Του Παναγιώτη Παστουσέα*
Η Τουρκία κλιμακώνει σταδιακά και μελετημένα την ένταση και λίγο πριν την αναμενόμενη, στις αρχές Δεκεμβρίου, επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Τουρκία, θέτει με τις πρόσφατες δηλώσεις Ερντογάν και Ακάρ, όχι μόνο την αμφισβήτηση της Υφαλοκρηπίδας- ΑΟΖ αλλά και όλες τις άλλες διεκδικήσεις που θέτει σταθερά (συνδιαχείριση Αιγαίου-επέκταση των χωρικών υδάτων-γκρίζες ζώνες-αποστρατικοποίηση νήσων-SAR,κ.λπ) στο τραπέζι.
Ο Τούρκος πρόεδρος ,στην πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα, έθεσε ξεκάθαρα και χωρίς υπαινιγμούς, θέμα αναθεώρησης της συνθήκης της Λωζάνης. Αναρωτιέμαι τώρα που πάει ο δικός μας πρωθυπουργός στην Τουρκία ,πόσα θέματα και τι διεκδικήσεις θα του τεθούν; Ενδιαφέρον είναι το τι αυτός είναι διατεθειμένος να συζητήσει και το ανησυχητικό είναι το τι ίσως είναι έτοιμος να αποδεχθεί.
Φαίνεται ότι με πολύ προσοχή προετοιμάζεται και από την δική μας την πλευρά η διαμόρφωση του κλίματος Ακούμε δειλά –δειλά κάποιους έγκριτους αναλυτές να δηλώνουν ότι τουλάχιστον σε ότι αφορά στα ενεργειακά αποθέματα «δεν μπορούμε να αφήσουμε την Τουρκία απ' έξω». Οι φωνές αυτές έρχονται σε συνέχεια δηλώσεων, κάποιων άλλων παραγόντων της δημόσιας ζωής, που πρότειναν πριν από λίγους μήνες ακόμη και ποσοστά μεριδίων (50/50 ή 70/30).
Εάν η Τουρκία κάνει γεωτρήσεις και βρει υδρογονάνθρακες στις περιοχές που σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της ανήκουν βεβαίως θα χαρούμε και αν θέλει είμαστε έτοιμοι να συνεργασθούμε. Πέραν αυτού όμως θα πρέπει να διευκρινιστεί, τι εννοούν αυτοί που προτείνουν ότι «δεν μπορούμε να αφήσουμε τον γείτονα εκτός του ενεργειακού παιχνιδιού». Διότι εάν εννοούν ότι πρέπει να τους παραχωρήσουμε μερίδιο από ότι μας ανήκει σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο τότε πρέπει να λάβουν υπόψη τα έξης:
Πρώτον: εάν είσαι έτοιμος να παραχωρήσεις μέρος των δικαιωμάτων σου προκαταβολικά, χωρίς καν να υπάρξουν διαπραγματεύσεις τότε εάν και όταν υπάρξουν διαπραγματεύσεις (και οι οποίες θα είναι υπό πίεση) αυτά που θα σου ζητηθούν είναι σίγουρο ότι θα είναι πολύ περισσότερα από αυτά που ήδη πρόσφερες αβίαστα.
Δεύτερον: Η Τουρκιά έχοντας πάγιες στρατηγικές επιδιώξεις για ανατροπή του status quo στο Αιγαίο, του στρατηγικού ελέγχου της Κύπρου και κυρίως τον έλεγχο όσο το δυνατόν μεγαλυτέρου μεριδίου από τα ενεργειακά αποθέματα της Α Μεσογείου αυξάνει σταδιακά την θαλάσσια ισχύ της. Η πολιτική του κατευνασμού αποδείχθηκε ότι δεν έφερε κανένα αποτέλεσμα και προφανώς δεν είναι ικανή να ανακόψει τις επιδιώξεις της Τουρκίας. Ο γείτονας αυτός δεν εκτιμά ούτε καλές προθέσεις ούτε φιλία ούτε Δίκαιο. Για να είσαι φίλος του πρέπει να είσαι υποταγμένος σε αυτόν.
Τρίτον: Στο διεθνές σύστημα δεν υπάρχει Δίκαιο. Το δίκαιο το ερμηνεύει και το επιβάλει ο ισχυρός. Η μόνη περίπτωση εφαρμογής του Διεθνούς Δικαίου υφίσταται μόνο μεταξύ ισοδυνάμων, δεν το ανακαλύψαμε τώρα, είναι γνωστό εδώ και 2500 χρόνια όπως αναφέρει ο πατέρας του πολιτικού ρεαλισμού Θουκυδίδης.
