Του Νίκου Φίλιππα*
Ζούμε σε μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εποχή με σημαντικές ιατρικές και τεχνολογικές καινοτομίες που στα αμέσως επόμενα χρόνια θα επηρεάσουν και θα απεικονισθούν θετικά όχι μόνο στην διάρκεια της ζωής μας, αλλά και την ποιότητα της.
Ήδη το προσδόκιμο ζωής σε ολόκληρο τον κόσμο έχει αυξηθεί σημαντικά και οι εκτιμήσεις είναι ότι η μέση διάρκεια ζωής της νέας γενιάς στις δυτικές αναπτυγμένες κοινωνίες θα ξεπεράσει τα 92 χρόνια.
Πράγματι οι εξελίξεις είναι ταχύτατες!
Ας φαντασθούμε λίγο τον κόσμο μόλις πριν από δέκα χρόνια : το youtube είχε μόλις ανεβάσει τα πρώτα του videos, το Facebook είχε μόλις ένα χρόνο λειτουργίας, το Linkedin τρία, το ψηφιακό νόμισμα bitcoin δεν είχε δημιουργηθεί ακόμα και τα drones, το internet of things και το internet of anything ήταν παντελώς άγνωστα στο ευρύ κοινό.
Σήμερα το Facebook έχει 1,5 δισ. χρήστες, η χρηματιστηριακή αξία της Google έχει ξεπεράσει τα 500 δισ. δολάρια και είναι η δεύτερη μεγαλύτερη σε χρηματιστηριακή αξία εταιρία στον κόσμο μετά την Apple, υπάρχουν 3 δισ. άτομα συνδεδεμένα μεταξύ τους και στα αμέσως επόμενα χρόνια θα γίνουν 8 μέσω 100 δισ. συνδεδεμένων έξυπνων συσκευών!
Τα robots μπαίνουν δυνατά στη βιομηχανική παραγωγή, στην ιατρική, αλλά και στην εκπαίδευση και το 3D printing και το virtual reality αποτελούν πλέον πραγματικότητα.
Αντί να κοιτάξουμε τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που ξεδιπλώνονται με την οικονομική άνθηση των νέων δυνάμεων ιδιαίτερα της Κίνας και της Ινδίας, η χώρα μας βρίσκεται σε έναν πολυετή κύκλο στασιμότητας, φτωχοποίησης και περιθωριοποίησης αδυνατώντας να καταλάβει, να αντιμετωπίσει, να θεραπεύσει τα χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα της, να παρακολουθήσει τις παγκόσμιες εξελίξεις και να αναδείξει τα μοναδικά πλεονεκτήματα που διαθέτει.
Η νέα ψηφιακή πραγματικότητα έχει μπει για τα καλά στην ζωή μας, είναι πλέον εδώ!
Η επίλυση ενός πραγματικά δύσκολου προβλήματος περνάει αρχικά από τις γνωστές λύσεις /προτάσεις:
Αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου με έμφαση στην εξωστρέφεια, τις εξαγωγές και τις επενδύσεις, την μεταβίβαση πόρων από την κατανάλωση στην έρευνα& ανάπτυξη και την εκπαίδευση, την απελευθέρωση των δυνάμεων που βρίσκονται εγκλωβισμένες τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, την υλοποίηση συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών, την υιοθέτηση φορολογικών καινοτομιών, τη συνεργασία πανεπιστημίων με την αγορά απελευθερώνοντας τις δυνάμεις μεταπτυχιακών φοιτητών και καθηγητών, την επίλυση του δημογραφικού, την τεχνολογική αναβάθμιση του δημόσιου τομέα αξιοποιώντας τις τεράστιες δυνατότητες της ψηφιακής εποχής, την αξιοποίηση των εθνικών ευεργετών, αλλά και την κινητοποίηση του Ελληνισμού.
Όλα αυτά είναι σχετικά γνωστά, αλλά για να υλοποιηθούν απαιτείται αξιόπιστος δημόσιος τομέας, πίστη στον στόχο, ικανότητες και όραμα.
