Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου
Στην καταχνιά της ατμόσφαιρας που επικρατεί εδώ στη Μόσχα, που τώρα βρίσκομαι, μπορώ ίσως να χρεώσω την κακή διάθεση και την απαισιοδοξία που σήμερα με κατέχει. Έχει η χωρά μας προοπτικές; Κάποιο αισιόδοξο μέλλον για τα νέα παιδιά - ανάμεσα στα οποία και τα δικά μου; Ή, όσα βέβαια μπορέσουν να το κάνουν, θα οδηγηθούν στην ξενιτιά αποφασισμένα να μην γυρίσουν ποτέ πίσω.
Ποια είναι τα ζητήματα που κάνουν την Ελλάδα «ιδιαίτερη» χώρα, να ξεχωρίζει αρνητικά από ένα σωρό γύρω της; Αν ξεχωρίσουμε τα αίτια ίσως τότε να είναι ευκολότερο να βρούμε και συνταγές για θεραπεία της κακοδαιμονίας μας.
Πολιτική Ορθότητα και Ανομία
Πρώτο θέμα, κατά τη γνώμη μου, είναι μια κακώς εννοούμενη «πολιτική ορθότητα» που καθιστά την ζωή μας περίπου παράλογη και τα προβλήματα να φαντάζουν σχεδόν σαν βουνό. Γιατί στην Ελλάδα η πολιτική ορθότητα έχει παντρευτεί με τις αξίες και την επιχειρηματολογία μιας Αριστερής λογικής. Κάνοντας κάθε φυσιολογική αντίδραση περίπου αδύνατη κι εξωπραγματική.
Ένα τέτοιο ζήτημα είναι ο σεβασμός του Νόμου σε σχέση με κινητοποιήσεις συλλογικοτήτων και εκδηλώσεις άνομης βίας από την πλευρά ομάδων νεολαίας, αμφισβήτησης του δεδομένου κατεστημένου και κάποιων πατροπαράδοτων θεσμών. Έτσι δεν θεωρούνται παράδοξες οι εισβολές αντιρρησιών ή αντεξουσιαστών σε δημόσια καταστήματα ή ακόμα και σε ξένες πρεσβείες στο όνομα της διατύπωσης γενικότερων αιτημάτων ή και διαμαρτυρίας για το status quo.
Ποτέ δεν εξετάζεται αν οι κινήσεις αυτές παραβιάζουν την υπάρχουσα νομοθεσία. Που για κάθε άλλο πολίτη θα σήμαινε συλλήψεις, καταδίκη και έκτιση ποινής. Το τι πλέον είναι αποδεκτό και νόμιμο και τι καταδικαστέο ή παράνομο δεν έχει σχέση με τις αρχές της νομοθεσίας. Αλλά με την λογική αξιών που εκπορεύονται από την Αριστερά και διαχέονται στην υπόλοιπη κοινωνία. Αν υποστεί κάποιος ένα είδος σωματικής βλάβης, αδίκημα που προκαλεί επέμβαση των αρχών κι επισείει ποινές, χαρακτηρίζεται σαν τέτοιο μόνο εφόσον θίγει τα, κατά Αριστερή ερμηνεία πάντα, λαϊκά συμφέροντα.
Έτσι βιαιοπραγίες, ή και εγκληματικές ενέργειες ακόμη, κατά ατόμων που πολιτικά βρίσκονται στην αντίπερα όχθη από την Αριστερά - ακόμη και στον ακροδεξιό χώρο - ξεπερνιούνται αδιάφορα, η κοινή γνώμη δεν εξεγείρεται και οι Αρχές δεν δίνουν ιδιαίτερη σημασία. Το έγκλημα όμως δεν έχει πολιτική απόχρωση, ούτε ιδεολογικό πρόσημο. Ο νόμος οφείλει σε όλες τις περιπτώσεις, τυφλά κι αδέκαστα, να εφαρμόζεται.