Τέταρτον: Οι Διεθνείς Συνθήκες (που συνήθως υπαγορεύονται από τους νικητές μετά από μία ένοπλη σύγκρουση) δεν ισχύουν αιώνια, αντιπροσωπεύουν την ισορροπία δυνάμεων την στιγμή που υπογράφηκαν και προσδοκούν να διατηρήσουν σταθερότητα σε μια περιοχή για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Όταν με το πέρασμα του χρόνου η ισορροπία δυνάμεων ανατραπεί, είναι προφανές ότι το κράτος που θα αισθανθεί ισχυρό θα επιχειρήσει ανατροπή και αναθεώρηση της ισχύουσα συνθήκης προς όφελος των συμφερόντων του. Δεν αρκεί να επικαλούμαστε διαρκώς μόνο το Διεθνές Δίκαιο και την άμεμπτη συμπεριφορά της χώρας μας στα πλαίσια της διεθνούς νομιμότητας χωρίς την προβολή αξιόπιστης αποτρεπτικής ισχύος καθώς και την επίδειξη πολιτικής βούλησης να χρησιμοποιηθεί αυτή η δύναμη εάν απαιτηθεί.
Πέμπτον: Η πολιτική ηγεσία της χώρας άλλα και η κοινωνία πρέπει να αντιληφθεί ότι για την χώρα μας η διατήρηση της ναυτική ισχύος δεν είναι μόνο πυλώνας αποτροπής οποιασδήποτε επιβουλής ή αμφισβήτησης της εθνικής μας κυριαρχίας και των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων μας αλλά και επένδυση για την εξόρυξη του υποθαλάσσιου ορυκτού μας πλούτου .την ενεργειακή μας ασφάλεια ,την προστασία των υπεράκτιων εγκαταστάσεων στις θαλάσσιες ζώνες οικονομικού ενδιαφέροντος (ΑΟΖ, Υφαλοκρηπίδα) που σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο μας ανήκουν.
Έκτον: Σε ότι διαπραγματεύσεις/συζητήσεις έχει εμπλακεί η παρούσα κυβέρνηση ακόμη και με μικρότερης ισχύος γείτονες μας αυτές έχουν μετατραπεί σε Βατερλό σε ότι αφορά στα εθνικά μας θέματα. Η Τουρκία όντως ανησυχεί ότι πιθανόν επίκειται οριοθέτηση Υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας-Αιγύπτου-Κύπρου.
Ξέρει ότι δεν μπορεί να περιμένει τίποτα από την ΑΟΖ της Κύπρου η οποία φρόντισε εγκαίρως, αν και δεν διαθέτει στρατιωτική ισχύ, να δέσει τα συμφέροντα της και τα θέσει πίσω από ισχυρότατες στρατιωτικές δυνάμεις που δεν μπορούν να αμφισβητηθούν από αυτήν.
Η μόνη περιοχή που μπορεί να αμφισβητήσει είναι αυτή μεταξύ Κρήτης-Κύπρου-Καστελόριζου και εκεί θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τις επόμενες εβδομάδες /μήνες την πίεση της Τουρκίας η οποία εκτιμούμε ότι είναι αποφασισμένη να μεταχειριστεί όλους τους τρόπους και «όλα τα μέσα» ακόμα και θερμό επεισόδιο προκειμένου να αποσπάσει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μερίδιο αλλά και να θέσει όλες τις διεκδικήσεις της συνολικά.
Δεν πρέπει να αποκλειστεί ούτε η προσπάθεια τους να μας φέρουν σε τέτοιο σημείο ώστε να μην υπάρχει άλλο περιθώριο από το να αντιδράσει η πλευρά μας ούτε η προβοκάτσια , θυμίζω τα σχέδια της Τουρκίας που αποκαλύφθηκαν με την υπόθεση Εργκενεκόν και το σχέδιο «βαριοπούλα» όπου σχεδίαζαν την κατάρριψη από τους ίδιους τουρκικού αεροσκάφους και επεισόδια κλιμακούμενης έντασης για την δημιουργία θερμού επεισοδίου, άλλωστε τέτοιες μεθόδους χρησιμοποίησε και στην Συρία.
Ελπίζω όταν έλθουν να μην τους στείλουμε μόνο το Διεθνές Δίκαιο.
*Ο Παναγιώτης Παστουσέας είναι Αντιναύαρχος ε.α-Επίτιμος Υπαρχηγός Γενικού Επιτελείου Ναυτικού
