Ασφαλώς και στη χώρα μας υπάρχουν δικαστές -όχι απλώς επαρκείς, νουνεχείς και ευσυνείδητοι, αλλά- αναμφιβόλως «μεγάλοι». Κάποιοι εξ αυτών βρίσκονται σήμερα -ή βρέθηκαν παλαιότερα- στις κορυφές της δικαστικής ιεραρχίας, ορισμένοι δε εξ αυτών με τιμούν με την πολύτιμη φιλία τους. (Πολύτιμη όχι μόνο γιατί είναι σημαντικοί δικαστές, αλλά πρωτίστως γιατί είναι σημαντικοί πνευματικοί άνθρωποι. Δεν γνωρίζω, για παράδειγμα, πολλούς πανεπιστημιακούς καθηγητές της γενικής παιδείας και του πνευματικού μεγέθους του σημερινού προέδρου του ΣτΕ μας…)
Ωστόσο…
Τα πολυθρύλητα περί αγνής, ανεξάρτητης, ακέραιης, αμερόληπτης δικαιοσύνης, της δικαιοσύνης-οχυρού της δημοκρατίας και πολλά άλλα θορυβώδη, όλα αυτά –ενώ πάντα λειτουργούσαν ως βάση για τις προνομιακά ευνοϊκές μισθολογικές απολαβές των δικαστών- κατά τη γνώμη μου πάντα συνιστούσαν μύθο…
Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς;
Το παραδικαστικό; (Το οποίο πιθανόν να διασφάλιζε και ισχυρές διασυνδέσεις μεταξύ τηβεννοφόρων και ρασοφόρων… Θυμάται κανείς την περίπτωση και τη δικαστική αντιμετώπιση, στην κατ’ έφεση δίκη αλλά και στο ΑΠ, της γυναικούλας που δολοφόνησε τον –κατηγορηθέντα ως εκμεταλλευτή της- αρχιμανδρίτη;)
Την παλαιότερη απόφαση του Αρείου Πάγου, σύμφωνα προς την οποία «η φράσις ‘πήγαινε να κάνεις ό,τι καταλαβαίνεις’, λεχθείσα εις ενωμοτάρχην εν τη ενασκήσει των καθηκόντων του, εις ύφος έντονον» συνιστά περιύβρισιν αρχής;
Τη λειτουργία κάποιων ανώτατων δικαστών και κάποιων δικαιοδοτικών οργάνων περισσότερο ως συνδικαλιστικό όργανο του κλάδου;
Τις δημοσιονομικού χαρακτήρα γενναιόδωρες αποφάσεις, συνήθως υπέρ προνομιούχων κρατικοδίαιτων κατηγοριών;
Τις ενέργειες κάποιας κυρίας, που βρέθηκε σε κρίσιμο για την απονομή της δικαιοσύνης πόστο;
Κοκ…
Παρόλα αυτά…
Αμφιβάλλω αν είχαν ποτέ υπάρξει, τόσο όσο στις ημέρες μας, δικαστικές ενέργειες ή παραλείψεις, που θα μπορούσαν ευλόγως να θεωρηθούν ως συνιστώσες σε τέτοιο βαθμό αυτοακύρωση της δικαιοσύνης…
Η καθήμενη δικαιοσύνη, για παράδειγμα, έχει υποχρέωση να εκδίδει αποφάσεις ευόρκως, αποφάσεις δίκαιες και σύννομες –δίκαιες στο βαθμό που αυτό το επιτρέπει η τήρηση της νομιμότητας-, κυρίως όμως να εκδίδει αποφάσεις. Δεν γνωρίζω αν υπάρχει άλλη χώρα του δυτικού κόσμου με τόσες καταδίκες για άρνηση απονομής δικαιοσύνης. Και τι άλλο συνιστά η πρακτική, πχ, ειδικά κάποιων ειρηνοδικείων να εκδίδουν –άνευ κυρώσεων για τους ειρηνοδίκες-αποφάσεις μετά από πολλά χρόνια, κάτι που για όσους διεκδικούν αποκατάσταση κρίσιμων και σημαντικών για τη ζωή τους εις βάρος τους αδικιών πολλές φορές αποτελεί δώρο άδικο…
Από την άλλη…
Η ιστάμενη δικαιοσύνη στα ποινικά δικαστήρια δεν είναι συνήθως υπεύθυνη καθυστερήσεων… Ωστόσο ενίοτε δεν λειτουργεί με βάση τη δικαιολογητική βάση της συγκρότησης κρατών και κρατικών δικαιοδοτικών οργάνων… Αυτά ιδρύθηκαν ακριβώς με τον σκοπό η τιμωρία να μην συνιστά εκδίκηση… Να εντάσσεται σε μια διαδικασία νηφάλιας απόδοσης ευθυνών.