Οι βασικές μεταρρυθμίσεις πρέπει να ειπωθούν με ακρίβεια και να είναι ειλικρινείς :
Κάποιοι – όχι όλοι αφού η φοροδιαφυγή παραμένει μία από τις σημαντικότερες παθογένειες της Ελληνικής οικονομίας – χρηματοδοτούν ένα κακό κράτος του οποίου η αποτελεσματικότητα και η ποιότητα των υπηρεσιών είναι πολλές φορές τριτοκοσμική.
Η υπέρ-φορολόγηση φυσικά είναι μία αδιέξοδη πολιτική χωρίς μέλλον, αφού οι πόροι των πιο άξιων και νομοταγών πολιτών διοχετεύονται σε αναποτελεσματικές χρήσεις.
Αντίθετα αν οι πόροι διοχετεύονταν για παράδειγμα στον ψηφιακό ανασχηματισμό του κράτους χρησιμοποιώντας νέες τεχνολογίες, οι αλλαγές θα ήταν εντυπωσιακές.
Ας πάρουμε το Παράδειγμα της Εσθονίας. Μέσα σε λίγα χρόνια έχει γίνει η πιο ψηφιοποιημένη χώρα στον κόσμο! Μάλιστα σήμερα «εξάγει» τις γνώσεις της σε άλλες χώρες!
Όμως εκεί αποφάσισαν να επενδύσουν αρκετά μεγάλα ποσά στις νέες τεχνολογίες (πάνω από 1% για IT και όχι στις πρόωρες συντάξεις) προωθώντας αρχικά ελεύθερο wi-fi σε όλους τους πολίτες και στην συνέχεια δημιουργώντας ένα ολοκληρωμένο e-state, ID-card, e-residency, εκπαίδευση στην τεχνολογία για όλους τους πολίτες, από τους ηλικιωμένους μέχρι και τα παιδιά, χρησιμοποιώντας την υπηρεσία e-Kool.
Παρά τα προβλήματα μετανάστευσης της χώρας, το κατά κεφαλήν εισόδημα φθάνει τα 30.000$ ξεπερνώντας κατά πολύ το αντίστοιχο ελληνικό.
Ένας άλλος τομέας είναι ο τομέας των ιδιωτικών επενδύσεων : ο μόνος τρόπος να ξεφύγουμε από την φτωχοποίηση είναι η προσέλκυση ξένων επενδύσεων οι οποίες θα φέρουν θέσεις εργασίας, τεχνογνωσία αλλά και βιώσιμη ανάπτυξη.
Ακόμα και η Κούβα αγκαλιάζει τις ξένες επενδύσεις σε όλους σχεδόν τους τομείς από την γεωργία μέχρι τον τουρισμό. Μόλις πριν από μερικούς μήνες ανακοινώθηκε η ιδιωτικοποίηση του αεροδρομίου της Αβάνας προκειμένου να αντιμετωπίσει τον αναμενόμενο αριθμό τουριστών μετά την ιστορική συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες, αφού δεν έχει τους πόρους να κάνει μεγάλες επενδύσεις.
Μετά την ιδιωτικοποίηση ο αριθμός των τουριστών που μπορεί να εξυπηρετήσει το νέο αεροδρόμιο θα εκτιναχθεί από 3,5 εκατομμύρια σε 10 εκατομμύρια.
Γιατί σήμερα το βασικό πρόβλημα της κυβέρνησης, πέρα από την ακινησία που έχει δείξει μέχρις στιγμής σε όλους τους τομείς, είναι το έλλειμμα εμπιστοσύνης από τους εγχώριους και ξένους επενδυτές, γεγονός που φαίνεται καθαρά από την δραματική πορεία του χρηματιστηρίου και των spreads των δεκαετών ομολόγων.
*Ο κ. Νίκος Φίλιππας είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικής στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και πρώην πρόεδρος και Επιστημονικός Διευθυντής του ΚΕΠΕ
