Του Αλέξανδρου Π. Μαλλιά πρέσβη επί τιμή
Η Ελληνική Ομογένεια είναι η βάση της «μεγάλης εικόνας» την Ελλάδος στην Αμερική. Πέραν της δυσανάλογης με το μέγεθος της εμβέλειας, διάκρισης και καταξίωσης, η δράση της οργανωμένης Ομογένειας και συγκεκριμένων προσωπικοτήτων στην Ουάσινγκτον έχει μετρήσιμα αποτελέσματα. Παρά την διαχρονική και δυστυχώς μόνιμη έλλειψη ενός συντονισμένου σχεδιασμού. Οσάκις επιχειρήθηκε απέδωσε.
Επίσης, η έλλειψη σταθερότητας προτεραιοτήτων, θέσεων και πάνω από όλα ενός μόνιμου πλαισίου της δράσης της Ελλάδος προκαλεί ερωτηματικά. Θλίψη και απογοήτευση προκαλούμε όταν όχι σπάνια επιλέγουμε την αυτό-ταπείνωση και τον «γκρεμό» ως αναπόφευκτη σωτηρία.
Η ιστορική ΑΧΕΠΑ και το δραστήριο Αmerican Hellenic Institute (AHI) επισκέπτονται τις μέρες αυτές την Ελλάδα. Η κωδικοποίηση των μηνυμάτων μας θα μπορούσε να περιλάβει και τα εξής:
1. Ανάδειξη αξιοπιστίας και δυνατοτήτων (capabilities) της Ελλάδος να προωθήσει την σταθερότητα. Ειδικά όταν γύρω μας στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής κυριαρχούν ο πόλεμος, οι συγκρούσεις και οι εθνικές εκκαθαρίσεις και ευδοκιμούν η τρομοκρατία, η μισαλλοδοξία και ο φανατισμός. Η αρχή του τέλους δεν είναι ορατή.
2. Η απειλή που καθημερινά δέχεται η Ελλάδα από την γειτονική και σύμμαχο στο ΝΑΤΟ Τουρκία και εκδηλώνεται με στρατιωτικές επιχειρήσεις στην θάλασσα και στον εναέριο χώρο – χρησιμοποιώντας κατά κανόνα ΝΑΤΟϊκής προέλευσης εξοπλισμό και οπλικά συστήματα – κλονίζουν την αξιοπιστία και συνοχή της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Ευρωπαϊκή Ένωση και ΝΑΤΟ σωστά καταδικάζουμε τις ενέργειες της Ρωσίας στην Γεωργία και στην Ουκρανία. Ας θυμηθούμε όμως ότι η Μόσχα ακολούθησε με ακρίβεια το ατιμώρητο «πρότυπο» και προηγούμενο της παράνομης δράσης της Τουρκίας στην Κύπρο.
3. Όταν η εισβολή και παράνομη κατοχή εδαφών από ένα μέλος του ΝΑΤΟ αντιμετωπίζεται με απάθεια και δημιουργούνται «τετελεσμένα γεγονότα» που αξιολογούνται με δήθεν «αμερόληπτη και ουδέτερη» στάση, τότε τι αξιοπιστία έχει η πολιτική αντιποίνων προς την Ρωσική Ομοσπονδία; Η πολιτική των δύο μέτρων και δύο σταθμών (double standards) υπονομεύει το ΝΑΤΟ.
Το Προοίμιο του Καταστατικού Χάρτη του ΝΑΤΟ (Συνθήκη Ουάσινγκτον της 4ης Απριλίου 1949) ορίζει ότι «Τα Κράτη-Μέλη της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας επιβεβαιώνουν την προσήλωση τους στους σκοπούς και στις αρχές του Χάρτου των Ηνωμένων Εθνών …Είναι αποφασισμένα να διαφυλάξουν την ελευθερία, την κοινή κληρονομιά και πολιτισμό των λαών τους, που θεμελιώνονται στις αρχές της δημοκρατίας, της ατομικής ελευθερίας και του κράτους δικαίου…». Δημοκρατία, ατομική ελευθερία και κράτος δικαίου: ισχύει erga omnes;
Επιπλέον στο Άρθρο 1 «Τα Μέρη αναλαμβάνουν, σύμφωνα με την Χάρτα του ΟΗΕ, να λύσουν οποιαδήποτε διαφορά στην οποία ενδέχεται να έχουν εμπλακεί με ειρηνικά μέσα κατά τρόπον ώστε η διεθνής ειρήνη ασφάλεια και δικαιοσύνη να μην τίθενται σε κίνδυνο, και να απέχουν στις διεθνείς τους σχέσεις από την απειλή ή χρήση βίας κατά οποιοδήποτε τρόπο ασύμβατο με τους στόχους των Ηνωμένων Εθνών». Ισχύει erga omnes;
4. Η Ελλάδα φιλοξενεί τις αμερικανικές διευκολύνσεις στην Σούδα η οποία κατά επίσημη αμερικανική διατύπωση αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την προώθηση των αμερικανικών συμφερόντων στην περιοχή (Sοuda Bay is a key enabler of U.S. strategic objectives in the region). Η εγγύηση της Εθνικής Ασφάλειας της Ελλάδος θα έπρεπε να είναι μόνιμη επιδίωξη των ΗΠΑ και των Ευρωπαίων συμμάχων της. Διότι έτσι διασφαλίζει και τα Συμφέροντα Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ. Η Ελλάδα έχει υποχρέωση να αξιοποιήσει την μοναδική συγκυριακή αυτή ευκαιρία για την προώθηση των δικών μας συμφερόντων. Να επιδιώξουμε την εξασφάλιση ουσιαστικών πολιτικών ανταλλαγμάτων. Χρειάζεται μόνο βούληση και δυνατότητα διαπραγμάτευσης. Ποτέ στο παρελθόν δεν υπήρχε στην Βουλή τόσο ευρεία πολιτική στήριξη στην κατεύθυνση αυτή.
