Θεωρώ ότι μία από τις βασικές παθογένειες της Ανώτατης Εκπαίδευσης είναι η κομματοκρατία στα Πανεπιστήμια. Θα προσπαθήσω να εξηγήσω παρακάτω γιατί θεωρώ ότι το να είναι το Πανεπιστήμιο φέουδο των κομμάτων αποτελεί τροχοπέδη στην ουσιαστική συμμετοχή των φοιτητών στα ακαδημαϊκά ζητήματα και στην αντιπροσωπευτική απήχηση των απόψεων και προτάσεων τους. Προσοχή, δεν μιλώ για παρατάξεις ή για ομάδες και ομίλους γενικά, αλλά για παρατάξεις που έχουν από πίσω τη στήριξη πολιτικών κομμάτων είτε κοινοβουλευτικών είτε εξωκοινοβουλευτικών.
Γιατί αυτό; Τα φοιτητικά -και εν γένει τα ακαδημαϊκά- συμφέροντα δεν συγκλίνουν με τα κομματικά. Και έχουμε αρκετά παραδείγματα όπως π.χ. αν κάποιο κόμμα είναι στην αντιπολίτευση έχει κάθε συμφέρον να υποδαυλίζει αναταραχές στο Πανεπιστήμιο ενίοτε νεκρώνοντάς το. Αντίστροφα, αν μια κομματική φοιτητική παράταξη ανήκει στο κυβερνητικό σχήμα θα επιδιώξει να υποβαθμίσει τυχόν παραλήψεις που εμφανίζονται στο Πανεπιστήμιο και είναι σημαντικό και απαραίτητο να αναδειχθούν. Και οι δύο αυτές περιπτώσεις είναι εις βάρος των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας και ειδικά των φοιτητών.
Ένας δεύτερος λόγος είναι ότι οι κομματικές φοιτητικές παρατάξεις εθίζουν τους νέους -και στην προκειμένη περίπτωση τους φοιτητές-σε πελατειακές πρακτικές και δοσοληψίες. Η ένταξη στην κομματική φοιτητική παράταξη κρύβει μια προσδοκία για προνομιακή μεταχείριση, άνοιγμα πορτών κλπ. Κάτι που δηλητηριάζει την άποψη των νέων για τους τρόπους κοινωνικής και επαγγελματικής προόδου, την αξιοκρατία και τη διαφάνεια. Τους εντάσσει στη λογική του «ρουσφετιού», στη νοοτροπία του να γίνω μέλος της κομματικής παράταξης για να εξασφαλίσω «διευκολύνσεις».
Τα κόμματα παλαιάς κοπής θέλουν να έχουν φοιτητικές παρατάξεις στα Πανεπιστήμια γιατί καταρχήν από εκεί αντλούν στελέχη. Δεν έχει παρά να διαπιστώσει κανείς ότι η συντριπτική πλειοψηφία του πολιτικού μας δυναμικού έχει περάσει από κομματικές φοιτητικές παρατάξεις και μετά από αυτόν τον προθάλαμο ακολούθησαν πολιτική καριέρα. Κατά δεύτερο λόγο θέλουν τις κομματικές φοιτητικές παρατάξεις γιατί αντλούν κομματική πελατεία εθίζοντας τους φοιτητές σε μια παλαιοκομματική εξάρτηση από το κόμμα. Όμως τα ελληνικά Πανεπιστήμια έχουν πληρώσει ακριβά τον σφιχτό εναγκαλισμό των κομμάτων,καθυστερώντας μεταρρυθμίσεις, αναστέλλοντας προοδευτικές δράσεις και μένοντας τελικά πίσω τόσο σε στρατηγικά όσο και λειτουργικά θέματα. Και αυτό αναγνωρίζεται πλέον απ' όλη την κοινωνία.
