«Όνειρα θερινής νυκτός» χαρακτηρίζει ο διευθύνων σύμβουλος της Λάμψα τα σενάρια που κυκλοφορούν περί πώλησης της εταιρείας και των εμβληματικών της ξενοδοχείων, όπως είναι το «Μεγάλη Βρετάνια» και «King George», σε αραβικά, κινέζικα ή άλλα συμφέροντα.
Ο ίδιος μιλώντας στο Liberal Markets προβλέπει μεγάλες ζημιές στον ξενοδοχειακό κλάδο από το δεύτερο lockdown, επικροτεί το καλοκαιρινό άνοιγμα της αγοράς και αναμένει καλύτερες συνθήκες το 2021 αλλά όχι επιστροφή σε επίπεδα ρεκόρ πριν το 2023.
Αναφορικά με την «βαριά βιομηχανία» της χώρας, τα ξενοδοχεία, το υψηλόβαθμο στέλεχος της Λάμψα Α.Ε., εκτιμά ότι η κατάσταση στον ελληνικό τουρισμό δεν θα επανέλθει στα προ πανδημίας επίπεδα πριν το 2023. Επίσης ζητούμενο παραμένει η αντίδραση των ταξιδιωτών μετά το πέρας της πανδημίας. Για το άνοιγμα του τουρισμού τον περασμένο Ιούνιο, ο κ. Χωμενίδης σημειώνει ότι σωστά έπραξε η κυβέρνηση, καθώς αυτό έγινε συντεταγμένα και με τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης.
Συνέντευξη στον Βαγγέλη Μανδραβέλη
Τι σημαίνει το δεύτερο lockdown για την ξενοδοχειακή αγορά και τον όμιλο Λάμψα ειδικότερα;
Για την ξενοδοχειακή αγορά, τo δεύτερο lockdown είναι φυσικά καταστροφικό, μολονότι ήρθε μετά την ολοκλήρωση της ήδη προβληματικής θερινής τουριστικής περιόδου. Για τα ξενοδοχεία 12μηνης λειτουργίας, από πλευράς πληροτήτων και κρατήσεων δεν υπάρχει κάτι το ενθαρρυντικό, από τη στιγμή που οι μετακινήσεις είναι αυστηρά περιορισμένες, ακόμα και εντός των Περιφερειακών Ενοτήτων. Διαχρονικά, το δίμηνο που διανύουμε ήταν μία ιδιαίτερα «δυνατή» περίοδος, με πληθώρα διοργανώσεων - όπως μεγάλες Εκθέσεις, συνέδρια και εταιρικές συναντήσεις, ιδιωτικές εκδηλώσεις - ενώ τα τελευταία χρόνια είχε αρχίσει να αναπτύσσεται και το city break, ιδίως όσο πλησιάζαμε προς την περίοδο των γιορτών. Επιπρόσθετα, με τις υπηρεσίες food & beverage κλειστές για τους επισκέπτες εκτός διαμονής, οι απώλειες μεγιστοποιούνται.
Ήταν λάθος το άνοιγμα του τουρισμού τον περασμένο Ιούνιο;
Το άνοιγμα του τουρισμού, δεν ήταν λάθος καθώς σε γενικές γραμμές, έγινε σχετικά συντεταγμένα και με μέτρα πρόληψης, ενώ στη πλειονότητα των ξενοδοχείων που λειτούργησαν, τα προβλεπόμενα υγειονομικά πρωτόκολλα εφαρμόστηκαν ικανοποιητικά. Μία σοβαρή ένδειξη επ αυτού είναι ότι οι παραδοσιακοί θερινοί προορισμοί εισερχόμενου τουρισμού, δεν έχουν σήμερα μεγάλα επιδημικά φορτία και καταγράφουν περιορισμένο αριθμό κρουσμάτων. Ωστόσο, εκείνη την περίοδο είχε διαμορφωθεί ένα κλίμα υπεραισιοδοξίας, το οποίο, ύστερα και από το δύσκολο τρίμηνο της καραντίνας, χαλάρωσε τους Έλληνες και τα όποια μέτρα ήταν σε ισχύ, δεν αποδείχθηκαν επαρκή για τον αποτελεσματικό περιορισμό της εξάπλωσης του κορονοϊού.
Πρόσφατα ο όμιλος έθεσε σε λειτουργία μια νέα μεγάλη ξενοδοχειακή μονάδα στο κέντρο της Αθήνας (Athens Capital Hotel). Ποιοι ήταν οι λόγοι που σας ώθησαν να την λειτουργήσετε μέσα στην καρδιά της κρίσης και με δεδομένο ότι τα δύσκολα ήταν μπροστά, όπως φάνηκε και εκ των υστέρων;
Ήταν μία συνειδητή απόφαση του ομίλου ΛΑΜΨΑ να λειτουργήσει το Athens Capital Hotel-MGallery, για πολλούς λόγους, επιχειρηματικούς αλλά και συμβολικούς. Η μεγάλη επένδυση των 25 εκατ. ευρώ είχε ολοκληρωθεί, είναι η πρώτη συνεργασία της ΛΑΜΨΑ με τον όμιλο Accor και μία ιδιαίτερη, νέα πρόταση φιλοξενίας στο ξενοδοχειακό προϊόν της Αθήνας. Ταυτόχρονα, η λειτουργία του Athens Capital Hotel, ήταν μία κίνηση-μήνυμα εμπιστοσύνης στον προορισμό και αισιοδοξίας για τη χειμαζόμενη αγορά, ακόμα και σε διεθνές επίπεδο. Η «υποδοχή» του νέου ξενοδοχείου τόσο από το κοινό όσο και από την αγορά γενικότερα, ήταν πραγματικά εντυπωσιακή.
