Του Ανδρέα Ζαμπούκα
Ο Λόρδος Βύρων πέθανε στο Μεσολόγγι το 1824, ταγμένος μέχρι τελευταία στιγμή, στο μεγάλο όραμα του Φιλελληνισμού. Ακόμα όμως και όταν έβγαινε η ψυχή του, απέξω περίμεναν κάποιοι «επαναστάτες» μήπως και τους δώσει τα χρήματα που θεωρούσαν ότι τους «όφειλε» ως ευεργέτης και χρηματοδότης του αγώνα.
Μέσα από τρεις εμφύλιους και μια δολοφονία του απελευθερωτή τους, οι Έλληνες κατέληξαν το 1832, σε ένα εξαρτημένο και καταδικασμένο σε υπανάπτυξη βασίλειο. Χωρίς σύνταγμα και χωρίς χρηματοδότηση, εξαιτίας της μη εξυπηρέτησης των επαναστατικών δανείων που οι ίδιοι μαζί με τους δανειστές τους, είχαν κατασπαταλήσει.
Οι δεκαετίες περνούσαν για να αποδείξουν ότι κάθε φυλή, κάθε ράτσα, κάθε περιοχή και κάθε καπετανάτο, είχε στον νου του μόνο την επωφελή συμμετοχή σε ένα «εθνικό όραμα», με όρους απομονωτισμού, εσωστρέφειας και περιχαράκωσης στα όρια του αίματος και της ταυτότητας.
Κάτι τέτοιο μου θυμίζει η σημερινή Ευρώπη. Με τη διαφορά, ότι κανείς δεν της επέβαλε να γίνει κράτος, κανείς δεν υπαγόρευσε δια του αυταρχισμού τους θεσμούς της και κανείς δεν απαίτησε να συγχρονιστούν οικονομίες και συστήματα σε ένα κοινό σώμα ανταγωνισμών και συγκλίσεων. Αντίθετα, όλα έγιναν ως τώρα, με επαναλαμβανόμενες εγκρίσεις λαών και κοινοβουλίων.
Υπάρχουν όμως, κάποιοι που μονίμως διαμαρτύρονται και προεξοφλούν την αποτυχία του ευρωπαϊκού οράματος. Και στο όνομα της αδυναμίας επίσπευσης των διαδικασιών, ωθούν τις ευρωπαϊκές κοινωνίες στην αναζήτηση ενός εξιδανικευμένου αντιευρωπαϊσμού.
Στην πραγματικότητα όμως, αυτές οι συγκεκριμένες ομάδες αντιδρούν ακριβώς γι΄αυτό που διαμαρτύρονται ότι δεν τους συμβαίνει. Κανείς δεν θέλει να εκχωρήσει πλήρως, την εθνική κυριαρχία του και ταυτόχρονα, κανένα πολιτικό σύστημα στην Ευρώπη δεν βγαίνει με θάρρος να ενημερώσει τους πολίτες ότι μόνο με την συγκεκριμένη εκχώρηση θα μπορέσει να προχωρήσει η ένωση που θα εξασφαλίσει ασφάλεια και περισσότερες θέσεις εργασίας. Δεν αρκούν βεβαίως, οι αφορισμοί για την Γερμανία ούτε και για το «διευθυντήριο» των Βρυξελλών. Γιατί η ίδια η άρνηση της παλιάς ταυτότητας δημιουργεί το καλύτερο άλλοθι για το Βερολίνο ή για τους απανταχού γραφειοκράτες να μην συναινούν σε μία επί ίσοις όροις μόχλευση για να προχωρήσει η ενοποίηση σε φορολογικό, τραπεζικό και κατά ένα μεγάλο μέρος θεσμικό επίπεδο.
Όλοι θέλουν την δική τους Ευρώπη, όπως όλες οι φυλές ήθελαν την δική τους Ελλάδα, όταν οι Βρετανοί υπέγραφαν στο Λονδίνο, την πολιτική ανεξαρτησία, το 1830. Ένα μεγάλο ταμείο με την εγγύηση της πολιτικής σταθερότητας για να το αρμέγουν κατά βούληση και χωρίς υποχρεώσεις.
Ακόμα και η αντιπαράθεση Βορά Νότου μοιάζει κατασκευασμένη. Οι Ιταλοί μόλις ψήφισαν το κόμμα του Μπέπε Γκρίλο για να τους κυβερνήσει. Παλιότερα τον Μπερλουσκόνι και την Τσιτσιολίνα. Οι Έλληνες εδώ και δεκαετίες, εκλέγουν αντιπροσώπους μέσα από πανίσχυρα πελατειακά δίκτυα και αυτή την στιγμή είναι οργισμένοι με την κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα, όχι επειδή τους είπε ψέματα αλλά μάλλον γιατί δεν είδαν να πετάει ο γάιδαρος που τους έταξε...
Στην Ισπανία ψάχνονται ακόμα αν είναι αριστεροί, σοσιαλιστές ή κομμουνιστές. Και στη Γαλλία επιφυλάσσονται ακόμα για την μελλοντική εκλογή της Λεπέν στην προεδρία της δημοκρατίας...
Η Ελλάδα είναι μια χώρα που επιβίωσε ως εθνικό κράτος επειδή βρέθηκαν κάποιοι σοβαροί ηγέτες και την έβγαλαν από τα αδιέξοδα που ο «λαός» και ο λαϊκισμός την είχε εγκλωβίσει. Θα συμβεί το ίδιο με την Ευρώπη; Θα καταφέρει κάποιος να άρει τα εθνικά συμπλέγματα και να οδηγήσει τις ευρωπαϊκές «φυλές» στην ενοποίηση; Μόνο ένας κοινός κίνδυνος θα κινητοποιήσει τις διαδικασίες. Οι προκλήσεις στο μέλλον θα είναι πολλές...
