Της Βίβιαν Ευθυμιοπούλου
Το έγκριτο διπλωματικό ρεπορτάζ θέλει την κυβέρνηση να έχει επιλέξει την τακτική των συχνών επαφών Τσίπρα-Ερντογάν ως ένα ανάχωμα στην τουρκική επιθετικότητα που εντείνεται από το γεγονός ότι ο Τούρκος πρόεδρος έχει εξελιχθεί σ'έναν απρόβλεπτο παράγοντα, ακόμα και για τους στενούς του συνεργάτες.
Η επιλογή αυτής της τακτικής σχεδόν επιβλήθηκε κι από την έλευση του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, μας επισημαίνουν οι έμπειροι αναλυτές. «Αν γίνει καμία «στραβή» κάποιο βράδυ στο Αιγαίο, ποιος θα σηκώσει το τηλέφωνο για να το μαζέψει;», θέτουν ρητορικά αλλά με πολύ χαρακτηριστικό τρόπο το ερώτημα.
Σύμφωνοι. Δεν έχουμε λόγο ούτε και τις ειδικές γνώσεις για να αμφισβητήσουμε τις εκτιμήσεις έμπειρων δημοσιογράφων και αναλυτών. Παρατηρώντας όμως τις «εικόνες» που παράγει κάθε συνάντηση Τσίπρα-Ερντογάν και αποτιμώντας τες με κριτήρια της επικοινωνίας είμαστε απολύτως σε θέση να εντοπίσουμε ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα: η ελληνική πλευρά αδυνατεί να παράγει εξίσου δυνατά επικοινωνιακά σημεία με την τουρκική.
Γιατί λοιπόν πρέπει να γίνονται οι επαφές αυτές σε υψηλό επίπεδο, μεταξύ αρχηγών κρατών όπου το αποτέλεσμα το κρίνει εξίσου η σημειολογία που παράγεται; Γιατί δεν περιορίζονται στα διπλωματικά κλιμάκια; Να αναφέρουμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: θυμηθείτε την κριτική που δέχτηκε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επειδή κατά την επίσκεψη Ερντογάν στο Προεδρικό Μέγαρο εμφανίστηκε στις φωτογραφίες να στριμώχνεται στην άκρη του καναπέ ενώ ο συνομιλητής του Τούρκος πρόεδρος είχε καταλάβει όλο το χώρο.
Τα σημεία στην πολιτική ποτέ δεν ψεύδονται και μια αδύναμη οντότητα μοιραία θα παράγει χλωμά σύμβολα.
Είναι προφανές ότι τα εγχειρίδια εικόνας κρατών στα ευρωπαϊκά δημοκρατικά κράτη προβλέπουν εντελώς διαφορετικά πράγματα από αυτά των μουσουλμανικών αυταρχικών ηγεμονιών. Στις δημοκρατίες την ισχύ την υπαινίσσεται η λειτουργία των θεσμών πολλώ μάλλον δε όταν η δική μας έχει ένα ιδιαίτερο ιστορικό βάρος που το πολλαπλασιάζει η θέση της. Είμαστε μια δημοκρατική χώρα με ιστορία, στα σύνορα της Ευρώπης.
Γιατί λοιπόν να δείχνουμε ως «φτωχοί συγγενείς»;
Αυτή τη στιγμή η χώρα κυβερνάται από ένα κόμμα που έχει σοβαρά ζητήματα ταυτότητας, Το έχουμε γράψει ήδη στο «Φιλελεύθερο»: η συγκυβέρνηση με την Ακροδεξιά μετάλλαξε τον ΣΥΡΙΖΑ που πρέπει να επανεφεύρει, κυριολεκτικά, τον εαυτό του μέσα από σύνθετες πολιτικές διαδικασίες που υπερβαίνουν κατά πολύ τον καιροσκοπισμό των Πρεσπών. Ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας αυτή τη στιγμή δεν έχει κάποια πολιτική ταυτότητα. Και ως άνθρωπος ίσως πρέπει να επανατοποθετηθεί σε υπαρξιακό επίπεδο μετά τις εμπειρίες που αποκόμισε ως Πρωθυπουργός που ήταν πολύ διαφορετικές από αυτές που είχε μέχρι σήμερα.
Γιατί λοιπόν πήγε στην Τουρκία; Για να παραστήσει τον μεγάλο ηγέτη; Δεν βλέπει τις φωτογραφίες που κυκλοφορούν στα ειδησεογραφικά πρακτορεία μετά από κάθε τέτοια επίσκεψη; Υπάρχει κάτι σε αυτές που να δηλώνει την...απεικόνιση κάποιου μεγάλου ηγέτη;
Αυτή τη στιγμή μια χώρα χωρίς προσανατολισμό, με πλήθος προβλημάτων και με μια ηγεσία χωρίς πολιτική ταυτότητα, σ' ένα περιβάλλον μεγάλης γεωπολιτικής επισφάλειας αδυνατεί να παράξει σε διεθνές πεδίο οποιονδήποτε συμβολισμό. Πόσο μάλλον δε όταν πρέπει να σταθεί, έστω και για την τυπική φωτογραφία, δίπλα στον αυταρχικό, χοντροκομμένο, αντιδυτικό κόσμο του Ερντογάν. Κι ενώ, για όλους αυτούς του λόγους, οι σύμβουλοι επί της επικοινωνίας στο Μαξίμου θα έπρεπε να επισημαίνουν τα προβλήματα που έχουν οι επαφές σε τόσο υψηλό επίπεδο στην παρούσα συγκυρία, φαίνεται ότι τελικά μόνον αυτοί αποφασίζουν ακόμα και για ζητήματα που δεν τους πέφτει λόγος.