Είναι αναγκαίο η νέα Συμφωνία για τις Αμερικανικές Διευκολύνσεις στην Σούδα η οποία θα αντικαταστήσει την εδώ και χρόνια «βολική» ετήσια ανανέωση (λήγει σε τρεις μήνες): Να υπογραφεί σε Υπουργικό τουλάχιστον επίπεδο, να έχει μεγαλύτερη του έτους διάρκεια και να έλθει υποχρεωτικά προς κύρωση στην Βουλή των Ελλήνων.
5. Χρειάζονται ταυτόχρονα σε διμερές επίπεδο δεσμεύσεις, πέραν του οριακής πλέον μετά την διάλυση της Συνθήκης της Βαρσοβίας χρησιμότητας για την Ελλάδα Άρθρου 5 του Χάρτη του ΝΑΤΟ. Επανάληψη δηλαδή της δέσμευσης πού περιείχετο στην επιστολή του Υπουργού Εξωτερικών Χένρυ Κίσσινγκερ στις 10 Απριλίου 1976 « … Οι ΗΠΑ θα αντετάσσοντο ενεργώς και ανεπιφυλάκτως είς την αναζήτησιν υπό εκατέρας πλευράς (ενν. Τουρκίας και Ελλάδος) στρατιωτικής επιλύσεως των διαφορών και θα καταβάλλουν μείζονα προσπάθεια δια να παρεμποδίσουν μιαν τοιαύτην εξέλιξιν των πραγμάτων…». Η επιστολή αντανακλά το περιεχόμενο του Προοιμίου και του Άρθρου 1 του Χάρτου του ΝΑΤΟ (Συνθήκη Ουάσινγκτον). Ανάλογη διατύπωση μπορεί να περιληφθεί και σε νέα αναβαθμισμένη Συμφωνία Αμυντικής Συνεργασίας μετά και την πρόσφατη συμφωνία για γεωγραφική και επιχειρησιακή επέκταση στην Ελλάδα κοινών δράσεων. Υπάρχει κάποιος που σήμερα ειδικά τις θεωρεί περιττές μεταξύ δύο συμμάχων που επικαλούνται και «κοινότητα αξιών»;
6. Υπάρχει πλέον πρόσφατη με αφορμή το Μακεδονικό. Την εντόπισα στο πολύτιμο Αρχείο του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ο Πρόεδρος Τζωρτζ Χέρμπερτ Μπους με επιστολή προς τον αείμνηστο Πρόεδρο στις 27 Μαΐου 1992 διαβεβαίωνε μεταξύ άλλων ότι : «… Ως παλιό φίλο και σύμμαχο, η δέσμευσή μας για την ασφάλεια της Ελλάδος, την εδαφική της ακεραιότητα και το απαραβίαστο των συνόρων της παραμένει ισχυρή». Ας επαναληφθεί η δέσμευση κατά την συνομολόγηση μίας αμοιβαία συμφέρουσας πολυετούς Συμφωνίας για την Σούδα. Μόνο με μια ευρύτερη πολιτική συνεννόηση κυρίως μεταξύ της Κυβέρνησης και της υπεύθυνης Αντιπολίτευσης – που θα εξασφαλίζει την συνέχεια – οι επιδιώξεις μπορούν να γίνουν πραγματικότητα. Είναι θλιβερό ότι η αναγκαία περί συνεννόησης συνθήκη μοιάζει σήμερα με ουτοπία.
7. Η γεωπολιτική αξιολόγηση κυριάρχησε στην απόφαση του Προέδρου Μπαράκ Ομπάμα για στήριξη της Ελλάδος στην Ευρωζώνη και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν υπαγορεύθηκε από συμπάθεια αλλά από φροντίδα για την διαφύλαξη των αμερικανικών συμφερόντων στην περιοχή. Οι ανακοινώσεις του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του Αντιπροέδρου Μάϊκ Πένς κατά την επίσκεψη του κυρίου Πρωθυπουργού στην Ουάσινγκτον σημείωναν ότι οι ΗΠΑ θεωρούν την Ελλάδα ως χώρα-κλειδί σε μία περιοχή που φλέγεται.
8. Η πολιτική, επενδυτική, χρηματοπιστωτική και αμυντική ενίσχυση της Ελλάδος εξυπηρετεί και το συμφέρον Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ.
*Ο κ. Αλέξανδρος Μαλλιάς είναι πρώην πρέσβης της Ελλάδος στις ΗΠΑ (2005-2009).
