Του Θανάση Διαμαντόπουλου
Κατά τις τελευταίες εβδομάδες, με την ευκαιρία «ειδικών» επετείων (Πολυτεχνείου και Γρηγορόπουλου), καθώς και όσων συνέβησαν ή δεν συνέβησαν κατά τα εθιμικώς προκαλούμενα αυτές τις μέρες επεισόδια, επανήλθε με έμφαση στη δημόσια συζήτηση το ζήτημα της επιτρεπτής, αποδεκτής, νόμιμης βίας των αστυνομικών οργάνων. Της μορφής και της έντασης της βίας, με άλλα λόγια, που δικαιούται, αλλά και οφείλει, να ασκεί δια των οργάνων της η δημόσια εξουσία, προκειμένου να μπορεί να διατηρεί –και στην κοινωνική συνείδηση, το οποίο είναι βέβαια ιδιαίτερα σημαντικό- το μονοπώλιο της νόμιμης βίας.
Επιβεβαιώθηκε, λοιπόν, όπως ήταν αναμενόμενο πως το κριτήριο με βάση το οποίο προσδιορίζεται το όριο της αποδεκτής βίας είναι αυτό της αναλογικότητας: η βία των οργάνων καταστολής οφείλει να είναι ανάλογη αφενός μεν με τον βαθμό αντίδρασης και τη δυνατότητα αντίστασης του παραβατικού ατόμου, αφετέρου δε με την επικινδυνότητά του, δηλαδή την κοινωνική αξία του αγαθού που ο καταστελλόμενος απειλεί (οπότε προς αποτροπή της πράξης του ασκείται ανάλογη δημόσια βία). Όλοι οι ειδικοί, άλλωστε, διαχρονικά υποστηρίζουν/υποστηρίζουμε ένα τέτοιο κριτήριο. Που είναι, ωστόσο, εξόχως θεωρητικό, από αυτά που διαμορφώνονται στα γραφεία και καταρρίπτονται στη ζωή: Εν μέσω καπνών, πολυκοσμίας, έντασης, επεισοδίων κλπ, πολλώ μάλλον σε συνθήκες σκότους, είναι άραγε πάντα δυνατόν να είναι σαφές εάν η βία των παραβατικών και δη των μπαχαλάκηδων απειλεί περιουσιακό στοιχείο ή ανθρώπινη ζωή –πχ αν υπάρχει ή δεν υπάρχει άτομο μέσα σε έναν κλειστό χώρο στον οποίον εκσφενδονίζεται βόμβα μολότοφ-, οπότε μεταβάλλονται άρδην τα όρια και ο βαθμός της επιτρεπτής αστυνομικής βίας; Γι' αυτό, άλλωστε, και σε τηλεοπτικές παρεμβάσεις μου υποστήριξα την ανάγκη κάποιας κοινωνικής –αλλά και νομικής- κατανόησης για φαινόμενα υπέρβασης της αναγκαίας βίας, εφόσον το ότι υπήρξε υπέρβαση συνήθως μόνο εκ των υστέρων θα μπορούσε να διαπιστωθεί…
Ωστόσο…
Μια κοινωνία κουρασμένη από τις επί χρόνια ατιμώρητες υπερβολές της πεζοδρομιακής βίας είναι έτοιμη να αποδεχθεί, ακόμη και να αξιώσει, υπερβολές και στην κατασταλτική αστυνομική βία. Ακόμη και αν αυτή πάψει να είναι κατασταλτική και γίνει τιμωρητική. Έτσι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης υπήρξαν καταχωρήσεις, ακόμη και από υποψήφιους στις τελευταίες εκλογές βουλευτές της ΝΔ, που πάνω κάτω έλεγαν πως «κάποιες 'ψιλές' στους συλλαμβανόμενους αποτελούν περίπου αποδεκτή παγκόσμια αστυνομική πρακτική»! Με πλήθος άλλων πολιτών να επικροτούν, να υπερθεματίζουν και να ζητούν και κάτι παραπάνω!
Σχολιάζοντας σχετικές απόψεις έγραψα, λοιπόν, κάπου πως «αστυνομικός που δεν συλλαμβάνει μπαχαλάκηδες εν δράσει, μολονότι αυτό είναι εφικτό, για μένα είναι εγκληματίας. Αστυνομικός που ασκεί τιμωρητική βία σε πολίτη που έχει ήδη συλληφθεί για μένα είναι εχθρός». Κυριολεκτικά κάποιοι έπεσαν να με «φάνε», άλλοι με ειρωνείες, πως θα πρέπει να προσφέρονται άνθη στους μπαχαλάκηδες που πιάστηκαν, και άλλοι διερωτώμενοι τι πρέπει να γίνεται όταν κάποιος συλλαμβανόμενος αντιδρά ακόμη και μετά τη χειροπέδησή του.
Δεν θέλησα να απαντήσω επί του αξιακού –γατί για κάποιους η απάντηση είναι προφανής, ενώ άλλοι ουδέποτε θα την κατανοήσουν-, αλλά επί του πρακτικού: Αν κάποιος άνθρωπος που ήδη φοράει χειροπέδες, τραυματισθεί από αστυνομικούς που τον έχουν συλλάβει, αυτό δεν θα καταστήσει στόχο τους αστυνομικούς; Στόχο των αναρχικών, ως σύνολο ανθρώπων; Και ως θεσμό στόχο των καναλιών και των δικαιωματιστών; Και τέτοιες εξελίξεις θα βελτιώσουν τελικά τη λειτουργική αποτελεσματικότητα του αστυνομικού σώματος;
Αυτές τις (δι)ερωτήσεις και τον θαυμασμό μου προς τον Χρυσοχοίδη, που αναδεικνύεται στον πιο αποτελεσματικό υπουργό δημόσιας ή έννομης τάξης/προστασίας του πολίτη που είχε ποτέ η χώρα…
ΥΓ. Για τους φίλους που θα ήθελαν να με τιμήσουν την Κυριακή 8/12, ώρα 12.00 στην περιοχή Μάτι, στο ξενοδοχείο Μάτι, πολύ κοντά που σώθηκα και εγώ και το μυθιστόρημά μου θα μιλήσουν για τον «Δικαστή» ο Πέτρος Ευθυμίου, ο Άγγελος Συρίγος και ο Πέτρος Τατσόπουλος. Ενώ τη Δευτέρα 9/12, ώρα 19.00 στον Ευρυπίδη Κηφισιάς θα τον παρουσιάσουν ο Ανδρέας Λοβέρδος, ο Πέτρος Τατσόπουλος και ο Παύλος Τσίμας.
