Πρόσφατα σε μεγάλη εκδήλωση συνδέσμου επιχειρήσεων άκουσα προσκεκλημένο ομιλητή ο οποίος, ως ειδικός, επιχείρησε να εξηγήσει ότι οι επιχειρήσεις πρέπει στη νέα εποχή να «αποκτήσουν εταιρική κοινωνική ευθύνη και συναίσθηση της κοινωνικής αποστολής τους», ώστε να μπορέσουν να επιβιώσουν. Το κακό με αυτές τις -υποτίθεται- εξειδικευμένες εισηγήσεις ειδικών είναι η προσπάθεια να πείσουν ότι κομίζουν κάτι καινούργιο στη συζήτηση, ενώ στην πραγματικότητα επαναλαμβάνουν, άθελά τους οι περισσότεροι, τα στερεότυπα επιχειρήματα των εχθρών του καπιταλισμού εναντίον του.
Μετά το τέλος της εκδήλωσης πλησίασα τον ομιλητή και τον ρώτησα εάν γνωρίζει έστω και μια επιτυχημένη επιχείρηση ή ένα από τα βιβλία management που έχουν γίνει best seller, το οποίο να υποστηρίζει ότι συνταγή της επιτυχίας μιας επιχείρησης είναι το πώς να ξεγελάσει τον καταναλωτή ή να εκμεταλλευτεί τους εργαζομένους της.
Η απάντησή του ήταν βεβαίως αρνητική. Όλα τα σχετικά βιβλία διοίκησης επιχειρήσεων αναφέρουν, μεταξύ άλλων, την εργατικότητα, την τιμιότητα, την ειλικρίνεια, την ακεραιότητα, την ευγένεια ως αρετές που χαρακτηρίζουν την επιχειρηματική επιτυχία.
Τι είναι αυτό που κρατάει μια επιχείρηση στη ζωή; Τα κέρδη της, τίποτε άλλο. Χωρίς αυτά οδηγείται σε πτώχευση και χρεοκοπία.
«Μα δεν μετράει -θα πει κάποιος- η ηθική;». Ασφαλώς και μετράει το να τηρείς τα συμφωνηθέντα, το να μην εξαπατάς τους καταναλωτές, τους προμηθευτές σου, τους εργαζομένους σου, το να νοιάζεσαι για τις ανάγκες των πελατών σου κ.λπ. Όλα αυτά όμως έχουν πολύ μεγαλύτερη αξία στον κόσμο των επιχειρήσεων από οπουδήποτε αλλού.
Βεβαίως, στη λαϊκή κουλτούρα, στον κινηματογράφο, στην τηλεόραση κ.λπ., οι επιχειρηματίες παρουσιάζονται σαν αιμοσταγή τέρατα που μόνο τους σκοπό έχουν να πιουν το αίμα των εργαζομένων τους, να εκμεταλλευτούν τις ανάγκες των καταναλωτών, να τους παραπλανήσουν, να μολύνουν το περιβάλλον και αλίμονο… να φοροδιαφύγουν. Η βαθύτατα αντικαπιταλιστική εκπαίδευση έχει δυστυχώς δεκαετίες τώρα φροντίσει να ενισχύσει αυτή την πλύση εγκεφάλου και έχει μεταμορφώσει γενιές και γενιές ανθρώπων ώστε να αισθάνονται θύματα μιας αόρατης καταπίεσης.
Η ωμή αλήθεια ωστόσο είναι δραματικά άλλη. Η πραγματικότητα αποδεικνύει ότι οι επιχειρήσεις «τέρατα» που δεν σέβονται τους κανόνες της ηθικής, που φέρονται άσχημα, αντικοινωνικά, που εξαπατούν τους πάντες και δεν προσφέρουν ικανοποίηση στους πελάτες τους δεν μακροημερεύουν ποτέ.
Οι επιτυχημένες επιχειρήσεις υποστηρίζονται από αυτούς που εμπιστεύονται τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους. Για να το καταφέρουν πρέπει να προσφέρουν μόνο καλύτερα προϊόντα και υπηρεσίες στη χαμηλότερη τιμή. Η επιτυχία μιας επιχείρησης συνίσταται στην ικανότητά της να εξυπηρετεί φθηνότερα και καλύτερα τον πελάτη της. Όχι επειδή τον αγαπά, αλλά επειδή επιδιώκει το κέρδος. Μπορεί ο επιχειρηματίας να είναι καλός ή κακός, να έχει αγαθά κίνητρα, να είναι φιλάνθρωπος ή να μην είναι. Θα αγοράσω το μοντέλο του κινητού τηλεφώνου που επιθυμώ, όχι από τον περισσότερο φιλάνθρωπο αλλά από εκείνον που θα μου το πωλήσει φθηνότερα.
Το σημαντικό είναι ότι η δύναμη της ελεύθερης οικονομίας είναι ότι της είναι αδιάφορα τα κίνητρα του επιχειρηματία στην επιδίωξη του κέρδους.
Σ' αυτή την αρχή στηρίχθηκε η εντυπωσιακή πρόοδος της ανθρωπότητας μέσα σε διάστημα μόλις διακοσίων πενήντα χρόνων και ο δεκαπλασιασμός του πληθυσμού του πλανήτη, την ίδια περίοδο.
Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο Σαββάτου 15 Φεβρουαρίου