Πρόταση λοιπόν: ένας απλός τρόπος για να καταπολεμηθεί η κομματική, παραταξιακή λογική είναι οι φοιτητές να ψηφίζουν πρόσωπα και όχι κόμματα ως εκπροσώπους τους στις εκλογές για τους φοιτητικούς συλλόγους. Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Με το ένα και μοναδικό ενιαίο ψηφοδέλτιο όπου θα έμπαιναν σταυροί σε πρόσωπα. Χωρίς δηλαδή κομματικά/παραταξιακά ψηφοδέλτια. Με τον τρόπο αυτό δεν θα αποθαρρύνονταν ικανοί, αλλά κομματικά ανένταχτοι, νέοι που με το ισχύον σύστημα θα πρέπει σώνει και καλά να βρουν παραταξιακή/κομματική στέγη. Έτσι θα γλιτώσουμε και από τα κομματικά πρωτοσέλιδα των εφημερίδων την επόμενη των φοιτητικών εκλογών, όπου επειδή δεν συμφωνούν οι παρατάξεις να βγάλουν κοινά αποτελέσματα, είναι όλα τα κόμματα με κάποια εξήγηση, νικητές. Και αυτό είναι κάτι που ενδιαφέρει πολύ τα κόμματα, αλλά ελάχιστα τους φοιτητές.
Η διακοπή από τον κομματικό ομφάλιο λώρο θα μειώσει δραματικά και την αφισοκόλληση που γίνεται ως επί το πλείστον με χρήματα των κομμάτων και δυστυχώς έχουν γίνει η αντιαισθητική ταπετσαρία στην πλειοψηφία των πανεπιστημιακών κτιρίων υποβαθμίζοντας την εικόνα τους.
Για τους παραπάνω λόγους το Ποτάμι έχει αποφασίσει να μην δημιουργήσει κομματική φοιτητική παράταξη αλλά να στηρίζειτις ακηδεμόνευτες φοιτητικές πρωτοβουλίες που υπάρχουν και συμπλέουν με τις βασικές αρχές του Ποταμιού (ευρωπαϊκή προοπτική, εξωστρέφεια, καινοτόμες δράσεις, απέναντι στο κομματικό, πελατειακό κράτος, στήριξη νεανικής επιχειρηματικότητας). Μια συμμαχία δηλαδή με τους φοιτητές επί συγκεκριμένων θεμάτων και όχι ένα καπέλωμά τους κάτω από μια κομματική ομπρέλα.
Ένα από τα βασικά βήματα για να βελτιωθεί η κατάσταση στο ελληνικό Πανεπιστήμιο είναι να παραμεριστούν οι «πατερούληδες» των φοιτητών. Στο Ποτάμι το πιστεύουμε και το λέμε δυνατά: έξω τα κόμματα από τα Πανεπιστήμια, παρόλο που έχουμε στις τάξεις μας πολλούς πανεπιστημιακούς. Το εύκολο δηλαδή θα ήταν να υπηρετήσει και το Ποτάμι (και μάλιστα προνομιακά) τη σημερινή παθογένεια, προς όφελος του κόμματος. Δεν το κάνει όμως γιατί ξέρει καλά πόσο έχουν βλάψει το Πανεπιστήμιο αυτές οι πρακτικές.
Θα είχε όντως μεγάλο ενδιαφέρον να ακούσουμε τις απόψεις και των άλλων κομμάτων στο συγκεκριμένο ζήτημα. Άλλωστε τους έχουμε καλέσει πολλές φορές, αλλά ακόμη περιμένουμε απάντηση… Πολλοί φοβόμαστε ότι δεν θα βρούμε πολλούς συνοδοιπόρους στον δρόμο για ένα Πανεπιστήμιο που δεν θα είναι φέουδο των κομμάτων…
* Ο Γιώργος Μαυρωτάς είναι βουλευτής Αττικής και Γραμματέας Κοινοβουλευτικού Έργου
(Φωτογραφία: Sooc)