Πρόσφατα υπήρξαν σενάρια περί πώλησης του ομίλου σε αραβικές επιχειρήσεις. Πως κατά τη γνώμη σας προκλήθηκαν αυτά τα σενάρια και κατά πόσο μπορεί να απασχολεί τους μετόχους το ενδεχόμενο πώλησης του ομίλου;
Όχι μόνο, έχουμε ακούσει και για... κινεζικές για να μην πούμε για τα... μισά funds της παγκόσμιας αγοράς! Πέραν αστείου, δυστυχώς, είναι η μοίρα ορισμένων ιστορικών και εμβληματικών επωνυμιών, ενίοτε να «πρωταγωνιστούν» στα «όνειρα θερινής νυκτός» διαφόρων τύπων και χαρακτήρων.
Ποια θα είναι η εξέλιξη της δραστηριότητας του ομίλου Λάμψα τους επόμενους μήνες και ποιο είναι το βασικό σενάριο που ο όμιλος θεωρεί ως πιθανό σχετικά με την ανάκαμψη της πορείας των δραστηριοτήτων του;
Η βασική προσπάθεια του Ομίλου είναι να κρατήσει δυνάμεις και να διαφυλάξει, κατά το δυνατόν, τις θέσεις εργασίας. Στόχος είναι επίσης, να είναι τα ξενοδοχεία του σε ετοιμότητα να ανταπεξέλθουν στα κύματα της αγοράς όταν αυτή θα ανοίξει, δειλά και σταδιακά στην αρχή και πολύ πιο δυναμικά όσο θα πλησιάζουμε στο 2022.
Το 2019 υπήρξε ένα ιστορικό υψηλό εσόδων για τον τουριστικό/ξενοδοχειακό κλάδο της χώρας. Πότε νομίζετε θα επιτευχθεί εκ νέου το ορόσημο αυτό;
Είναι αλήθεια ότι το 2019 ήταν η καλύτερη χρονιά για τον ελληνικό τουρισμό, από πλευράς εσόδων, τουριστικής κίνησης και κερδών. Όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για το μεγαλύτερος μέρος του τομέα Τουρισμού και Ταξιδιών, παγκοσμίως. Η φετινή χρονιά αφήνει βαριές απώλειες και είναι ευνόητο ότι ακόμα και η αναμενόμενη ανάκαμψη εντός 2021, δεν θα είναι αρκετή για να επαναφέρει τον κλάδο στα επίπεδα του 2019. Οι τελευταίες σχετικές μελέτες που δημοσιεύθηκαν τις τελευταίες μέρες, δείχνουν ότι τέτοια επίπεδα εσόδων και ταξιδιωτικής δαπάνης δεν θα επιτευχθούν πριν το 2023. Ας μην ξεχνάμε ότι κομβικοί τομείς της αγοράς που αποτελούν σημαντικούς «τροφοδότες» της τουριστικής οικονομίας, όπως τα συνέδρια, οι μεγάλες διοργανώσεις, η κρουαζιέρα κ.α. δεν εκκινούν από τη μία μέρα στην άλλη.
Η πανδημία αυτή μπορεί να αποτελέσει μια ευκαιρία «ξεκαθαρίσματος» μιας αγοράς που πιθανώς να είχε αναπτυχθεί στρεβλά και κάτω από την πίεση της υψηλής ζήτησης υπηρεσιών;
Πότε δεν είναι ευχάριστο να κλείνουν επιχειρήσεις, ακόμα και εκείνες που συστάθηκαν ευκαιριακά, με μία λογική γρήγορου κέρδους προς εκμετάλλευση κάποιων ευνοϊκών συγκυριών. Ωστόσο, όπως αποδεικνύεται και από τις σημερινές συνθήκες, η τουριστική δραστηριότητα προϋποθέτει επιχειρηματικές αντοχές, βιώσιμα business plans με ρεαλιστικούς στόχους, σταθερή ποιότητα υπηρεσιών, δυνατότητα ευελιξίας και επένδυση σε αναβάθμιση και ανάπτυξη. Αυτά δεν «κτίζονται» εν μία νυκτί αν και είναι απαραίτητα για την επιβίωση μιας επιχείρησης σε περίοδο κρίσης. Άλλωστε, όπως έχουμε δει πολλές φορές, η αγορά έχει μηχανισμούς «αυτορρύθμισης». Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι μπορεί να γίνονται αποδεκτά φαινόμενα στρέβλωσης της αγοράς και του προορισμού. Ειδικά για την Αθήνα, δεν είναι δυνατόν, για παράδειγμα, ολόκληρα κτίρια να γίνονται δήθεν «καταλύματα» τύπου airbnb και να χορηγούνται ασύστολα αλλαγές χρήσεων, γιατί έτσι, προκαλείται μία “υπέρ-ξενοδοχοποίηση” που αλλοιώνει τη φυσιογνωμία της πόλης και θα οδηγήσει σε ένα τεράστιο “city resort”, χωρίς κατοίκους και αυθεντικά τοπικά χαρακτηριστικά.
