Οι έλεγχοι των τροφίμων έχουν αφεθεί στο φιλότιμο των εργαζομένων του ΕΦΕΤ, ο φορέας λειτουργεί οριακά, υπονομεύεται και ο κίνδυνος για την ασφάλεια των καταναλωτών είναι ορατός.
Τον κώδωνα του κινδύνου για ένα μείζον θέμα, όπως η προστασία των καταναλωτών, κρούει μέσω του liberal.gr, ο μέχρι πρότινος πρόεδρος του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων Γιάννης Τσιάλτας που εξηγεί τους λόγους για τους οποίους υπέβαλε την παραίτησή του στον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Σ. Αραχωβίτη, μιλά για τους χειρισμούς που έχουν απαξιώσει το μοναδικό φορέα διαχείρισης της ασφάλειας τροφίμων στη χώρα, καθώς και για ελέγχους που έχουν αφεθεί στην αυτοθυσία των υπαλλήλων του.
Εξηγεί ότι στις προτεραιότητες του υπουργείου ήταν πάντα οι παραγωγοί και το εισόδημά τους, και ποτέ η προστασία του καταναλωτή, μιλά για τη μηδενική ανταπόκριση που συνάντησαν τα σημειώματά του για υποστελέχωση και υποχρηματοδότηση του ΕΦΕΤ, αλλά και για την οπισθοδρόμηση που συνεπάγεται η απόπειρα κατακερματισμού των αρμοδιοτήτων του από τα υπ. Οικονομίας και Υγείας, σχεδιασμοί που "απειλούν να μας γυρίσουν 20 χρόνια πίσω, στα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί ήταν πολυδιασπασμένοι".
"Κρούω με τη παραίτησή μου ένα πολύ ηχηρό καμπανάκι κινδύνου", όπως λέει χαρακτηριστικά, τονίζοντας ότι "αν συνεχίσουν τα πράγματα έτσι όπως είναι σήμερα, τα χειρότερα είναι μπροστά μας, προφανώς και θα υπάρξει σοβαρό πρόβλημα".
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Διαβάζοντας την επιστολή σας σχηματίζει κανείς την εντύπωση ότι η προστασία της δημόσιας υγείας όσον αφορά την ασφάλεια των τροφίμων, διατρέχει πολύ σοβαρό κίνδυνο. Εξηγείστε μας τι ακριβώς συμβαίνει…
Ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) λειτουργεί από το 1999, και παρά το γεγονός ότι η ανάπτυξή του δεν έχει ολοκληρωθεί, όπως θα έπρεπε, εντούτοις επιτυγχάνει ένα πολύ ικανοποιητικό επίπεδο ελέγχων στα τρόφιμα. Έλεγχοι επομένως γίνονται όσον αφορά στην ασφάλεια και ποιότητα της διατροφής, είναι πολύ ικανοποιητικοί, και για όσο υπάρχει ο ΕΦΕΤ αυτό θα διασφαλίζεται.
Εδώ θέλω να υπογραμμίσω ότι ο ΕΦΕΤ υπάγεται για 2η φορά από το 2012, στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Έχω λοιπόν τη πεποίθηση ότι η πολιτική ηγεσία του υπουργείου δεν αξιολογεί το έργο του ΕΦΕΤ στο βαθμό που θα έπρεπε. Ο τρόπος που τον αντιμετωπίζει σήμερα δείχνει ότι δεν μπορεί να αντιληφθεί τη σημασία του έργου του στον τομέα της ασφάλειας των τροφίμων, της προστασίας του καταναλωτή και της δημόσιας υγείας.
Αντίθετα η κεντρική λογική του υπουργείου είναι η πρωτογενής παραγωγή, οι παραγωγοί και το εισόδημά τους, και η προάσπιση του με κάθε τρόπο, όπως απέναντι στις περίφημες ελληνοποιήσεις που εστιάζονται σε γαλακτοκομικά, κρέας, οπωροκηπευτικά και μέλι. Όμως για τον έλεγχό τους υπάρχουν ειδικές υπηρεσίες και οργανισμοί στο υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ο ΕΦΕΤ απλά τις συνδράμει, το κύριο έργο του είναι άλλο, και αυτό δεν έχει γίνει αντιληπτό από τη πολιτική ηγεσία του υπουργείου.
