Του Αριστομένη (Άρι) Μ. Συγγρού*
Πολλή συζήτηση γίνεται τα τελευταία χρόνια για την ανάπτυξη και τη «δίψα» για επενδύσεις στη χώρα μας. Η κρίση ανέδειξε τις αδυναμίες μας και τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας. Θα ήταν χρήσιμο όμως να δούμε και τι πρέπει να αποφύγουμε για να μην επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος.
Έχει τονιστεί επανειλημμένα η ανάγκη για τουλάχιστον 100 δισεκατομμύρια επενδύσεων τα επόμενα χρόνια, ώστε να είναι δυνατή η βιωσιμότητα της οικονομίας. Επενδύσεις που θα φέρουν νέες θέσεις εργασίας (και όχι απασχόλησης) και θα μειώσουν το αναλογιστικό έλλειμμα που απειλεί συνεχώς κάθε προσπάθεια ανάκαμψης.
Ακούμε συνεχώς για το μοντέλο ανάπτυξης που χρειάζεται η χώρα αλλά εμφανίζονται νέες μελέτες με μονότονα επαναλαμβανόμενο περιεχόμενο, οι οποίες αναφέρονται στους τομείς που θα πρέπει να εστιάσουμε ώστε να πετύχουμε τους στόχους μας : Τουρισμός, πρωτογενής τομέας, ενέργεια, εμπόριο σε διάφορες εκδοχές εμφανίζονται ως η λύση κάθε προβλήματος. Απουσιάζει συνήθως η βιομηχανία και όμως εκεί βρίσκεται η μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία και οι καλύτερα αμειβόμενες μόνιμες θέσεις εργασίας. Ρίχνοντας μια ματιά στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν θα δούμε ότι πίσω από την μεγάλη ανάπτυξη που παρουσίασε η ελληνική οικονομία, όταν μιλούσαμε για το σύγχρονο Ελληνικό οικονομικό θαύμα από το 1950 έως το 1973, όταν η ελληνική οικονομία είχε πετύχει ρυθμούς ανάπτυξης με πάνω από 7% ετησίως , ήταν η βιομηχανία και οι μεγάλες ξένες αλλά και ντόπιες επενδύσεις σε νέες βιομηχανικές μονάδες. Ιδίως την δεκαετία του 60, η βιομηχανική παραγωγή έτρεχε με σχεδόν 10% ετήσια αύξηση. Στον αντίποδα, την περίοδο 1995-2015 η βιομηχανική παραγωγή σημείωσε πτώση 19,5% χάνοντας συνεχώς ανταγωνιστικότητα και ταυτόχρονα χιλιάδες θέσεις εργασίας. Η τάση της αποβιομηχάνισης ήταν διεθνής, στην Ελλάδα όμως πήρε διαστάσεις μεγάλης απαξίωσης και συρρίκνωσης της παραγωγικής βάσης. Σήμερα, αποτελεί κοινό τόπο διεθνώς ότι οι υψηλές πολλαπλασιαστικές επιδράσεις της βιομηχανίας είναι καθοριστικός παράγοντας στην προσπάθεια ανάπτυξης και ουσιαστική παράμετρος της κοινωνικής ευημερίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, έχει θέσει ως στόχο μέχρι το 2020 η βιομηχανική παραγωγή να αποτελεί το 20% του ΑΕΠ, στόχο από τον οποίο η Ελλάδα απέχει έτη φωτός, καθώς βρισκόμαστε κάτω από το 9% και είναι βέβαιο ότι θα χάσουμε και το στόχο του 12 % που έχουμε θέσει.
Η εντατικοποίηση των θεσμικών μεταρρυθμίσεων, ακόμα και αν είναι χρονοβόρες είναι μονόδρομος. Κάθε άλλη θεώρηση μόνο προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει και να στείλει τα λάθος μηνύματα στην διεθνή επενδυτική κοινότητα. Οι Ελληνικές βιομηχανίες, όσες μείνανε, είναι ισχυρές και έχουν ενισχύσει τις εξαγωγικές τους επιδόσεις. Χρειάζονται όμως οι αλλαγές που θα εξασφαλίσουν το κατάλληλο περιβάλλον για νέες βιομηχανικές και παραγωγικές επενδύσεις που θα αυξήσουν την εγχώρια προστιθέμενη αξία και θα διευρύνουν τις εξαγωγές δημιουργώντας νέες και υψηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Ήδη σήμερα η βιομηχανία (μεταποίηση) πληρώνει τους υψηλότερους μισθούς τόσο από τις υπηρεσίες όσο και από το εμπόριο. Ο Τουρισμός είναι σημαντικός για την οικονομία της χώρας, θα ήταν όμως λάθος να θεωρηθεί ξανά ότι μπορεί μόνος του να στηρίξει την ανάπτυξη.
Η φυγή των νέων ανθρώπων στο εξωτερικό δεν είναι φαινόμενο της εποχής μας.
Υπάρχει όμως μια σημαντική ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στην μετανάστευση των δεκαετιών του ''50 και του ''60 και τη σημερινή: Είναι η ποιότητα των ανθρώπων που φεύγουν. Σήμερα, φεύγουν από τη χώρα τα καλύτερα μυαλά γιατί οι προοπτικές καριέρας και καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας έχουν συρρικνωθεί σημαντικά. Γι΄ αυτούς τους νέους, που είναι το πιο σημαντικό κεφάλαιο της χώρας η επιλογή του εξωτερικού θεωρείται σχεδόν αναπόφευκτη. Οι νέες τεχνολογίες, η 4η βιομηχανική επανάσταση και οι παραγωγικές επενδύσεις είναι το μέλλον.
Το 2021 θα γιορτάσουμε μεγαλοπρεπώς, όπως αρμόζει, τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Δεν μπορεί και δεν πρέπει το όραμα και η πρόταση της Ελλάδας για το μέλλον της να είναι να γίνουμε τα γκαρσόνια της Ευρώπης!
* Ο Αριστομένης (Άρις) Μ. Συγγρός είναι σύμβουλος «Ελληνικής Παραγωγής - Συμβούλιο Βιομηχανιών για την Ανάπτυξη», πρώην Πρόεδρος EnterpriseGreece.
