Δώδεκα δισ. ευρώ θα φτάσει αθροιστικά φέτος η ένεση ρευστότητας στην αγορά, σημειώνει στο liberal.gr ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Γιάννης Τσακίρης, μιλώντας ταυτόχρονα για τα νέα προγράμματα του ΕΣΠΑ, όπως το νέο εγγυοδοτικό και τα e-shops από λιανεμπορικές επιχειρήσεις.
Μιλά για την τεράστια ευκαιρία των ευρωπαϊκών κεφαλαίων από το 2021 και μετά, τον στόχο για μια πιο «πράσινη», ψηφιακή και ανταγωνιστική Ελλάδα, για το ενδιάμεσο πακέτο React EU που θα κληθεί να καλύψει τις καθυστερήσεις μέχρι να πάρει μπροστά το νέο ΕΣΠΑ, ενώ δεσμεύεται ότι οι διαδικασίες θα είναι πολύ πιο απλές και γρήγορες από αυτές που ξέρουμε σήμερα.
Στο ερώτημα τι τον ανησυχεί περισσότερο ως προς το φιλόδοξο εγχείρημα των επόμενων ετών, κάνει λόγο για ένα συνδυασμό πραγμάτων, από τις καθυστερήσεις της ΕΕ έως την αναγκαία μείωση της γραφειοκρατίας, και τις αλλαγές σε διαδικασίες και αντιλήψεις ετών και δεσμεύεται για όλες τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν, προκειμένου το νέο ΕΣΠΑ να είναι πρωτοποριακό.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Τα μέτρα στήριξης έχουν αναμφίβολα στηρίξει την οικονομία και τις επιχειρήσεις. Τι νέα μέτρα να περιμένουμε προσεχώς;
Τα μέχρι τώρα μέτρα στήριξης έχουν συγκρατήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό την ύφεση και την ανεργία. Ακριβώς εκεί στοχεύει και η επέκταση τους τον Δεκέμβριο, όπως και το 2021, τόσο από το υπ. Οικονομικών, όσο και από το υπ. Ανάπτυξης και Επενδύσεων.
Αυτή την περίοδο τρέχει η δεύτερη και τελευταία φάση του παρόντος εγγυοδοτικού προγράμματος, ενώ προσεχώς ξεκινά ένα νέο εγγυοδοτικό, συνολικού ύψους 450 εκατ ευρώ, το οποίο θα απευθύνεται αποκλειστικά σε πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, παρέχοντας τους κεφάλαια κίνησης ύψους έως 50.000 ευρώ. Είναι μια κατηγορία μικρών επιχειρήσεων που εξυπηρετούνται από την επιστρεπτέα προκαταβολή, γι’ αυτό και εμείς θέλουμε να διευρύνουμε την περίμετρο των εγγυήσεων, προκειμένου να συμπεριλάβει και αυτές.
Επίσης μην ξεχνάτε ότι είναι και σε εξέλιξη οι δράσεις κρατικών ενισχύσεων από πόρους ΕΣΠΑ των περιφερειών συνολικού ύψους 900 εκατ ευρώ.
- Αποτιμώντας την μέχρι σήμερα πορεία όλων των χρηματοδοτικών εργαλείων του υπ. Ανάπτυξης και Επενδύσεων, τι ποσά έχουν εκταμιευθεί;
Δύο ειδών είναι οι μέχρι σήμερα πηγές χρηματοδότησης, το ΕΣΠΑ και οι εθνικοί πόροι. Αθροίζοντας τα κεφάλαια από το εγγυοδοτικό, το ΤΕΠΙΧ, την επιδότηση επιτοκίων, και την επιστρεπτέα προκαταβολή έως τώρα, φτάνουμε στο ποσό των 4 δισ.
Με τη μόχλευση των ιδιωτικών κεφαλαίων στο ΤΕΠΙΧ και το εγγυοδοτικό, οι οποίοι είναι πόροι ΕΣΠΑ, το ποσό ανεβαίνει στα 8,2 δισ ευρώ και μαζί με την επιστρεπτέα προκαταβολή, όπως και άλλα εργαλεία, διαμορφώνεται έως σήμερα σε άνω των 10 δισ. ευρώ, με στόχο να φτάσει τα 12 δισ. έως το τέλος του χρόνου.