Επικρατεί σε κορυφαίο επίπεδο μια σύγχυση γύρω από τις ευθύνες του καθενός, και επειδή έβλεπα πως συμπεριφέρεται η ηγεσία του υπουργείου στον ΕΦΕΤ, οδηγήθηκα στο συμπέρασμα ότι δεν μπορεί ο συγκεκριμένος οργανισμός να υπάγεται σε αυτό.
- Στην ουσία λέτε ότι η προστασία των καταναλωτών έχει αφεθεί στο φιλότιμο του ΕΦΕΤ και των υπαλλήλων του, σωστά;
Ακριβώς αυτό λέω. Οι έλεγχοι των τροφίμων και η προστασία των καταναλωτών, έχουν αφεθεί εντελώς στο φιλότιμο των εργαζομένων και της διοίκησης του ΕΦΕΤ.
Αν η απαξίωσή του συνεχιστεί, η ασφάλεια των καταναλωτών θα διατρέξει κίνδυνο. Στη πρόσφατη συνάντηση που είχα με τον υπουργό κ. Αραχωβίτη, του είπα ότι ο ΕΦΕΤ έχει την ευθύνη της προστασίας 10 εκατομμυρίων καταναλωτών. Ε λοιπόν, η χρηματοδότηση του οργανισμού βρίσκεται στο όριο της μισθοδοσίας των υπαλλήλων, από εκεί και πέρα εισπράττουμε κάποια τέλη από πρόστιμα, και λειτουργούμε όπως- όπως.
Στη κυριολεξία η λειτουργία του ΕΦΕΤ γίνεται με αυτοθυσία. Ενώ δηλαδή έχουμε ένα πολύ υψηλού επίπεδου αποκλειστικό φορέα που διαχειρίζεται την ασφάλεια των τροφίμων, ο οποίος έχει να επιδείξει ένα επίπεδο οργάνωσης πάνω από τον μέσο κοινοτικό όρο, αντί να κοιτάξουμε πως θα τον κάνουμε καλύτερο, κοιτάζουμε πως θα υπονομεύσουμε το έργο του, ώστε να πάψει να λειτουργεί.
Και παρά τα σημειώματα προς την ηγεσία για ζωτικής σημασίας ανάγκες που σχετίζονται με τη προστασία της δημόσιας υγείας, δεν είχε υπάρξει ως σήμερα η παραμικρή ανταπόκριση. Όταν δεκάδες υπάλληλοι από διάφορες υπηρεσίες και φορείς αιτήθηκαν το 2016 τη μετακίνησή τους στον ΕΦΕΤ, προκειμένου αυτός να πάψει να είναι υποστελεχωμένος, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου έβαλε εμπάργκο. Προτιμήθηκε η στελέχωση άλλων υπηρεσιών του υπουργείου. Διότι ο ΕΦΕΤ δεν είναι στις προτεραιότητες του υπουργείου, που δεν έχει ακόμη κατανοήσει τον πολύ σοβαρό ρόλο του.
- Έτσι πάντως όπως μας περιγράφετε τη κατάσταση, είναι απλά θέμα χρόνου να τεθεί θέμα ασφάλειας για τη δημόσια υγεία και τη προστασία του καταναλωτή…
Ακόμη και σήμερα, έστω και με το προσωπικό που διαθέτει ο ΕΦΕΤ, έτσι όπως καταφέρνει να λειτουργεί, δεν μπορώ να ισχυριστώ κάτι τέτοιο. Κρούω ωστόσο με τη παραίτησή μου ένα πολύ ηχηρό καμπανάκι κινδύνου. Διότι σαν να μην έφταναν τα παραπάνω, εμφανίζονται κάποια υπουργεία, τα Οικονομίας και Υγείας, που επιχειρούν να κατακερματίσουν τον ΕΦΕΤ και να του πάρουν αρμοδιότητες στη λογική των συντεχνιών και αστείων δικαιολογιών για υγειονομικές διατάξεις και καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος.
