Ας μην απογοητεύονται όσοι λίγοι Έλληνες πίστεψαν έστω για λίγο πως οι εταίροι μας στην Ε.Ε. -για τις ΗΠΑ, ούτε λόγος- θα στέκονταν στο πλάι μας σε μια ενδεχόμενη ελληνοτουρκική αναμέτρηση. Καλύτερη απόδειξη από το γεγονός ότι η Τουρκία εξακολουθεί να διατηρεί στρατό κατοχής στην Κύπρο εδώ και σχεδόν μισό αιώνα και η Δύση το ανέχεται, δεν υπάρχει.
Για να είμαστε δίκαιοι, τους υπερτιμήσαμε τους Ευρωπαίους εταίρους μας. Θα εξηγήσω αμέσως. Όταν μετά την πτώση της χούντας ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ξεκίνησε τις διαπραγματεύσεις για την είσοδό μας στην τότε ΕΟΚ που είχαν στο μεταξύ παγώσει λόγω δικτατορίας, δεν ήταν λίγες οι φορές που οι Ευρωπαίοι δείλιασαν να δουν ευνοϊκά το ελληνικό αίτημα εξαιτίας των πιέσεων που ασκούσε η Τουρκία του υπερδραστήριου Ετζεβίτ, ο οποίος με δηλώσεις του, που άγγιζαν και τότε τα όρια απειλών εις βάρος ολόκληρης της Ευρώπης, όχι μόνο της Ελλάδας, πάλευε λυσσαλέα να «διδυμοποιήσει» τη χώρα μας με τη γείτονα, όπως ανέφερε σε απόρρητο έγγραφό του ο έμπειρος πρέσβης, αείμνηστος Στέφανος Σταθάτος.
Και πράγματι υπήρχαν ουκ ολίγοι Ευρωπαίοι ηγέτες που έβλεπαν με σκεπτικισμό το ελληνικό αίτημα, ανησυχώντας πως, με την είσοδο της Ελλάδας στις κοινότητες, θα παραλάμβαναν εκτός από τον ήλιο και το ένδοξο παρελθόν της και την ελληνοτουρκική διαμάχη. Πώς αντιδρούσαν τότε οι ΗΠΑ μπροστά στο ευρωπαϊκό δίλημμα; Με σιωπή! Γιατί μπορεί να ήθελαν μια ισχυρή, οικονομικά εύρωστη και ενωμένη Ευρώπη απέναντι στη Μόσχα, αλλά η Ελλάδα τούς πονούσε πολύ και υπήρχε ο φόβος πως αν προσδενόταν στενά στο ευρωπαϊκό όχημα, οι δεσμοί της με την Αμερική θα έπαυαν να είναι το ίδιο ισχυροί όπως και στο παρελθόν. Η απουσία όμως αμερικανικών δηλώσεων τότε δεν σήμαινε και απουσία πολιτικής. Η Ουάσινγκτον παρακολουθούσε στενά τα βήματα Καραμανλή, όπως και η Αγκυρα, που από τη στιγμή κιόλας επανόδου της Ελλάδας στο Συμβούλιο της Ευρώπης τον Νοέμβριο του 1974 ήταν «παρούσα ακόμα κι όταν απουσίαζε» σύμφωνα με δήλωση του τότε Τούρκου ΥΠΕΞ.
Είναι άξιο προσοχής να υπενθυμισθεί εδώ ότι ήταν οι Σοσιαλιστές και η ελίτ του δημοσιογραφικού κόσμου που βρέθηκαν απέναντί μας. Από τον σοσιαλιστή εισβολέα της Κύπρου, Ετζεβίτ, που τάραζε την Ευρώπη με συνεντεύξεις του σε κορυφαία ΜΜΕ και τον γνωστό Αλί Μπιράντ που με άρθρο του στο έγκριτο «The World Today» απειλούσε ανοιχτά πως με την είσοδο της Ελλάδας στην ΕΟΚ θα ανατρεπόταν η αναγκαία περιφερειακή ισορροπία για τα προβλήματα του Αιγαίου και της Κύπρου, μέχρι τον επίσης σοσιαλιστή Αυστριακό υπουργό Φέλμερεγιερ που, αντιδρώντας σε δηλώσεις του Δανού υπουργού Εξωτερικών Άντερσεν σχετικά με την πρόοδο των διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα, εξέφραζε τη λύπη του εκ μέρους της Σοσιαλιστικής Ομάδας για το γεγονός ότι «αγνοήθηκαν οι πολιτικές και οικονομικές ευθύνες της Κοινότητας έναντι της Τουρκίας»!
Και ενώ παρά ταύτα το τέλος διαγραφόταν αίσιο, προ της υπογραφής της συνθήκης ένταξής μας, ο Τούρκος μόνιμος αντιπρόσωπος Κέσκιν κατέθετε κατεπείγουσα επιστολή, με την οποία η Άγκυρα ζητούσε να στερηθεί η Ελλάδα το δικαίωμα veto περί μελλοντικής εισόδου της Τουρκίας στις κοινότητες.
Είναι λοιπόν να έχει αυταπάτες κανείς;
(Βλ. έκδοση ΥΠΕΞ με τίτλο «Η συμμετοχή της Ελλάδας προς την Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση», τόμος β', επιμέλεια Φ. Τομαή, εκδ. Παπαζήσης).
* Η Φωτεινή Τομαή είναι συγγραφέας, πρέσβης ε.τ.
Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο του σαββατοκύριακου 25-26 Ιουλίου.
