Του Μιχαήλ Παρούση
Στο πολύ πρόσφατο Περιφερειακό Συνέδριο που έλαβε χώρα στις 6/7 Φεβρουαρίου στην Πάτρα, ο ίδιος ο Πρωθυπουργός εξήγγειλε την ίδρυση Νομικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας. Ενώ οι δηλώσεις του έγιναν δεκτές από τη μια με ικανοποίηση από την τοπική κοινωνία (πλην Δικηγορικού Συλλόγου) και επιβεβαίωσαν από την άλλη συζητήσεις, προθέσεις και πόθους της τοπικής ακαδημαϊκής κοινότητας, φαίνεται όσο περνούν οι ημέρες να ξεσηκώνουν σοβαρές αντιδράσεις από την Αθήνα, όπου τόσο η αξιωματική αντιπολίτευση, όσο και ο Δικηγορικός Σύλλογος ευρίσκονται σε συγχορδία άσκησης κριτικής, μέχρι την Κομοτηνή, όπου το Τμήμα Νομικής του ΑΠΘ και η Τοπική Αυτοδιοίκηση προαναγγέλλουν σοβαρές κινητοποιήσεις προς αποτροπή πραγμάτωσης του εν λόγω πολιτικού σχεδιασμού.
Το μόνο κατ' ουσία επιχείρημα που ακούγεται ολόγυρα είναι «τι χρείαν έχομεν πλέον δικηγόρων;». Μήπως χίλιοι απόφοιτοι κατ' έτος από τις τρεις υπάρχουσες Νομικές Σχολές δεν είναι ήδη υπεραρκετοί για την κάλυψη των αναγκών της κοινωνίας σε δικηγόρους; Μήπως ο κλάδος δεν αντιμετωπίζει ήδη σοβαρά προβλήματα επιβίωσης ή ολοσχερούς ανεργίας; Κανείς από τη ΝΔ δεν μας λέει πόσες Νομικές Σχολές θα προέκυπταν μέσα από την ιδιωτικοποίηση της Ανώτατης παιδείας και πόσους δικηγόρους θα είχαμε τότε (γιατί δικηγόρους και όχι νομικούς θα προετοίμαζαν οι ιδιωτικές νομικές σχολές). Κανείς στο ΑΠΘ δεν μας λέει πόσοι Έλληνες πληρώνουν ήδη αδρά για να σπουδάσουν νομικά στην Κύπρο έχοντας πλήρη επαγγελματικά δικαιώματα στην Ελλάδα.
Παρ' όλα αυτά κανείς δεν στήριξε το εγχείρημα ίδρυσης Νομικών σπουδών στη Δυτική Ελλάδα στην ανάγκη αποφοίτησης περισσότερων δικηγόρων. Θα ήταν εξάλλου λανθασμένο να ταυτίζαμε σήμερα τις νομικές σπουδές με την άσκηση της δικηγορίας. Αυτή η διάχυτη στην όλη κινδυνολογία της κριτικής θέση είναι και ο πυρήνας του λάθους όσων αντιτίθενται στην 4η Νομική της Ελλάδας.
Οι απόφοιτοι ενός Τμήματος Νομικής καλούνται σήμερα να είναι σε θέση:
Να γνωρίζουν βασικές ιστορικές, μεθοδολογικές και συστηματικές παραμέτρους της επιστήμης του δικαίου.
Να κατανοούν ζητήματα διάκρισης των πηγών του δικαίου σε διεθνές, υπερεθνικό και εθνικό επίπεδο.
Να αντιλαμβάνονται παραδοσιακούς και εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης διαφορών.
Να εγγυώνται σε εθνικό, συλλογικό και ιδιωτικό επίπεδο την απόλαυση υλικών και άυλων δικαιωμάτων και να ενεργούν για την προστασία τους.
