Της Έφης Μπάσδρα*
Οι επόμενοι μήνες θα είναι πολύ σημαντικοί για τη χώρα. Μετά και το τυπικό τέλος των μνημονίων, γιατί το πραγματικό-ουσιαστικό παραμένει, περνάμε σε μια παρατεταμένη προεκλογική περίοδο που τη χαρακτηρίζει η ακραία πόλωση, η λογική του διχασμού.
Μέσα από την εργαλειοποίηση του ψεύδους. Αυτή δυστυχώς είναι η προσωπική επιλογή του Αλέξη Τσίπρα και έγινε απόλυτα ξεκάθαρη στο τέλος του καλοκαιριού. Έτσι θα πορευτούμε! Με διαστρέβλωση της αλήθειας, διασπορά κάθε είδους ψευδών ειδήσεων και ενορχήστρωση προσωπικών επιθέσεων.
Ψευδείς ειδήσεις υπήρχαν πάντοτε στην πολιτική, σε όλο τον κόσμο, και λειτουργούσαν σε περιόδους ακραίας πόλωσης, όταν ο πολιτικός λόγος έφθινε και τα επιχειρήματα είχαν σωθεί.
Το καλοκαίρι του '15 ήταν καθοριστικό για την παραπέρα πορεία του ΣΥΡΙΖΑ. Τότε σώθηκαν τα επιχειρήματα και κατέβηκαν όλες οι «παντιέρες ρόζες». Από τότε λοιπόν και επειδή δεν μπορείς να τους ξεγελάς όλους όλο τον καιρό, αποφασίστηκε η στρατηγική της επικοινωνίας των ψευδών ειδήσεων. Η στρατηγική αυτή εντείνεται τον τελευταίο καιρό και θα αποτελέσει την κύρια επικοινωνιακή προσέγγιση της κυβέρνησης εν όψει εκλογών.
Μπορεί να αποδώσει; Η αλήθεια είναι ότι καμιά προπαγάνδα δεν μπορεί να σταθεί απέναντι στην πραγματικότητα μακροπρόθεσμα. Το είδαμε στις υποσχέσεις του πρωθυπουργού που ματαιώθηκαν άδοξα μόλις κατέλαβε την εξουσία. Παρήγαγε όμως εκλογικό αποτέλεσμα και έφερε τον ΣΥΡΙΖΑ και το αδελφό ακροδεξιό κόμμα των ΑΝΕΛ στην εξουσία, στην πιο παράταιρη συγκυβέρνηση παγκοσμίως!
Και σε αυτό ακριβώς ποντάρει ο Αλέξης Τσίπρας για μία ακόμη φορά. Διευκολύνει αφάνταστα και η εποχή του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Στη Μεγάλη Βρετανία, για παράδειγμα, καθόρισαν το αποτέλεσμα του Brexit και στην Αμερική μαίνονται ακόμη οι συζητήσεις για επηρεασμό του αποτελέσματος των τελευταίων προεδρικών εκλογών.
Στον καιρό του διαδικτύου η παραπληροφόρηση, ειδικά για ζουμερές ειδήσεις, διαδίδεται τάχιστα και καταιγιστικά. Σήμερα ακόμη και οι επαΐοντες είναι δυνατόν να πειστούν από παράλογες ειδήσεις και αληθοφανή ψεύδη. Είναι μάλιστα τόσο διεισδυτική αυτή η πολιτική, που ακόμη και η προσκόμιση των πλέον αποδεικτικών στοιχείων διάψευσης αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό και καφενειακή κριτική. Το «καπνός χωρίς φωτιά», η καρδιά του γκεμπελισμού, αποτελεί το ισχυρότερο στοιχείο για τη διάδοση των ψευδών ειδήσεων, της συκοφαντίας και της σύγχυσης.
Δυστυχώς η αρχική ευφορία του εκδημοκρατισμού της πληροφόρησης μέσα από το διαδίκτυο και της πρόσβασης σε μεγάλες πληθυσμιακές μάζες αντικαταστάθηκε πολύ γρήγορα από τον σκεπτικισμό για τη χρήση και διάδοση των fake news. Και σε έναν λαό που το 30% του πληθυσμού πιστεύει ότι ψεκάζεται, η κριτική ανάγνωση ειδήσεων δεν κατοχυρώνεται στα δυνατά του σημεία. Είναι και αυτό ένα ακόμη πεδίο δεοντολογικής παρέμβασης με ένα ευρύ φάσμα δράσεων για διαφάνεια και αλήθεια για την επόμενη κυβέρνηση. Η πολιτική θα πρέπει να αρθεί και πάλι στο ύψος της.
* Η Εφη Μπάσδρα είναι καθηγήτρια στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠ
Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο Παρασκευής 9 Νοεμβρίου