- Ετοιμάζετε συγκεκριμένα προγράμματα, στοχευμένα πάνω σε πληγέντες κλάδους, που αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες δυσκολίες;
Ένα παράδειγμα είναι η νέα δράση, ύψους 60 εκατ ευρώ που αφορά την επιχορήγηση επιχειρήσεων εστίασης για την αγορά θερμαντικών σωμάτων εξωτερικών χώρων. Και παρ' ότι η εστίαση παραμένει κλειστή, η συγκεκριμένη δράση, για την οποία η πρόσκληση θα δημοσιευθεί ίσως και εντός της εβδομάδας, καλύπτει έξοδα για δαπάνες που είχαν γίνει από την 1η Φεβρουαρίου του 2020 και μετά.
Είναι πολύ σημαντικό, καθώς πρόκειται για μια από τις ελάχιστες δράσεις όπου καταφέραμε να έχουν αναδρομικό χαρακτήρα. Όσοι έκαναν την συγκεκριμένη δαπάνη τότε ή πρόκειται να την κάνουν από εδώ και πέρα, θα μπορέσουν να επιδοτηθούν. Έτερο πρόγραμμα στοχευμένο σε ένα κλάδο που υποφέρει αρκετά, είναι η υποστήριξη όσων επιχειρήσεων λιανεμπορίου ενδιαφέρονται να αναπτύξουν ηλεκτρονικό κατάστημα, δηλαδή e-shop, προκειμένου να λειτουργούν και ψηφιακά..
Έχει ενδιαφέρον ότι η συγκεκριμένη δράση έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία η Google Ελλάδος «τρέχει» δωρεάν ομαδικά διαδικτυακά σεμινάρια, αλλά και κατ’ ιδίαν διαδικτυακή συμβουλευτική, προσαρμοσμένη στις ανάγκες της κάθε επιχείρησης για e-shops λιανεμπορίου. Το πρόγραμμά μας επομένως έρχεται σε μια τέτοια συγκυρία, όπου ένας λιανέμπορος αφενός θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί την δράση της Google, και αφού «αποφοιτήσει» να χρηματοδοτηθεί από την δική μας.
Σημειώνω, ότι η δράση της Google δεν αποτελεί προϋπόθεση συμμετοχής στο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ, μας διευκολύνει γιατί «τρέχει» και μια δωρεάν εκπαίδευση παράλληλα.
- Σε ποιο σημείο βρίσκεται το νέο ΕΣΠΑ και πότε αναμένεται να ξεκινήσουν οι εκταμιεύσεις;
Κανονικά η νέα προγραμματική περίοδος θα έπρεπε να ξεκινήσει σε 23 ημέρες, δηλαδή από 1η Ιανουαρίου 2021, ωστόσο είμαστε δυστυχώς πολύ μακριά από την έναρξη. Έχει καθυστερήσει πάρα πολύ σε επίπεδο ΕΕ όλο το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, το οποίο και εμπεριέχει όλα τα διαρθρωτικά ταμεία, καθώς και το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η αιτία, όπως γνωρίζετε συνδέεται με τα βέτο της Ουγγαρίας και της Πολωνίας. Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι τελικά οι αντιδράσεις θα καμφθούν έως ένα βαθμό και στο τέλος θα βρεθεί μια συμβιβαστική λύση. Το ζήτημα είναι ότι θα πληρώσουμε αναπόφευκτα κάποιες καθυστερήσεις. Επομένως το ερχόμενο ΕΣΠΑ φαίνεται ότι θα πάρει μπροστά μετά το πρώτο εξάμηνο του 2021.
- Πόσο πρέπει αυτό να μας ανησυχεί ;
Όχι πολύ. Διότι υπάρχει και ένα ενδιάμεσο πακέτο, το React EU, δηλαδή μια γέφυρα μεταξύ των δύο ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης και το οποίο για την Ελλάδα είναι κοντά στα 2,3 δισ. ευρώ. Από άποψη χρηματοροών είμαστε καλά. Σημειωτέον ότι πολύ θετικά νέα έχουμε όσον αφορά την απορρόφηση του ισχύοντος ΕΣΠΑ 2014-2020. Θα κλείσουμε με απορρόφηση πάνω από το 55% όταν τον Ιούλιο του 2019 αυτή προσέγγιζε περίπου το 26%.
Επίδοση που ανεβάζει την θέση της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή κατάταξη από την 12η θέση τον Ιούλιο του 2019 στην 8η θέση σήμερα. Αν και η διαφορά φαντάζει μικρή, μεταφράζεται σε απόλυτα νούμερα σε πάνω από 5 δισ ευρώ.