Όθεν…
Οι εισαγγελικοί λειτουργοί ασφαλώς και οφείλουν να έχουν ενσυναίσθηση…
Μέχρις ενός σημείου δικαιούνται να έχουν και πάθος…
Ουδέποτε, όμως, επιτρέπεται να επιδεικνύουν εμπάθεια, διότι τότε καταργούν τον λόγο ύπαρξης τους…
Επομένως…
Είτε πρόκειται για, διαφόρων δυνατών σκοπιμοτήτων, φτηνό επικοινωνιακό σόου…
Είτε πρόκειται για ειλικρινή ανθρώπινη ταύτιση με τα άμεσα και έμμεσα θύματα πράξεων αποτρόπαιης και ειδεχθούς βαναυσότητας…
Η απόκλιση από τον κανόνα της νηφάλιας και μη εμπαθούς αντιμετώπισης του περιστατικού και του κατηγορούμενου ακυρώνει τη δικαιοσύνη…
(Ο μυθιστορηματικός ΔΙΚΑΣΤΗΣ μου αναφέρεται κάπου με ανυπόκριτο θαυμασμό σε έναν –εξαιρετικά ευαίσθητο και ανθρώπινο ωστόσο- εισαγγελέα, που πρότεινε ποινές, δηλαδή αφαιρούσε χρόνια ελευθερίας, με τον ίδιο ψυχρό τρόπου που οι χειρουργοί αφαιρούν σκωληκοειδείς αποφύσεις χωρίς να τις μισούν…).
Όταν, δε, ο εισαγγελικός λειτουργός φτάνει να απαξιώνει αυτούς και κυρίως τη λειτουργία αυτών που έχουν τον, ομολογουμένως δύσκολο, ρόλο του υπερασπιστή ακόμη και του τέρατος, δεν ακυρώνει μόνο τη δικαιοσύνη ως κρατικό θεσμό. Αλλά και τη δικαιοσύνη ως ιδέα, που θέλει να διερευνηθούν και τα ενδεχόμενα ψυχικά τραύματα ή όποια άλλα ενδεχόμενα ελαφρυντικά του οποιουδήποτε δράστη…
(Άλλο θέμα, βέβαια, πως στη νοτιοβαλκανική πατρίδα μας ούτε η «μη συμπιέσιμη 30ετής κάθειρξη» προβλέπεται, όπως αλλού, για τερατώδεις εγκληματίες –πρωτίστως εκεί που πέραν της πρόθεσης υπάρχει και προμελέτη- ούτε συνάφεια μεταξύ απαγγελλόμενων και εκτιόμενων ποινών υφίσταται ούτε η παροχή κάποιων ευεργετημάτων στους καταδικαζόμενους εξαρτάται από τη δικαστικά αναγνωριζόμενη βαναυσότητα της πράξης και την επικινδυνότητα της προσωπικότητάς τους…)
ΑΣΧΕΤΟ ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ: Όσο έγραφα το παρόν μίλησα με τον πολύτιμο φίλο κ. Βασίλη Μαρκή, επίτιμο αντεισαγγελέα του ΑΠ. Τον ρώτησα να θα είχε ποινικές ευθύνες ο γιατρός του χωριού που θα συνιστούσε στους χωριανούς να πίνουν νερό από το πηγάδι μέσα στο οποίο υπάρχουν πτώματα ζώων (ενδεχομένως, γιατί το ευλόγησε ο παπάς). Ή, αντιστοίχως, ο κορυφαίος πνευμονολόγος, λοιμωξιολόγος κλπ που θα συνιστούσε στους πολίτες να έρχονται αφόβως σε σωματική επαφή, να φιλιούνται στο στόμα, να χρησιμοποιούν με αγνώστους τους το ίδιο κοχλιάριο, καθαγιασμένο ή μη, κλπ… Επιφυλάχθηκε να μου δώσει σύντομα την απάντησή του. Αν, δε, μου παράσχει και την άδεια, θα την δημοσιοποιήσω…