Να στελεχώνουν τον δικαστικό κλάδο, τις Ανεξάρτητες Αρχές, τις δομές της Δημόσιας διοίκησης, τους διεθνείς οργανισμούς, το διπλωματικό σώμα, τα συμβολαιογραφεία και κτηματολογικά γραφεία, την περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση, χωρίς να παραλείπεται η κλασσική άσκηση του δικηγορικού λειτουργήματος.
Είναι άρα προσχηματική η αντίδραση όσων θεωρούν ότι θίγονται τα επαγγελματικά τους κεκτημένα λόγω της αύξησης του δυνητικού αριθμού των δικηγόρων. Αντίθετα με το νέο Πρόγραμμα Σπουδών θα μπορούσε να καλλιεργηθεί επιτέλους η αντίληψη ότι οι σπουδές της Νομικής δεν σημαίνουν αυτόματα άσκηση δικηγορικού επαγγέλματος. Εξάλλου πάντα υπάρχει η δυνατότητα να μην αυξηθεί ο συνολικός αριθμός των εισακτέων στις 4 Νομικές Σχολές αλλά να γίνει μια αποδοτικότερη και παραγωγικότερη κατανομή τους.
Το ΠΠ ως ακαδημαϊκό ίδρυμα διακρίνεται ιδιαίτερα από το ερευνητικό βάθος των Τμημάτων της Σχολής Θετικών Επιστημών, της Πολυτεχνικής Σχολής και της Σχολής των Επιστημών Υγείας, καθώς και για την πλαισίωση των επιστημονικών του πεδίων με τα θεωρητικά Τμήματα της Σχολής Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών και τα συνεχώς αναπτυσσόμενα Τμήματα της Σχολής Οικονομικών και Διοίκησης Επιχειρήσεων.
Η τεχνολογική κατεύθυνση του ΠΠ θα έπρεπε σε κάθε περίπτωση να επηρεάζει αποφασιστικά το περιεχόμενο των σπουδών νομικής στη Δυτική Ελλάδα, ώστε να καταστήσει το Τμήμα αντικείμενο πρώτης επιλογής για φοιτητές από όλη την Ελλάδα. Επίσης ο καινοτόμος χαρακτήρας της έρευνας στο ΠΠ θα έπρεπε να συντελέσει στην καλλιέργεια καινοτόμων μεθόδων διδασκαλίας καθώς και πεδίων ανάπτυξης της νομικής επιστήμης αντίστοιχων με τις επιταγές της εποχής μας και των αναγκών της χώρας μας. Αυτοί θα ήταν οι ακαδημαϊκοί λόγοι για την ανάπτυξη μιας νέας επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Σημασία για την ίδρυση μιας Νομικής Σχολής δεν πρέπει να έχει μόνο η πρακτική δυνατότητα να εξυπηρετηθούν οι οικογένειες των φοιτητών από τη Δυτική Ελλάδα, έχοντας τη δυνατότητα να στείλουν τα παιδιά τους να σπουδάσουν πιο κοντά στο σπίτι τους, αλλά κυρίως ενδιαφέρον έχει η ανάπτυξη ενός προφίλ σπουδών που θα κινούσε έναν Αθηναίο ή Θεσσαλονικιό να προτιμήσει αυτό το πρόγραμμα σπουδών για τον καινοτόμο χαρακτήρα του και την απόλυτη προσαρμογή του στις τεχνολογικές, οικονομικές και πνευματικές απαιτήσεις των καιρών μας.
Κοτσαμπασισμός, τοπικισμός, συντεχνιοκρατία είναι τα τρία κακά της σύγχρονης μοίρας μας ως χώρας! Σε συνδυασμό με συντηρητισμό, άγνοια και φόβο μας οδηγούν πάντα στην κακόμοιρη διαχείριση του παρόντος μας!
* Ο κ. Μιχαήλ Παρούσης είναι Αν. Καθηγ. Φιλοσοφίας του Δικαίου και Πρόεδρος του Τμήματος Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πατρών
