Του Κώστα Γιαννακίδη*
Το Φόρουμ των Δελφών είναι, ίσως, η πιο ενδιαφέρουσα εκδήλωση πολιτικού και οικονομικού ενδιαφέροντος που διοργανώνεται στη χώρα. Όμως χάνω την μπάλα, δεν ξέρω τι να δω και τι να αφήσω. Δεν βρίσκεις ούτε μία άσκοπη, μία ηλίθια συζήτηση έτσι ώστε να την αγνοήσεις χωρίς δεύτερη σκέψη και να παρακολουθήσεις κάτι άλλο. Επίσης στο τέλος δυσκολεύεσαι να περιγράψεις αυτά που είδες ή άκουσες γιατί όλα έχουν ενδιαφέρον.
Φέτος, όμως, συνειδητοποίησα κάτι ακόμα και δεν ήταν η Πυθία στη θέση της να πάω να το συζητήσω. Πώς διάολο καταφέρνουμε να γνωρίζουμε τι πρέπει να γίνει στη χώρα, να το συζητάμε, να το επεξεργαζόμαστε και στο τέλος να μην κάνουμε απολύτως τίποτα; Πώς γίνεται να έχουμε τα πρόσωπα, να δουλεύουμε τις ιδέες, αλλά να υστερούμε στο προφανές, δηλαδή στην πράξη; Υποθέτω ευθύνεται το έλλειμμα εμπιστοσύνης από τον λαό προς τις ηγεσίες και τις ελίτ, που δεν μπορούν να διοχετεύσουν εύκολα προς τα κάτω ιδέες και κίνητρα.
Οι Έλληνες παραδοσιακά αντιμετωπίζουν τις ελίτ με επιφυλάξεις. Τα συλλογικά αντανακλαστικά ακόμα διατηρούν συμπεριφορές που παραπέμπουν στην τουρκοκρατία και θυμίζουν ότι αυτός ο τόπος παρέμεινε στο περιθώριο του Διαφωτισμού. Και όχι, δεν ευθύνεται η οικονομική κρίση για τη λαϊκή καχυποψία προς τις ελίτ. Πάντα έτσι ήταν. Ο λαός πρώτα χλεύαζε τους κουτόφραγκους, μετά τους φέροντες ξένη παιδεία και αργότερα τους αστούς μέσα από τις ιδέες της Αριστεράς. Και ανέκαθεν η σχέση του Έλληνα με την αριστεία είχε συμπλεγματικό χαρακτήρα. Πότε τη θαυμάζει υπερβολικά και πότε την απαξιώνει, λες και το κάνει από φθόνο. Η δε επέλαση του λαϊκισμού στην εθνική πολιτική σκέψη έχει ταυτίσει τη μετριότητα με τη δημοκρατία. Ο μέσος όρος των πολλών οδηγεί στο μέτριο, άρα η μετριότητα είναι πλειοψηφική, συνεπώς δημοκρατική.
Ακούγοντας, λοιπόν, προτάσεις και ιδέες στους Δελφούς βρέθηκα πάλι μπροστά στην εθνική μας παραίτηση από το αυτονόητο. Αν υποθέσουμε ότι στη χώρα διεξάγεται μία συζήτηση για το μέλλον και τον βηματισμό της, έχεις την αίσθηση ότι ακόμα και οι πιο λαμπρές ιδέες διατυπώνονται με έναν τρόπο μοιρολατρικά διαδικαστικό, λες και γνωρίζουν ότι θα πέσουν σαν τραπουλόχαρτα από την πίεση του λαϊκισμού. Για αυτό και για μένα η πιο χαρακτηριστική εικόνα από τους Δελφούς ήταν εκείνη του Παναγιώτη Πικραμμένου. Στους Δελφούς ήταν ο έμπειρος, ο σεβάσμιος παράγοντας του δημόσιου βίου που προσήλθε με πείρα και ιδέες. Στην Αθήνα είναι ένας άνθρωπος που πρέπει να βρει δικηγόρο.
*Από τη στήλη «Βόρεια Κορέα», εφημερίδα «Φιλελεύθερος», αρ. φύλλου 71
