Του Θόδωρου Σκυλακάκη*
Το όνειρο κάποιων να γίνει η Ελλάδα χώρα της Λατινικής Αμερικής αρχίζει δυστυχώς να γίνεται πραγματικότητα. Η δολοφονική παρουσία μπράβων και συμμοριών, που χαρακτηρίζει τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, αποτελεί πλέον βιωματική διαπίστωση και στη δική μας χώρα. Δεν είναι μόνο η συχνότητα των σχετικών περιστατικών δολοφονιών με χαρακτήρα μαφίας του τελευταίου διαστήματος, είναι η ποιοτική αλλαγή που συνέβη χθες το βράδυ στο φρικτό και αποτρόπαιο φόνο του Μιχάλη Ζαφειρόπουλου. Γιατί η εν ψυχρώ και κατά παραγγελία δολοφονία δημοσίων προσώπων, όπως ο Μιχάλης Ζαφειρόπουλος, από πληρωμένους δολοφόνους ήταν κάτι που στην Ελλάδα ως τώρα δεν συνέβαινε.
Ο φόνος αυτός δεν είναι δυστυχώς ένα μεμονωμένο περιστατικό. Εδώ και χρόνια έχει η χώρα αρχίσει να διολισθαίνει προς την κατεύθυνση αυτή. Καταρχήν εμφανίστηκε ένα κόμμα που χρησιμοποιούσε στην πολιτική του δράση μεθόδους μπράβων που κατέληξαν και σε δολοφονίες. Κόμμα, η δίκη του οποίου συνεχίζει να σέρνεται γιατί η σημερινή κυβέρνηση «δεν βρίσκει κατάλληλη αίθουσα να την φιλοξενήσει» και όλοι οι εμπλεκόμενοι ακόμα κι ο ίδιος ο δολοφόνος κυκλοφορούν ελεύθεροι κι ανενόχλητοι.
Στη συνέχεια άρχισε κανείς να έχει έντονα την αίσθηση ότι οι παλιοί κανόνες της «διαπλοκής», σε ό,τι αφορά τις σκοτεινές δραστηριότητές της, που κατά κύριο λόγο αφορούσαν τα λεγόμενα εγκλήματα του «λευκού κολλάρου», άρχισαν να αλλάζουν και να εμφανίζονται νέοι κανόνες και δραστηριότητες πολύ πιο κοντά στο κοινό έγκλημα (το λεγόμενο και έγκλημα του μπλε κολλάρου - blue collar crime).
Παρόλα αυτά η μετάβαση προς την εν ψυχρώ δολοφονία δημοσίων προσώπων, αποτελεί μια αλλαγή παραδείγματος για τη χώρα. Και αυτό που κυρίως υποδηλώνει είναι μια κατάρρευση της ισχύος και των θεσμών του κράτους και τη διολίσθηση προς την κατάσταση του αποτυχημένου κράτους (failed state). Οι συμμορίες και το οργανωμένο έγκλημα, όταν το κράτος λειτουργεί, αποφεύγουν να το προκαλέσουν, όπως ο διάολος το λιβάνι. Γιατί γνωρίζουν ότι όσους μπράβους και να προσλάβουν δεν μπορούν να ποτέ να επικρατήσουν σε ανοικτό πόλεμο έναντι ενός θεσμικά ισχυρού και αποφασισμένου κράτους. Γι'' αυτό και τα δημόσια πρόσωπα στα κράτη που λειτουργούν σχεδόν ποτέ δεν δολοφονούνται από τον υπόκοσμο ή ακόμα κι από αυτούς που θα μπορούσαν έναντι μερικών δεκάδων χιλιάδων ευρώ να προσλάβουν τον υπόκοσμο.
Οι χώρες μπράβων είναι οι χώρες που η θεσμική εξουσία του κράτους, εκλαμβάνεται από τον υπόκοσμο ως αδύναμη και ακίνδυνη. Είτε γιατί οι μηχανισμοί της δεν λειτουργούν, είτε γιατί οι άνθρωποί που την διαχειρίζονται είναι δειλοί ή παγιδευμένοι, είτε σε ακραίες περιπτώσεις γιατί άνθρωποι που ελέγχει ο ίδιος ο υπόκοσμος, ή ομάδες του, έχουν αναλάβει θέσεις ισχύος και εξουσίας, που ακυρώνουν εκ των έσω τη δράση του κράτους. Δεν πιστεύω, ούτε θέλω να πιστέψω ότι έχουμε φτάσει εκεί. Η μετάβαση όμως από την φάση που βρισκόμαστε τώρα στην κατάσταση που περιγράφω δεν είναι μακριά. Αν δολοφονούνται εν ψυχρώ και ατιμωρητί άνθρωποι επώνυμοι, γιατί ο ανώνυμος έντιμος και αδέκαστος δημόσιος λειτουργός να μην αισθανθεί το φόβο για τον ίδιο και την οικογένειά του, όταν βρεθεί μπροστά στο ισχυρό οργανωμένο έγκλημα; Πόσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα να προστατεύουν τη ζωή τους με μια στρατιά μπράβων ή την πολιτική ισχύ να τους ακολουθεί καθημερινά μια κουστωδία αστυνομικών;
Πόσοι προπαντός έχουν το κουράγιο να μιλούν ανοικτά και να αντιστέκονται στις συμμορίες, αν σε μια χώρα το φυσικό δίκαιο αρχίζει να υποκαθίσταται από το «νόμο» της ζούγκλας, το «δίκαιο του ισχυροτέρου» και το ψυχρό χέρι του πληρωμένου δολοφόνου.
* Ο κ. Θόδωρος Σκυλακάκης είναι Πρόεδρος της Δράσης.
Φωτογραφία: SOOC