- Αντέχει η χώρα να τρέξει και νέο Ταμείο Ανάκαμψης και ΕΣΠΑ ταυτόχρονα ; Έχουμε την υποδομή να αντλήσουμε 70 δισ ευρώ στους χρόνους που απαιτούνται; Μήπως θα πέσει τόσο πολύ βάρος στους υπαλλήλους και «βραχυκυκλώσει» το σύστημα;
Δεν λέω ότι είναι απλό το εγχείρημα, όλα αυτά τα κονδύλια πρέπει να κατευθυνθούν στην πραγματική οικονομία στους χρόνους που ζητά η Κομισιόν. Εκτιμώ ωστόσο ότι όπως αποδείξαμε και με το παρών ΕΣΠΑ αλλά και με την πλήρη εκτέλεση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, θα τα καταφέρουμε.
Τα ερωτηματικά που έχετε, ακριβώς τα ίδια, είχαμε και εμείς αλλά πλέον είμαστε πολύ αισιόδοξοι. Δουλεύουμε έτσι ώστε οι δομές να επανδρωθούν πολύ καλά, αλλά και αυτά καθ' εαυτά τα έργα που θα ενταχθούν στο νέο ΕΣΠΑ και στο Ταμείο Ανάκαμψης να είναι ώριμα. Σκεφτείτε επίσης ότι το Ταμείο Ανάκαμψης θα μας βοηθήσει πάρα πολύ να κερδίσουμε χαμένο έδαφος σε ό,τι αφορά τις λεγόμενες «EU policies».
Κάθε ΕΣΠΑ έχει ένα συγκεκριμένο μίγμα πολιτικών, δηλαδή η ΕΕ απαιτεί από τις χώρες-μέλη να θέτουν συγκεκριμένους στόχους πολιτικής.
Εμείς ω του θαύματος καταφέρνουμε διαχρονικά να μην τους πετυχαίνουμε πλήρως και η χώρα μας σταδιακά να υστερεί.
Για παράδειγμα σας θυμίζω ότι το επόμενο ΕΣΠΑ κατά πάσα πιθανότητα δεν θα χρηματοδοτεί δίκτυα φυσικού αερίου διότι δεν είναι προτεραιότητα της ΕΕ. Αυτό θα μπορούσε να κάνει το Ταμείο Ανάκαμψης. Στην πράξη το Ταμείο Ανάκαμψης έρχεται να καλύψει και μια σειρά από έργα που δεν θα είναι επιλέξιμα πλέον από το νέο ΕΣΠΑ.
- Πως θα αλλάξει το νέο ΕΣΠΑ την χώρα;
Η ερώτηση μοιάζει θεωρητική αλλά δεν είναι. Το νέο ΕΣΠΑ στοχεύει σε μια Ελλάδα πιο «πράσινη», πιο ψηφιακή, πιο ανταγωνιστική και πιο κοινωνικά δίκαιη. Φανταστείτε για παράδειγμα το καινούργιο πρόγραμμα «Εξοικονομώ» για την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, τον ψηφιακό μετασχηματισμό του Δημοσίου.
Κάθε δράση του νέου ΕΣΠΑ έχει στόχο αυτούς τους τέσσερις βασικούς πυλώνες. Και δεσμεύομαι επίσης ότι οι διαδικασίες του νέου ΕΣΠΑ θα είναι πολύ πιο απλές και γρήγορες από αυτές που ξέρουμε σήμερα.
- Τι σας ανησυχεί περισσότερο στο νέο ΕΣΠΑ;
Είναι ένας συνδυασμός πραγμάτων. Είναι από την μια πλευρά οι καθυστερήσεις από την ΕΕ και από την άλλη η αναγκαία μείωση της γραφειοκρατίας, η ανάγκη απλοποίησης των διαδικασιών, τι είδους αντίσταση θα συναντήσουμε κλπ. Ένα τόσο μεγάλο πρόγραμμα όπως το ΕΣΠΑ, δεν αλλάζει από την μια ημέρα στην άλλη, πρέπει να αλλάξουν διαδικασίες και αντιλήψεις ετών.
Αντίσταση μπορεί να υπάρχει για πολλούς λόγους. Από το γεγονός ότι κάποιοι δεν θέλουν απλά να χάσουν την βολή του, μέχρι ακόμη και διαφωνίες επι των διαδικασιών απόλυτα εύλογες, σε συνδυασμό με το ελληνικό και ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο. Αλλά είμαστε εδώ και δεσμευόμαστε για όλες τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν προκειμένου το νέο ΕΣΠΑ να είναι πρωτοποριακό.
* Ο Γιάννης Τσακίρης είναι υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων
