Η έννοια της αγέλης επανήλθε στην επικαιρότητα τις τελευταίες ημέρες. Ενσωματωμένη μέσα στον όρο «ανοσία της αγέλης», που αναφέρεται σε μια μέθοδο, μέσω της οποίας αποπειράθηκαν ή αποπειρώνται αρκετές κυβερνήσεις, να αντιμετωπίσουν την επιδημία του covid-19. Εκ του αποτελέσματος, αποδεικνύεται ότι η μέθοδος αυτή δεν είναι η ενδεδειγμένη.
Η μέθοδος είναι απλή. Δημιουργείς μια κρίσιμη ανθεκτική μάζα πληθυσμού, είτε μέσω εμβολιασμού, είτε μέσω προηγούμενης έκθεσης στον ιό. Κι έτσι κτίζεται ένας «δακτύλιος ανοσοποιημένων πολιτών», που προστατεύει τον υπόλοιπο πληθυσμό. Όμως το μοντέλο αυτό δεν δούλεψε, ούτε στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά ούτε και στην Ολλανδία.
Η Ολλανδία έχει την τρίτη μεγαλύτερη αναλογία θανάτων σε σχέση με τον πληθυσμό της, μετά την Ιταλία και την Ισπανία. Οι δε κλίνες εντατικής θεραπείας στην Ολλανδία, βρίσκονται ένα βήμα πριν από την εξάντλησή τους, λόγω της αποτυχημένης προσέγγισης του προβλήματος, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ολλανδικής κυβέρνησης.
H έννοια της αγέλης και ειδικότερα η χρήση της έννοιας της «αγελαίας συμπεριφοράς», συναντάται στο καθημερινό μας λεξιλόγιο. Η σύγχρονη ψυχολογία χρησιμοποιεί την θεωρία της αγελαίας συμπεριφοράς για να εξηγήσει φαινόμενα, κατά την διάρκεια των οποίων ένα μεγάλο πλήθος ανθρώπων δρα με τον ίδιο τρόπο, την ίδια χρονική στιγμή, παρουσιάζοντας παρόμοιες συμπεριφορές, κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Στα χρηματιστήρια «η αγελαία συμπεριφορά» ή «η ψυχολογία της αγέλης», είναι ο τρόπος με τον οποίο δραστηριοποιείται, συμπεριφέρεται και κινείται μια ομάδα επενδυτών. Αυτή η ομάδα κινείται χωρίς να έχει προγραμματισμένη κατεύθυνση. Κινείται όμως σαν αγέλη, καθώς οι επενδυτές μιμούνται τις συμπεριφορές άλλων επενδυτών και ταυτίζονται με τις κινήσεις τους. Και το βραχυπρόθεσμο αποτέλεσμα αυτής της συμπεριφοράς, μοιάζει με μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Όταν μάλιστα η αγελαία συμπεριφορά συμβαδίζει με τον φόβο της μετάνοιας για μια ευκαιρία που χάνεται, τον γνωστό ως «fear of regret», τότε οι κινήσεις που καταγράφονται, στερούνται κάθε ρεαλιστικού υπόβαθρου και στηρίζονται μόνο στην έξαρση του θυμικού.
Με το ξέσπασμα της πρόσφατης κρίσης, γινόμαστε καθημερινά μάρτυρες μιας ακραίας αγελαίας συμπεριφοράς στο Χρηματιστήριο της Αθήνας. Οι επενδυτές ή αγοράζουν όλοι μαζί ή πωλούν όλοι μαζί, με αποτέλεσμα να παρατηρούμε ακραίες διακυμάνσεις και διαρκείς εναλλαγές των προσήμων στις αυξομειώσεις των τιμών των μετοχών. Λες και αλλάζει κάτι στις εισηγμένες εταιρείες, με υπερβολική συχνότητα. Λες και αλλάζουν τα εγχώρια ή διεθνή οικονομικά δεδομένα, με ταχύτητα δευτερολέπτου.