Ο ξυλοδαρμός στο Πανεπιστήμιο ατόμου με ειδικές ανάγκες, από άσχετους με τον συγκεκριμένο ακαδημαϊκό χώρο τραμπούκους, δεν κινητοποιεί τις Αρχές. Διότι το θύμα προωθούσε καπιταλιστικούς στόχους (!) προπαγανδίζοντας την συνεργασία ιδιωτικών εταιρειών με Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Σε περίπτωση όμως που άλλοι ιδιώτες αποφάσιζαν να επέμβουν σε ακαδημαϊκούς χώρους για να εκδιώξουν άσχετους με το ίδρυμα εμπόρους ναρκωτικών ή χασισομένους τραμπούκους, θα ξεσηκωνόταν ορυμαγδός διαμαρτυριών για παραβίαση του «Ασύλου» και για «ακροδεξιές συμμορίες». Με την κοινή γνώμη μάλιστα να μην μένει αδιάφορη σε κραυγές τέτοιες.
Το ίδιο ισχύει για ξυλοδαρμούς και βιαιότητες στους δρόμους. Τα Εξάρχεια έχουν στη πράξη μετατραπεί σε «No Go Zone» για όποιον δεν τηρεί τις προδιαγραφές αποδοχής από τις εξωθεσμικές ομάδες που τα ελέγχουν. Το ίδιο συμβαίνει στις περιπτώσεις που τέτοιες ομάδες συναντούν ανθρώπους που δεν τους αρέσουν. Πρόσφατα έδειραν άσχημα τρεις Ευέλπιδες που πήγαιναν στη δουλειά τους και τυχαία βρέθηκαν στο δρόμο τους. Προπηλάκισαν καθηγητή Πανεπιστήμιου και τύπωσαν προκηρύξεις με την φωτογραφία του. Χωρίς να εξεγερθεί η κοινωνία. Και με την αστυνομία παθητικά να παρακολουθεί όσα συμβαίνουν...
Αναρωτιέμαι ποια θα είναι τα αντανακλαστικά της κοινής γνώμης και η στάση των άρχων όταν θα αρχίσει η ίδια η κοινωνία, αγανακτισμένη μέσω κάποιων αυθόρμητα κινουμένων ομάδων, να παίρνει το Νομό στα χέρια της; Όταν θα αρχίσουν αιφνιδιαστικά να κινούνται σύνολα περιφρούρησης δημόσιων η ιδιωτικών χωρών (όπως οι «Άγγελοι» παλαιότερα στη Νέα Υόρκη) και να παραλαμβάνουν αυτοί στα χέρια τους τους διαφόρους ακτιβιστές, δίδοντας τους μια γεύση του δικού τους φάρμακου; «Τραμπούκοι», «βιτζιλάντες», φαντάζομαι τα πρωτοσέλιδα των «αξιοπρεπών» μέσων ενημέρωσης.
Δηλαδή, μοναδική λύση είναι να τους αφήσουμε να δέρνουν εκ του ασφαλούς κι ατιμώρητα όποιον τους καπνίσει; Ώστε να μη θίγει η πολιτική ορθότητα μιας τρομοκρατημένης αστικής τάξης, οι ευαισθησίες μιας, περιθωριακής εντελώς πια, ντόπιας ιντελλιγκέντσιας αλλά και ο «αυθορμητισμός» μιας κακομαθημένης νεολαίας γαλουχημένης σε αγώνες δίχως κόστος και με εύκολο καταφύγιο το χαρτζιλίκι του μπαμπά και την φροντίδα της μαμάς!