Πως αναμένετε να συμπεριφερθούν οι καταναλωτές ταξιδιωτικών υπηρεσιών με την ανακάλυψη του εμβολίου ή τη θεραπεία του Covid-19; Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι αρχικά θα είναι διστακτικοί σε ταξίδια και αναψυχή, ενώ κάποιοι άλλοι εκτιμούν ότι θα επιχειρήσουν μια μαζική έξοδο από τα σπίτια…
Καθώς πλέουμε σε αχαρτογράφητα νερά, όλη η τουριστική αγορά αναζητεί την απάντηση σε αυτή την ερώτηση. Είναι βέβαιο ότι η πανδημία θα επιφέρει πολλές μεταβολές στις καταναλωτικές συμπεριφορές και προτιμήσεις και θα δημιουργήσει – αν δεν δημιουργεί, ήδη – νέες τάσεις στα ταξίδια και στον τουρισμό. Σε κάθε περίπτωση, καθοριστικό ρόλο, ανάλογα με την ηλικία και με την αγοραστική ισχύ, θα διαδραματίσει ο χρόνος ανταπόκρισης μεταξύ εμβολίου και ταξιδιού, αυτό το ενδιάμεσο διάστημα προσαρμογής στις νέες συνθήκες. Με δεδομένο ότι οι εμβολιασμοί θα γίνονται σταδιακά και σε διαφορετικούς χρόνους από χώρα σε χώρα, αντίστοιχα θα εκδηλώνονται και οι νέες τάσεις. Εκτιμάται ότι τα ταξίδια αναψυχής και τουρισμού, ιδίως όσα μπορούν να γίνονται με οδικές-επίγειες μετακινήσεις, θα ανακάμψουν πρώτα, με τα επαγγελματικά ταξίδια να ακολουθούν σε δεύτερο χρόνο.
Ως μέλος του Δ.Σ. της Καζίνο Πάρνηθας, είστε ικανοποιημένος από την εξέλιξη της διαδικασίας μετακίνησης του καζίνο στο Μαρούσι; Πότε θα ξεκινήσει η κατασκευή της νέας εγκατάστασης και από τι εξαρτάται;
Όπως όλες οι μεγάλες επενδύσεις από μηδενική βάση (green-field) στην Ελλάδα, έτσι και αυτή η επένδυση 200 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συγκροτήματος τουρισμού και αναψυχής, όπου θα μετεγκατασταθεί και το Καζίνο της Πάρνηθας, ακολουθεί τον αργό βηματισμό της ελληνικής γραφειοκρατίας και των ποικίλων υπηρεσιακών διαδικασιών αδειοδότησης. Ακόμα και αν η επένδυση αυτή προβλέπεται από Νόμο του 2017, ακόμα και αν το προτεινόμενο επενδυτικό σχέδιο όχι απλώς είναι πλήρως εναρμονισμένο με το προβλεπόμενο θεσμικό πλαίσιο αλλά επιλέγει και την πλέον συμφέρουσα για το Δημόσιο, την απασχόληση και την τοπική οικονομία και κοινότητα, λύση. Επιπρόσθετα, όπως έχει συμβεί σε πλείστες άλλες μεγάλες επενδύσεις στη χώρα μας, έχει να αντιμετωπίσει και τις εμμονές ή και ιδεοληπτικές προσεγγίσεις, διαφόρων μειοψηφικών ομάδων.
Τι θα συμβεί με τις εγκαταστάσεις του ιστορικού καζίνο πάνω στην Πάρνηθα;
Οι εγκαταστάσεις του Mont Parnes και το υπερσύγχρονο τελεφερίκ, μία επένδυση 60 εκατ. ευρώ, θα αποδοθούν στο Δημόσιο και κατά προέκταση, στους κατοίκους και στους επισκέπτες της Αττικής. Η «Ελληνικό Καζίνο Πάρνηθας» θα αναλάβει τις μελέτες, την αποκατάσταση του φυσικού τοπίου και πρόσθετες δράσεις (αναδασώσεις κ.λπ.) ενώ θα καταβάλλει 1,5 εκατ. ευρώ ετησίως για την προστασία του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας και συντήρηση του τελεφερίκ, για πέντε χρόνια από την έναρξη λειτουργίας στη νέα τοποθεσία. Είναι χαρακτηριστικό ότι με τη μετεγκατάσταση του καζίνο, πέραν της περιβαλλοντικής αποφόρτισης, απελευθερώνεται μια έκταση 17 στρεμμάτων εντός του Εθνικού Δρυμού, η οποία θα αξιοποιηθεί για την περαιτέρω ανάδειξη του ορεινού όγκου της Πάρνηθας.
