«Το χρηματιστήριο δεν είναι μόνο οι αριθμοί, είναι και η αντίληψη της πραγματικότητας. Και πολλές φορές αυτή η αντίληψη έχει μεγαλύτερη αξία από τους αριθμούς.» Έτσι ξεκίνησε ο Μάνος Χατζηδάκης στο χθεσινό του άρθρο στο Liberal Markets, σχετικά με την εμφάνιση της Goldman Sachs στο μετοχολόγιο της ΕΧΑΕ.
Αυτές οι δυο προτάσεις είναι βαθιά αληθινές και δεν ισχύουν μόνο για το χρηματιστήριο, αλλά και για την ίδια τη ζωή. Και είναι ιδιαίτερα επίκαιρες, σήμερα, που η συζήτηση για τις προτάσεις γύρω από το συνταξιοδοτικό όπως προβάλλεται από την επιτροπή Πισσαρίδη, έχει ανάψει φωτιές. Φωτιές έχει ανάψει και η απόφαση της κυβέρνησης να μειώσει το ασφαλιστικό βάρος της μισθωτής εργασίας.
Δυστυχώς μεγάλο τμήμα της κοινωνίας αντιστέκεται στην πρωτοβουλία της κυβέρνησης, που ουσιαστικά αυξάνει έστω και λίγο, το εισόδημα των εργαζομένων. Με πρόσχημα την αιτιολογία, ότι η μείωση των συνταξιοδοτικών εισφορών θα μειώσει τα έσοδα του ΟΑΕΔ και συνεπακόλουθα τα επιδόματα ανεργίας, η αντιπολίτευση ανέβηκε στα κάγκελα και στα κεραμίδια, για να καταγγείλει την αλήθεια των αριθμών.
Όμως η αλήθεια των αριθμών, λέει ότι τα επιδόματα ανεργίας, δεν θα μειωθούν ούτε ως προς το ύψος τους, αλλά ούτε και ως προς τη χρονική διάρκεια της καταβολής τους. Επιπλέον η αλήθεια των αριθμών λέει, ότι το μικρότερο εργασιακό κόστος, θα ενισχύσει την απασχόληση. Σε αυτά τα δυο απλά συμπεράσματα καταλήγει όποιος ασχοληθεί λίγο με τους αριθμούς.
Η άρνηση της αλήθειας των αριθμών, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό όπως έχουμε κατά κόρον επισημάνει, στο μαθηματικό και οικονομικό αναλφαβητισμό, που είναι το αποτέλεσμα της διαρκούς υποβάθμισης του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας μας. Για όποιον έχει αδυναμία επεξεργασίας των αριθμών και των μοντέλων, ο μόνος τρόπος για να αλλάξει άποψη, είναι να μεταβληθεί η αντίληψη του για την πραγματικότητα.
Και πραγματικά τι μπορεί να αλλάξει την αντίληψη για την πραγματικότητα, μετά από δεκαετίες ολόκληρες που χρειάστηκαν για να οικοδομηθούν τα τείχη των στερεότυπων, που φράζουν την ορατότητα προς την πραγματικότητα;
Η νέα πραγματικότητα στην Ελλάδα και ειδικά η πραγματικότητα όπως διαμορφώνεται μέσα στην πανδημία, δεν είναι ούτε οι συντάξεις, αλλά ούτε και τα επιδόματα ανεργίας. Η εικόνα στην αγορά εργασίας παραμένει οδυνηρή. Η απασχόληση, ακόμα και μέσω της εξ αποστάσεως εργασίας, περνάει μια δύσκολη φάση, καθώς πολλά μένουν να ρυθμιστούν και να κανονικοποιηθούν.
Το μοντέλο των πολιτικών εξαγγελιών περί των αυξήσεων των μισθών, των συντάξεων και των επιδομάτων, αφορά τις προηγούμενες δεκαετίες. Το μοντέλο της παροχής κινήτρων για να δουλεύουμε λίγο και να λουφάρουμε, να βγαίνουμε στη σύνταξη νωρίς και να μην καλύπτουμε επαρκώς τις εισφορές για τη συνταξιοδότηση μας, έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Αυτά τα μοντέλα δεν αποτελούν μέρος της σημερινής πραγματικότητας.
Δεν μπορεί πια η απασχόληση να αποτελεί το τετράποδο που σέρνει το κάρο των συντάξεων και των επιδομάτων. Η απασχόληση των νέων πρέπει να απελευθερωθεί από το βάρος των συνταξιούχων. Ταυτόχρονα η απασχόληση των νέων πρέπει να ενισχυθεί ώστε να αντικαταστήσει τα επιδόματα ανεργίας.
Και αυτό είναι που κάνει η κυβέρνηση, ακόμα και μέσα στην πανδημία. Στηρίζει την εργασία και επιδοτεί την απασχόληση. Βοηθά τις επενδύσεις, που θα δημιουργήσουν νέες καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας και θα δημιουργήσουν νέα αυξημένα εισοδήματα και μερίσματα. Διότι μόνο έτσι, θα δημιουργηθεί ο απαραίτητος δημοσιονομικός χώρος που θα στηρίξει τις συντάξεις και τα επιδόματα ανεργίας. Όσοι υποστηρίζουν το αντίθετο, ψεύδονται.
Το πως είναι δυνατόν να αλλάξει η αντίληψη της πραγματικότητας, που έχει ριζώσει μέσα στο μυαλό μας, δεν το γνωρίζουμε. Πιθανότατα χρειάζεται μια στιβαρή πολιτική ηγεσία που να επικοινωνήσει επιτυχημένα τα δεδομένα της πραγματικότητας. Πιθανότατα να απαιτείται και η βούληση των πολιτών να αφήσουν πίσω τους τη σιγουριά του χτες και να υποδεχθούν με τόλμη τα νέα δεδομένα.
Η ευθύνη βέβαια βαρύνει την κυβέρνηση, διότι δεν αρκεί να έχει στόχους και στρατηγικές. Πρέπει να ανακαλύψει τους τρόπους της επιτυχημένης επικοινωνίας με τους πολίτες. Σίγουρα είναι δύσκολη υπόθεση. Όμως έχοντας απέναντι της, μια αντιπολίτευση της οποίας η εχθρικότητα, η φοβικότητα και η αντίδραση στην πραγματικότητα, έχουν ξεπεράσει τα όριο του γραφικού, η δουλειά της γίνεται πιο εύκολη. Και αυτό διότι οι πολίτες έχουν αρχίσει να κουράζονται από τη διαρκή άρνηση και έχουν αρχίσει να υιοθετούν τη δημιουργική αύρα της κυβέρνησης.