Χωρίς Προστασία, Όχι Φόροι
Μια άλλη λογική λύση θα ήταν μια μαζική λαϊκή κινητοποίηση κατά των φόρων. Γιατί να πληρώνουμε φόρους και να μισθοδοτούμε Αρχές που δεν φροντίζουν για την ασφάλεια μας, την σωματική ακεραιότητα των παιδιών μας και την προστασία δημόσιων (και ακαδημαϊκών ακόμη) χώρων που είναι δουλειά τους να φυλάνε; Οι κινήσεις αυτές δεν είναι πολιτικές. Αποτελούν ξεκάθαρη παραβίαση του ποινικού νόμου και σαν τέτοιες οι Αρχές οφείλουν να τις αντιμετωπίζουν. Διαφορετικά, γιατί να τις πληρώνουμε; Όχι φορολογία δίχως προστασία!
Οι φόροι δεν αποτελούν αστική συνήθεια. Υπάρχει συγκεκριμένη λογική που ιστορικά τους έχει επιβάλει. Κι αυτή ξεκίνα από την ανάγκη προστασίας της ζωής, σωματικής ακεραιότητας και περιουσίας των πολιτών. Όλα τα άλλα (προστασία οικονομικά αδυνάτων, αναδιανομή εισοδημάτων κλπ) ήρθαν πολύ μετά. Σαν αποτέλεσμα και ιδεολογικών αγώνων. Διαστρεβλώνοντας σε κάποιο βαθμό την κεντρική, πατροπαράδοτη, λογική της επιβολής φορολογίας. Αν η λογική αυτή δεν τηρείται, γιατί να καταβάλλονται φόροι;
Εσωστρέφεια, Επαρχιωτισμός Κι Οπισθοδρόμηση
Πέραν όμως της τάξης και της εξασφάλισης ανθρωπινής και σίγουρης διαβίωσης για τους πολίτες, υπάρχουν κι άλλα ζητήματα που εγείρουν ερωτηματικά για το μέλλον αυτής της χωράς. Πώς είναι δυνατόν στην εποχή των ανοιχτών αγορών, της παγκοσμιοποίησης και των αγωνιωδών συζητήσεων για το μέλλον των πόλεων σαν κέντρων κοσμοπολιτισμού, ανάπτυξης και νεανικής καινοτομίας και δημιουργικότητας, στην Ελλάδα, ολόκληρη η χώρα, μαζί με τα μεγάλα της αστικά κέντρα, να εκπέμπει αναθυμιάσεις επαρχιωτισμού, νατιβισμού (τοπικισμού), άγχους για κρατική προστασία και δραματικής οπισθοδρόμησης;
Σε ολόκληρο τον κόσμο το θέμα συζήτησης είναι η αντίθεση των μεγάλων πόλεων - πολιτιστικά, πνευματικά, οικονομικά ακόμα κι εθνικά - με μια εσωστρεφή ύπαιθρο που αρνείται τις εξελίξεις και βλέπει ολόκληρο τον υπόλοιπο κόσμο σαν ύποπτο εχθρό. Η εξωστρέφεια κι ο συνακόλουθος πλούτος των πόλεων οδηγεί σε υπερεθνικές συμπλεύσεις και σε αγκάλιασμα των ανοιχτών αγορών και των δυναμικών οριζόντων της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. Στην Κίνα το κομμουνιστικό κόμμα αποφάσισε την ένταξη στο Σύνταγμα της χωράς της προστασίας της ελεύθερης αγοράς και την θεώρηση της βιομηχανικής ανάπτυξης σαν συνεπακόλουθο οικονομικών χειρισμών της «πλευράς της προσφοράς» (δίχως δηλαδή. κρατικό παρεμβατισμό)!!
Στην Ελλάδα ακόμη η οικονομική εσωστρέφεια κυριαρχεί κι ο επαρχιωτισμός νοοτροπιών κι αντιλήψεων δεν εννοεί να μας εγκαταλείψει. Η Αριστερά, σαν εννοιολογικός προσδιορισμός, εξακολουθεί να ελκύει ενώ η Μαρξιστική διδασκαλία στα Πανεπιστήμια σε μεγάλο βαθμό κυριαρχεί. Δίχως να υπάρχει διεθνώς παράδειγμα χώρας που να έχει προοδεύσει με μαρξιστικούς ή γενικότερα αριστερόστροφους χειρισμούς, στην Ελλάδα - σαν καρικατούρα παλιού περιοδικού - οι Αριστερές ιδέες εξακολουθούν να απολαμβάνουν οξυγόνου ζωής.