Τώρα λοιπόν, που οι περισσότεροι δουλεύουμε από το σπίτι, είναι ευκαιρία να πάρουμε στα χέρια μας ξανά, το χαρτί και το μολύβι και να ξεκινήσουμε να αναλύουμε τις μετοχές και τους κλάδους που μας ενδιαφέρουν. Να δούμε ποιες εταιρείες θα χτυπηθούν από την κρίση και σε ποιο βαθμό. Να δούμε ποιες εταιρείες κινδυνεύουν να πτωχεύσουν. Να δούμε ποιες εταιρείες θα φανούν ανθεκτικές, λόγω της φύσης των δραστηριοτήτων τους. Να δούμε ποιες μετοχές θα αντέξουν λόγω των υψηλών ρευστών διαθεσίμων τους. Να κάτσουμε να μελετήσουμε και να μην πηγαίνουμε σαν τα πρόβατα στην σφαγή. Διότι μπορεί να αισθανόμαστε ότι είμαστε μέλη μιας ισχυρής αγέλης λύκων. Όμως στο τέλος της ημέρας ο καθένας είναι μόνος τους.
Ας πάρουμε κάποια παραδείγματα. Ας δούμε τον ΟΠΑΠ. Μια εταιρεία με υψηλά διαθέσιμα και ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης και κερδοφορίας. Ας αναζητήσουμε απαντήσεις σε ορισμένα κομβικά ερωτήματα, όπως είναι τα ακόλουθα: Πόσο θα πληγεί ο κύκλος εργασιών του, λόγω του κλεισίματος των καταστημάτων του; Πόσο θα αυξηθεί ο τζίρος του, από την έξαρση του διαδικτυακού στοιχηματισμού; Πόσο θα υποχωρήσει ο τζίρος του, από την αναστολή όλων των αγώνων που προσφέρονται προς στοιχηματισμό; Πόσο θα μεγαλώσει το μερίδιο αγοράς του, στα on line casino;
Ας δούμε την ΔΕΗ. Πόσο θα βελτιωθούν τα κόστη της, από την πτώση της τιμής του πετρελαίου; Πόσο θα επιβαρυνθούν τα έσοδα της, από την αύξηση του φαινομένου του «δεν πληρώνω»; Θα μπορέσει να εκτελέσει με ευκολία τον εταιρικό μετασχηματισμό της;
Ας δούμε τις Τράπεζες. Πόσο θα επιβαρυνθούν οι ισολογισμοί τους από την αναβολή καταβολής των χρεολυσίων μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου; Πόσο βελτιώνεται η εικόνα τους, από τη χαλάρωση των κεφαλαιακών απαιτήσεων των εποπτικών αρχών; Πως θα ωφεληθούν από το μέτρο της ποσοτικής χαλάρωσης (QE); Θα συνεχιστεί απρόσκοπτα η μείωση των κόκκινων δανείων, ή θα συμβεί ακριβώς το αντίθετο;
Ας δούμε τις Εταιρείες Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας. Πόσο θα μειωθούν τα έσοδα τους λόγω του lockdown, αφού μέρος των εσόδων τους είναι ποσοστό επί του τζίρου των ενοικιαζόμενων χώρων; Πόσο θα επηρεαστούν από την μείωση ορισμένων μισθωμάτων κατά 40%; Πόσο θα επηρεαστούν από την συρρίκνωση του τουριστικού ρεύματος; Αναμένεται αύξηση ή μείωση των τιμών των ακινήτων λόγω της τηλε-εργασίας και της αύξησης του ηλεκτρονικού εμπορίου;
Δεν χρειάζεται κανείς να έχει Διδακτορικό από τo London School of Economics, για να αντιληφθεί την αναγκαιότητα της αναλυτικής προσέγγισης, στον τομέα των επενδυτικών επιλογών του. Ας αφήσει τις αγέλες να κινούνται με τον δικό τους χαρακτηριστικό τρόπο. Και ας κινηθεί ο ίδιος, ακολουθώντας τον δικό του προσωπικό δρόμο. Διαφορετικά, ίσως ξαφνικά να αισθανθεί πως είναι ένας αμνός ανάμεσα σε δεκάδες λύκους.
* Ο αρθρογράφος είναι οικονομικός αναλυτής, με ειδίκευση στο σχεδιασμό σύνθετων επενδυτικών στρατηγικών.
** Αποποίηση Ευθύνης : Το περιεχόμενο της στήλης, είναι καθαρά ενημερωτικό και πληροφοριακό και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση επενδυτική συμβουλή, ούτε υποκίνηση για συμμετοχή σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Ο αρθρογράφος δεν ευθύνεται για τυχόν επενδυτικές και λοιπές αποφάσεις που θα ληφθούν με βάση τις πληροφορίες αυτές.
