Εδώ και μήνες, οι πρωτοβουλίες του Γάλλου Προέδρου Μακρόν, έχουν οδηγήσει σε ρήξη τις Γαλλο-τουρκικές σχέσεις, όπου η αντιπαράθεση δεν διεξάγεται μόνο σε φραστικό επίπεδο, αλλά επεκτείνεται στο πεδίο της διπλωματίας και -εσχάτως, με το ρόλο που πιθανολογείται ότι διαδραματίζει στη Λιβύη και βεβαίως την χθεσινή δήλωση του Προέδρου Μακρόν πως προτίθεται να ενισχύσει την στρατιωτική παρουσία της χώρας του στην περιοχή- της γεωστρατηγικής.
Στην πραγματικότητα, οι σχέσεις των δυο πλευρών, δεν πήραν την κατιούσα απότομα και αναφορικά προς τις επιθετικές κινήσεις της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά άρχισαν να επιδεινώνονται ήδη από την στρατιωτική παρέμβαση της Τουρκίας στη Συρία. Το γεγονός αυτό, έδωσε -ιδίως μετά το 2012- λαβή σε σχόλια του τύπου : «επαναφορά της Συμφωνίας Sykes-Picot» και «αποικιακή κληρονομιά» της Γαλλίας στην Εγγύς Ανατολή.
Τα γεγονότα στην Βηρυτό του Λιβάνου, και η εντυπωσιακή επίσκεψη του Γάλλου Προέδρου στη μαρτυρική πόλη, επανέφεραν και ενίσχυσαν την ίδια ρητορική. Όντως η τουρκική παρουσία -και- στο Λίβανο, προβληματίζει τα γαλλικά κέντρα αποφάσεων.
Η Γαλλία ουδέποτε, μετά το 1956 και το 1962 (τον Πόλεμο στο Σουέζ και την απόδοση ανεξαρτησίας στην Αλγερία) δεν απομακρύνθηκε πλήρως από την Εγγύς Ανατολή, αν και φαινομενικά επέδιδε μεγαλύτερη προσοχή στη δυτική Βόρειο Αφρική (Μαγκρέμπ) και φυσικά την υποσαχάρια Αφρική (Σαχέλ), -η οποία επί δεκαετίες θεωρήθηκε προνομιακός χώρος γεωπολιτικού παιχνιδιού της, εντούτοις, και παρά το προβάδισμα που είχαν Ηνωμένες Πολιτείες, Βρετανία και Ρωσία-Σοβιετική Ένωση, ιδίως σε ότι αφορούσε υποθέσεις του Λιβάνου, της Τυνησίας, της Λιβύης (και πολύ λιγότερο της Συρίας) διεκδικούσε επί τη βάση και της ιστορικής της παρουσίας, ένα ρόλο ισότιμου εταίρου στο παίγνιο κατανομής ισχύος στην περιοχή.
Με την αποστασιοποίηση (προσωρινή ίσως, και πάντως σε καμία περίπτωση ολική) των Ηνωμένων Πολιτειών -που επιτάθηκε από την κυβέρνηση Τράμπ-, το βρετανικό Brexit, και την εστίαση της Γερμανίας κυρίως στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, οι δυνατότητες (και φυσικά οι επιθυμίες) για μια ηχηρή «επανάκαμψη» αυξήθηκαν σε μεγάλο βαθμό.
Αν συνυπολογισθούν δε και στη συνολική εξίσωση οι ενεργειακοί πόροι που διαπιστωμένα πλέον κείνται στο βυθό της λεκάνης της Ανατολικής Μεσογείου (βλ. Total πχ), το «δέλεαρ» για τη Γαλλική πλευρά, Quai d' Orsay και Προεδρία ομού, είναι πολύ σημαντικό δέλεαρ για να αγνοηθεί.
Τα πλεονεκτήματα για την ίδια τη Γαλλία, από αυτή την εντυπωσιακή επάνοδο στη Μεσόγειο και την Εγγύς Ανατολή, είναι ποικίλα και έχουν και εσωτερικές ταυτόχρονα με τις προφανείς εξωτερικές, διαστάσεις. Ο Πρόεδρος Μακρόν, χρειάζεται ανανέωση του πολιτικού προφίλ του ως δυναμικού ηγέτη και επιτυχίες που θα το συνοδεύουν, η ίδια η Γαλλία δε, φαίνεται πως χρειάζεται ένα νέο ρόλο που θα ξεπερνά αυτό του δευτεραγωνιστή και η Ανατολική Μεσόγειος αρχικά προσφέρει πολλά εχέγγυα για αυτή την εθνική ανάκαμψη και ανάταση, σε μια χώρα που η υπερηφάνεια για το παρελθόν συνυφαίνεται με την υπερηφάνεια για την Γαλλική ιδιαιτερότητα (i).
Ως πολλαπλασιαστής ισχύος δε, σε αυτή την επαναδραστηριοποίηση, μιας Μεγάλης Ευρωπαϊκής Δύναμης- μόνιμου μέλους του Σ.Α. των Ηνωμένων Εθνών, (και με πολλές άλλες ιδιότητες) που είχε «ξεχάσει» την Μεσογειακή της διάσταση και χαρακτήρα, εμφανίζεται το γεγονός ότι διατηρεί στενότατες σχέσεις με την Αίγυπτο, πολύ καλές σχέσεις με το Ισραήλ, έχει ακόμη σημαντική επιρροή σε Αλγερία , Τυνησία και βεβαίως στις χώρες του Σαχέλ.
Σε μια κλασική αποτίμηση του «ισοζυγίου» Κόστους-Οφέλους, η Γαλλία, μια χώρα εκτεθειμένη λόγω της εμπλοκής Γαλλικών Τραπεζών στο εξωτερικό χρέος (i)i, σε μια ενδεχόμενη οικονομική κατάρρευση της Τουρκίας, εμφανίζεται να αντιλαμβάνεται πως τα κέρδη από αυτή τη δυναμική της επάνοδο στο Λεβάντε είναι περισσότερα από τις απώλειες.
Τα πλεονεκτήματα για την Ελλάδα και την Κύπρο από μια αυξημένη και μόνιμη Γαλλική παρουσία στην περιοχή, είναι εξαιρετικά σημαντικά.
---
i. «Το πεπρωμένο της Γαλίας είναι να «ενοχλεί» τον κόσμο. Από την αρχή, ήταν φτιαγμένη έτσι αλλά στη συνέχεια εξελίχθηκε με τρόπο ώστε να ανατρέπει τη μηχανορραφία των καθιερωμένων ρόλων των αιώνιων συστημάτων», Jean Giraudoux, L’ impromptu de Paris
ii. https://www.spglobal.com/marketintelligence/en/news-insights/trending/1gkrzc3hfn-exyady-fe-g2
* Ο Αφεντούλης Λαγγίδης είναι Δρ. Διεθνών Σχέσεων, Διευθυντής Ερευνών στο Κέντρο Ανατολικών Σπουδών.