Υποτιθέμενοι Αγώνες της Αριστεράς
Με την παρούσα διάρθρωση της πολίτικης μας ζωής το πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται. Όλα τα κόμματα επιδαψιλεύουν τιμές σε υποτιθέμενους αγώνες της Αριστεράς. Και δεν τολμούν να ψελλίσουν πως οι ιδέες της δεν είναι λάθος μονάχα στην πρακτική τους εφαρμογή, αλλά και στην ίδια τη θεωρητική τους σύλληψη.
Η διάβρωση που έχουν πετύχει οι Αριστερές ιδέες δεν περιορίζεται μόνο στον πολιτικό τομέα ή και μόνο στη σφαίρα των γενικότερων οικονομικών προσανατολισμών. Σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής μας ζωής η στασιμότητα κι η αδράνεια από εκεί κατά βάση προέρχεται. Οι επιχειρήσεις, κυρίως οι μικρές αλλά και πολλές μεγάλες, επιζητούν κρατική προστασία και δημόσιες ρυθμίσεις για να αισθανθούν σιγουριά, τρέμοντας τον ανοιχτό ανταγωνισμό. Τα σχολεία και τα Πανεπιστήμια εστιάζουν την γνώση σε αποστήθιση συγκεκριμένων, υπό την «αυθεντία» του κράτους, βιβλίων και σε συγγράμματα των διδασκόντων καθηγητών. Η ελεύθερη αναζήτηση και η κριτική σκέψη είναι σπάνιο ζητούμενο, όχι φυσιολογική ρουτίνα.
Το ίδιο συμβαίνει και με πολλά επαγγέλματα. Δημιουργημένα με κυβερνητικές αποφάσεις χρειάζονται άδεια λειτουργίας και στη συνέχεια κρατική παρακολούθηση. Από κουρεία, κομμωτήρια και ταξί μέχρι φορτηγά, λεωφορεία σε επαρχίες (αυτά δηλαδή που δεν λειτουργεί απ ευθείας το κράτος), περίπτερα και μπακάλικα, (ιδιαίτερα σούπερ μάρκετ) πρέπει απαραίτητα να εγκρίνει ο δημόσιος γραφειοκράτης για να ανοίξουν τις πόρτες τους και να πάρουν αριθμό φορολογικού μητρώου. Δεν μιλάω βέβαια για τις γραφειοκρατικές διαδικασίες για επιστήμονες - επαγγελματίες (γιατρούς, δικηγόρους, συμβολαιογράφους κλπ). Εκεί το χαρτομάνι και οι αναγκαίες άδειες (κάπου και περιοριστικές) ξεπερνούν την λογική.
Είναι σε τόσα πράγματα αναμεμιγμένο το κράτος ώστε ζωή και δράση δίχως αυτό κάνει τους περισσότερους Έλληνες νευρικούς. Οι χειρότερες παραδόσεις της Ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας είναι ριζωμένες εδώ, δίχως όμως το πνεύμα καθήκοντος που εκεί τις είχε εμπνεύσει και το επίπεδο προσόντων που χαρακτηρίζει τη στελέχωση τους. Η γνωστή ιστορία με την γερόντισσα που συναντώντας σε κάποια επαρχία τον βασιλιά, κι αφού έμαθε την ιδιότητα του, του ευχήθηκε «κι ενωμοτάρχης» είναι χαρακτηριστική. Το όνειρο κάποιας δημόσιας θέσης για κοινωνική αναρρίχηση υπήρξε το συστατικό ιδανικό γενεών νεωτέρων Ελλήνων.
