Του Αντώνη Δαρζέντα*
Ο νέος κορονοϊός 2019-nCoV είναι ένας νέος ιός, που έχει ξεκινήσει μεγάλη επιδημία στην Κίνα και παρουσιάζει επέκταση και σε πολλά άλλα κράτη του κόσμου. Υπάρχει παγκόσμια μεγάλη ανησυχία και γι' αυτό συλλέξαμε τις πιο πρόσφατες πληροφορίες γι' αυτόν.
1. Τι είναι οι κορονοϊοί. Είναι μια μεγάλη κατηγορία ιών που προκαλούν συμπτώματα, όπως το κοινό κρυολόγημα. Είναι σίγουρο ότι οι περισσότεροι από εμάς έχουμε προσβληθεί από κάποιον από αυτούς με ήπια συμπτώματα. Λίγοι από εμάς έχουμε κάνει βρογχίτιδα ή πνευμονία. Επίσης υπάρχουν αρκετοί που προσβάλλουν τα ζώα.
2. Τι είναι ο νέος κορονοϊός 2019-nCoV. Είναι ένας νέος ιός που μοιάζει με τους παραπάνω, αλλά πέρασε στον άνθρωπο από τα ζώα - μάλλον από κάποια είδη κινεζικών φιδιών ή νυχτερίδας.
3. Πώς μεταδίδεται ο ιός; Μεταδίδεται απ' ό,τι φαίνεται με κατανάλωση ή επαφή με τα παραπάνω είδη. Από τη στιγμή που βρίσκεται στον άνθρωπο, μεταδίδεται από άτομο σε άτομο αερογενώς, δηλαδή με σταγονίδια μέσω του αναπνευστικού και στενή επαφή με άτομο που πάσχει, με τον βήχα του, το φτάρνισμά του, χειραψία ή επαφή με αντικείμενα που έχει μολύνει, δηλαδή με παρόμοιο μηχανισμό με τους ανθρώπινους κορονοϊούς, όπως μεταδίδεται ακριβώς και το κοινό κρυολόγημα.
4. Τι σχέση έχει με τις παλιές επιδημίες του Sars και του Mers; Είναι συγγενής ιός, αλλά όχι ο ίδιος και πέρασε και αυτός όπως και οι προηγούμενοι στον άνθρωπο από τα ζώα.
5. Μήπως υπάρχει κάτι ύποπτο σε αυτή την επιδημία; Γιατί έχουμε συνεχώς τέτοιες επιδημίες τα τελευταία χρόνια; Όντως, εφημερίδες στις ΗΠΑ αναφέρουν πως στην περιοχή που ξεκίνησε ο ιός υπάρχει εργαστήριο της Κίνας που ερευνά μικρόβια για βιολογικό πόλεμο. Δεν ξέρουμε αν είναι αυτό αληθές. Αλλά δεν έχει και σημασία. Γιατί χάρη στις σύγχρονες εξελίξεις της Βιολογίας, της Χημείας, της Φυσικής και της στατιστικής ανάλυσης έχουμε καταφέρει πια να καταλαβαίνουμε και να ανιχνεύουμε έγκαιρα επιδημίες από ιούς, αμέσως μόλις εισβάλλουν από το ζωικό βασίλειο στην ανθρώπινη παθολογία. Αυτό πάντα συνέβαινε και πάντα θα συμβαίνει. Συνέβη άλλωστε μπροστά μας τα προηγούμενα χρόνια με τις επιδημίες του Sars και του Mers, της γρίπης των πτηνών, της γρίπης των χοίρων, αλλά φυσικά και του AIDS που πέρασε από τον πίθηκο στον άνθρωπο πολύ πριν έχουμε την τεχνολογία και τη γνώση να επεξεργαζόμαστε ιούς στο εργαστήριο. Απλώς, τα παλαιότερα χρόνια δεν γνωρίζαμε και δεν είχαμε τρόπο να δούμε τον τρόπο που αυτό συμβαίνει. Με αποτέλεσμα πολλές και μεγάλες επιδημίες να αποδεκατίζουν κυριολεκτικά τον παγκόσμιο πληθυσμό ή τον πληθυσμό μιας ευρύτερης περιοχής μέχρι να σταματήσει, αφού είχε σκοτώσει πρώτα όλους τους βαριά πάσχοντες και χωρίς ουσιαστικά να βρούμε ποτέ την αιτία. Συνεπώς, δεν χρειάζεται να συμβαίνει τίποτα ύποπτο ούτε τίποτα περίεργο με αυτές τις νέες επιδημίες. Απλά τώρα γνωρίζουμε πώς μεταλλάσσονται και πώς εξαπλώνονται οι ιοί και έχουμε τα μέσα να τους βρούμε και να τους αντιμετωπίσουμε.