Αν αυτά συμβούν θα μας γυρίσουν 20 χρόνια πίσω, στα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί ήταν πολυδιασπασμένοι, υπήρχαν πολυάριθμα κέντρα ευθύνης και αλληλοκαλυπτόμενες αρμοδιότητες, και η προσέγγιση των ελέγχων δεν ήταν ενιαία.
Αυτά όλα είναι που με κάνουν να μιλώ για ανορθολογισμό και οπισθοδρόμηση και αν προσθέσει κανείς και την έλλειψη ανταπόκρισης από το υπουργείο, αντιλαμβάνεσθε γιατί αποφάσισα να ενημερώσω τον υπουργό για το γεγονός ότι έχουν εξαντληθεί τα συσσωρευμένα όρια αντοχής και ανοχής μου. Του τα έθεσα και ζήτησα την απομάκρυνσή μου.
- Το εύλογο ωστόσο ερώτημα είναι που αποδίδετε όλη αυτή την αδιαφορία απέναντι σε ένα τόσο σοβαρό για τη δημόσια ασφάλεια θέμα;
Προφανώς η απάντηση στο ερωτήμά σας, είναι - όπως γράφω και στην επιστολή παραίτησής μου- ότι οι ιθύνοντες έχουν πολύ πιο διαφορετικά ενδιαφέροντα, δηλαδή την πρωτογενή παραγωγή, και τους παραγωγούς, και όχι παράλληλα και την ασφάλεια των τροφίμων, τη δημόσια υγεία και τη προστασία των καταναλωτών.
- Πως φαντάζεσθε επομένως την επόμενη ημέρα του ΕΦΕΤ;
Εφόσον τα πράγματα συνεχιστούν με αυτό το ρυθμό, τα χειρότερα είναι μπροστά μας. Ελπίζω, όπως γράφω και στην επιτολή μου, η δική μου παραίτηση να πιάσει τόπο, να κάνει κάποιους ανθρώπους να καταλάβουν πως πρέπει να δώσουν στον Ενιαίο Φορέας Ελέγχου Τροφίμων τη σημασία που του χρειάζεται. Θα προσέθετα ότι ο φορέας πρέπει να φύγει από τον υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, πρέπει να μετακινηθεί σε άλλο υπουργείο, όπου θα μπορέσει να ολοκληρώσει ανεμπόδιστος το έργο του.
Καλύτερα να φύγει - κι ας ξενίσει κάποιους ότι το προτείνω εγώ αυτό- και να πάει σε ένα υπουργείο όπου θα του δίνουν επιτέλους λίγη σημασία, για παράδειγμα στο Οικονομίας, και ακόμη καλύτερα να δημιουργηθεί μια Ανεξάρτητη Αρχή για τη προστασία των καταναλωτών και την ασφάλεια των τροφίμων.
- Διαβάζοντας κάποιος τα όσα λέτε, θα αναρωτηθεί, και εύλογα, ποιος μας διασφαλίζει ότι ο καταναλωτής δεν παραπλανάται;
Αν συνεχίσουν τα πράγματα έτσι όπως είναι σήμερα, προφανώς και θα υπάρξει σοβαρό πρόβλημα. Κρούω το καμπανάκι με αυτή τη παραίτηση, όπως σας είπα, και με τη καταγραφή του προβλήματος, ελπίζοντας να συμβάλει και αυτό προς τη σωστή κατεύθυνση. Σκοπός μου δεν είναι να κατηγορήσω, αλλά επιτέλους να ενδιαφερθεί κάποιος ώστε να βελτιωθούν τα πράγματα.