Κάποιος Που Να Κοιτάζει Μακρυά
Επίσης τα θέματα που μας απασχολούν και στα όποια επικεντρώνεται το ενδιαφέρον πολιτικών οργανισμών και ΜΜΕ είναι πρόσκαιρα, ρηχά δίχως βάθος ανάλυσης και σκέψης. Πέραν του προφανέστερου, κανείς δηλαδή. δεν είχε δει στο βάθος χρόνου την επερχόμενη οικονομική καταστροφή και την πτώχευση της ελληνικής οικονομίας το 2010, ακόμα και τώρα ουδείς ατενίζει το αύριο. Κυβέρνηση κι αντιπολίτευση, με τα ΜΜΕ να ακολουθούν τη σχετική συγχορδία, εξετάζουν τα δεδομένα της τρέχουσας αξιολόγησης και την δυνατότητα ή όχι εξόδου στις αγορές. Ουδείς προβληματίζεται για το γεγονός πως τα ελληνικά ομόλογα εξακολουθούν να βρίσκονται στην κατηγόρια «σκουπίδια» και πως τον Αύγουστο τελειώνει η προστασία των Μνημονίων. Ο Wolfgang Schaeuble στην τελευταία του συνέντευξη στον ΣκαΪ δεν έκρυψε το πρόβλημα πως νέο Μνημόνιο η Ευρώπη δεν πρόκειται να εγκρίνει. Ιδίως μετά τις τελευταίες εκλογές σε Γερμανία αλλά και σε Αυστρία και Τσεχία. Τι θα γίνει τότε; Άκρα σιωπή από παντού σαν απάντηση. Ο εφιάλτης όμως είναι κοντά. Οφείλουμε από τώρα να ετοιμασθούμε για το ενδεχόμενο. Με μείωση φόρων, γραφειοκρατίας και δημόσιων δαπανών. Τι γίνεται; Τίποτα!
Με τέτοιο υλικό έχει ελπίδες για το μέλλον η χωρά; Η απάντησή δεν είναι εύκολη. Είναι τόσα πολλά τα αντικειμενικά αρνητικά που πνίγουν κάθε αισιοδοξία από τη γέννηση της. Σε κάθε πτυχή της καθημερινής ζωής μπορείς να διακρίνεις παρόμοια καταλυτικά αρνητικά στοιχεία. Η αισιοδοξία όμως δεν μπορεί να εγκαταλειφθεί. Χωμένη σε ρωγμές του ελληνικού χαρακτήρα υπάρχει η δυνατότητα πάντα το μεγαλείο άξαφνα να ξεπεταχτεί και να δημιουργήσει. Το ιστορικό μας παρελθόν είναι γεμάτο από αντίστοιχα παραδείγματα. Στα σημερινά απλά πλαίσια και στη συνθέτη κοινωνία που ζούμε τέτοιες εκρήξεις Ελπίδας κι ανατροπής δεν είναι εύκολο να αφεθούν να δράσουν. Δεν είναι όμως κι αδύνατο!
Εγώ εκτιμώ πως είναι ζήτημα χαρακτήρα του ηγέτη να διακρίνει τους ορίζοντες που θέλει να κατακτήσει, να πάρει αποφάσεις και, πέρα από αντιδράσεις, να προχωρήσει μπροστά. Μπορεί το κόστος να είναι μεγάλο. Να του στοιχίσει την όποια μελλοντική του πορεία. Στην Ελλάδα όμως ό,τι γίνεται, ανεξάρτητα από το μέγεθος και το βάθος των αντιδράσεων, δεν ξεγίνεται. Αυτό διδάσκει η ιστορία μας. Αξίζει λοιπόν κάποιος να προχωρήσει μπροστά. Αψηφώντας αρνητικές γνώμες κι οργανωμένες αντιστάσεις. Μπορεί τότε να ξημερώσει μια καλύτερη ήμερα, κι αυτός να μείνει στην ιστορία.
Δυο είναι μόνο οι εκκρεμότητες. Να βρεθεί ένας τέτοιος άνθρωπος. Κι ο λαός να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να τον στηρίξει..!