6. Ποια είναι τα συμπτώματα του νέου ιού; Όπως είπαμε και παραπάνω, τα συμπτώματά του μοιάζουν με το κοινό κρυολόγημα, κυρίως βήχας, αδυναμία και πυρετός. Ωστόσο, σε σχέση με τους παλιούς ανθρώπινους κορονοϊούς εξελίσσεται συχνότερα σε βαρύτερη νόσο, δηλαδή βρογχίτιδα, πνευμονία, καταλήγοντας συχνότερα σε δύσπνοια και αναπνευστική ανεπάρκεια.
7. Είναι θανατηφόρος ο νέος ιός; Δεν υπάρχουν ακόμα επαρκή και πλήρη στοιχεία, αλλά φαίνεται πως είναι θανατηφόρος περίπου στο 2,5% των πασχόντων, αντίθετα με τον Sars που ήταν θανατηφόρος σε πάνω από 10% και τον Mers που ήταν θανατηφόρος σε πάνω από το 30%. Μάλιστα φαίνεται ότι οι περισσότεροι νεκροί από αυτόν ήταν κυρίως ηλικιωμένοι με κάποια επιπλέον προβλήματα υγείας. Ωστόσο είναι ακόμα νωρίς για την πλήρη εκτίμηση της νόσου. Επειδή τα περισσότερα στοιχεία είναι από την Κίνα και στο παρελθόν όπως στην επιδημία του Sars ακόμα και επίσημες κινεζικές πηγές δεν υπήρξαν αξιόπιστες στα στοιχεία που έδιναν, θα πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί. Ωστόσο επειδή έγκαιρα και έγκυρα έχει παρέμβει πια και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, γρήγορα θα έχουμε περισσότερα αξιόπιστα στοιχεία.
8. Υπάρχει εμβόλιο; Όχι, δεν υπάρχει. Ούτως ή άλλως το εμβόλιο είναι μια παρέμβαση που απαιτεί χρόνο για να παρασκευαστεί και να δοκιμαστεί. Ωστόσο υπάρχει ανακοίνωση από το National Institutes of Health των Ηνωμένων Πολιτειών ότι βρίσκονται σε προκαταρκτικό στάδιο ετοιμασίας ενός εμβολίου.
9. Υπάρχει ειδικό φάρμακο; Όχι, δεν υπάρχει. Η αντιμετώπιση είναι εντελώς συμπτωματική, άλλωστε η πλειονότητα των περιστατικών έχουν, όπως είπαμε, την εικόνα του κοινού κρυολογήματος. Τα βαριά περιστατικά νοσηλεύονται και μερικά χρειάζονται υποστηρικτική νοσηλεία σε μονάδες Εντατικής.
10. Πώς μπορώ να προστατευθώ; Στην Ελλάδα δεν έχουμε ακόμα κρούσμα, αλλά η προστασία είναι όπως πρέπει να κάνουμε για κάθε ίωση του αναπνευστικού. Φοράμε μάσκα, πλένουμε καλά τα χέρια μας και αποφεύγουμε τους συνωστισμούς και τα πολυσύχναστα κλειστά μέρη.
11. Τι θα γίνει τελικά με την επιδημία; Ουσιαστικά κανείς δεν γνωρίζει ακόμα, γιατί δεν έχει σημασία μόνο πόσο θανατηφόρος είναι ο ιός, αλλά και πόσο μεταδοτικός είναι. Η μεταδοτικότητά του προς το παρόν φαίνεται να μην είναι πολύ μεγάλη, αλλά δυστυχώς έχει επώαση συμπτωμάτων από 1 έως 14 ημέρες μέχρι να εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα και σε αυτή την περίοδο ο φορέας μπορεί να τον μεταδίδει, αντίθετα από τον Sars που μεταδιδόταν μόνο όταν ο φορέας είχε συμπτώματα. Αυτό είναι σοβαρό μειονέκτημα στο να περιοριστεί η νόσος.
Ωστόσο, έχουμε το προηγούμενο της αποτελεσματικής παρέμβασης της παγκόσμιας κοινότητας στις δύο προηγούμενες επιδημίες κορονoϊών, του Sars και του Mers, οι οποίοι μάλιστα ήταν αφενός πιο θανατηφόροι αλλά και στην περίπτωση του Sars υπήρξε μεγάλη καθυστέρηση στην αρχή της επιδημίας. Συνεπώς, αναμονή και ψυχραιμία. Η ανθρωπότητα έχει αντιμετωπίσει πρόσφατα παρόμοιες επιδημίες με πολύ μεγάλη επιτυχία και αποτελεσματικότητα.
*Ο Αντώνης Δαρζέντας είναι παιδίατρος - νεογνολόγος.
**Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο του Σαββάτου 1ης Φεβρουαρίου
AP Photo/Kin Cheung
