληνική γλώσσα σαν πολυαγαπημένη, με δυο Κρατικά Βραβεία για την ποίησή του, αυτοβιογραφείται στο ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ αυτής εβδομάδας. Η προβολή θα γίνει απόψε Δευτέρα στις 8 από την ΕΡΤ-2 και θα αποκαλύψει πτυχές αυτού του πολύπλευρου διανοούμενου, που κοσμεί την Ελλάδα με τις δημιουργίες του, ποιητικές και διανοητικές.

Γεννήθηκε στη Μεσσήνη το 1951, με λαϊκές καταβολές. Από πεντέμισι χρονών βοηθούσε στο κουρείο του πατέρα του. «Πατρός κουρέως» λέει ακόμα και σήμερα με περηφάνεια και τα καταγάλανα μάτια του χαμογελάνε (στα ενδεικτικά εκείνων των χρόνων, αναφερόταν και το επάγγελμα του πατέρα). Ο χαρακτήρας του διαμορφώθηκε από τη ζωή της επαρχίας, που μόλις τότε έβγαινε, φτωχή και τραυματισμένη, από τον εμφύλιο. Η εντοπιότητα και η καταγωγή έπαιξαν μεγάλο ρόλο στη ζωή του. Ο στίχος του «…φοβερή πατρίδα…» σαν να κλείνει μέσα όλη τη θεωρία για τις ρίζες του.

Το 1965 φτάνει στην Αθήνα, 14 ετών και βιώνει την κουλτούρα των φτωχών προαστίων. Η Χούντα τον βρήκε να σπουδάζει Οικονομικά και Στατιστική στη ΑΒΣΠ και να συμμετέχει σε λογοτεχνικές και επαναστατικές παρέες, μέσα σε μια σφύζουσα νεολαία που προσπαθούσε να βρει την πολιτική και πολιτιστική της ταυτότητα. «Η ποίηση μπορεί να είναι επαναστατική, υπερβατική-αφαιρετική- συνθετική-να δηλώνει φυγή από τα αισθήματα» λέει. Ο έρωτας είναι κι εκείνος μια κινητήρια δύναμη της νιότης του, και ανακαλύπτει διά μέσω αυτού τον ψυχισμό των γυναικών με τρόπο πολύ κοντινό σε εκείνον του μεγάλου ανατόμου της γυναικείας ψυχής, Τάσου Λειβαδίτη. «Ο έρωτας είναι ένας αόρατος πόλεμος» σημειώνει ο Γιώργος Μαρκόπουλος και σε αυτό τον καμβά «ζωγραφίζει» με λέξεις την άνοδο, την κορύφωση και την απώλεια.

Μικρός έγραφε μικρά πεζογραφήματα, επηρεασμένα από τα διαβάσματά του: Χρ. Χριστοβασίλης – Εμ. Ροiδης – Γεώργιος Βιζυηνός – Σεφέρης – Σαχτούρης – Ελύτης – Ρίτσος – Πατρίκιος – Δημουλά.

Οι επιρροές του επεκτάθηκαν πάντα σε σχέση με την ποιητική μας παράδοση, Όμηρος – Αρχαίοι Λυρικοί – Σολωμός – Κάλβος – Παλαμάς – Σικελιανός – Καβάφης – Καρυωτάκης.

«Η αληθινή ποίηση, στηρίζεται σε δικούς της κωδικούς, απαιτεί κλειδάριθμους, χρειάζεται αποκρυπτογράφηση» λέει.

Ένας ποιητής γεμάτος ζωή. Του αρέσουν τα λαϊκά τραγούδια και λατρεύει το ποδόσφαιρο. Ρουφά τις χαρές της ζωής.

Πολυβραβευμένος ο Γιώργος Μαρκόπουλος, το 1996 τιμήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου με το Βραβείο Καβάφη και το 1999 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή του «Μη σκεπάζεις το ποτάμι», η οποία, στη συνέχεια, ήταν υποψήφια για το Ευρωπαϊκό Αριστείο του 2000. Για το σύνολο του έργου τού δόθηκε το Βραβείο Ποίησης 2011 του Ιδρύματος Κώστα & Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών. Επίσης τιμήθηκε το 2012 για δεύτερη φορά με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή του «Κρυφός Κυνηγός».

Στην ταινία θα δούμε τον ποιητή να συνομιλεί με την Ιωάννα Κολοβού και να προσφέρει στον θεατή λαμπερά διαμάντια της ψυχής του. Λέξεις που γαληνεύουν, ομορφαίνουν τον κόσμο, ενώ τον καλούν να χρησιμοποιεί πάντοτε την εσωτερική του ματιά, με την οποία «βλέπεις» εκτενέστερα.

Ο Γιώργος Μαρκόπουλος έχει σπουδαία και μακροχρόνια θητεία στην ποίηση. Βιβλία του, όπως και μια επιλογή των ποιημάτων του, μπορεί να βρει κάθε ενδιαφερόμενους ιδίως στις εκδόσεις «Κέδρος» αλλά και σε άλλους εκδοτικούς οίκους. Το 2017 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Αιγαίον της Λευκωσίας ένα σημαντικό βιβλίο του Θεοδόση Πυλαρινού με κριτικά κείμενα για τον Γιώργο Μαρκόπουλο. Μια συλλογή ανθολογημένων κειμένων, που βοηθούν ιδιαίτερα στην κατανόηση του έργου του ποιητή.

Ο Θεοδόσης Πυλαρινός υπογράφει επίσης το βιβλίο «Ο Γιώργος Μαρκόπουλος σε χρόνο ανύποπτο» (εκδόσεις Εκάτη), μια άτυπη αυτοβιογραφία. Ο μελετητής παρουσιάζει λόγια του Γιώργου Μαρκόπουλου με τα οποία αυτοβιογραφείται. Τα έχει επιλέξει ο ίδιος από συνεντεύξεις του ποιητή.

Επίσης πρόσφατη είναι η μελέτη «Γιώργος Μαρκόπουλος» από τις εκδόσεις «Γκοβόστη». Περιλαμβάνονται μελέτη της Τιτίκας Δημητρούλια που έχει τίτλο «Ο λυρισμός στην πραγματικότητα ή το άνοιγμα στον άλλον (για την ποίηση του Γιώργου Μαρκόπουλου)», ανθολόγηση των ποιημάτων του και μια συζήτηση με τον Βασίλη Χατζηβασιλείου.

ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ

Παραγωγός: Γιώργος Σγουράκης

Σκηνοθεσία: Χρίστος Ακρίδας

Δημοσιογραφική επιμέλεια: Ιωάννα Κολοβού, Αντώνης Εμιρζάς

Φωτογραφία: Μαίρη Γκόβα

Ηχοληψία: Λάμπρος Γόβατζης

Μοντάζ: Σταμάτης Μαργέτης

Διεύθυνση παραγωγής: Στέλιος Σγουράκης