Του Γιάννη Μαρλαφέκα*
Η βιομηχανία των τροφίμων και ποτών συνιστά έναν από τους μεγαλύτερους και ανθεκτικότερους κλάδους της εγχώριας αγοράς. Πάρα την παρατεταμένη κρίση που καταγράφεται, οι επιχειρήσεις του κλάδου μας έχουν επιδείξει σημαντικό σθένος και κατατάσσονται στις πρώτες θέσεις σε αριθμό επιχειρήσεων, θέσεων απασχόλησης, εξαγωγών και, κυρίως, παραγωγής υψηλής προστιθέμενης αξίας στην οικονομία. Το δυσχερές οικονομικό περιβάλλον, ωστόσο, έχει επιφέρει σημαντικές προκλήσεις τις οποίες καθημερινά η Λουξ και λοιπές επιχειρήσεις του κλάδου καλούνται να υπερκεράσουν, προκειμένου να προφυλάξουν τη βιωσιμότητά τους και να συνεισφέρουν στην επάνοδο της οικονομίας.
Η ρευστότητα αποτελεί, σαφώς, το σοβαρότερο εμπόδιο που αντιμετωπίζει ο κλάδος μας. Είναι γνωστό ότι η αγορά στην οποία δραστηριοποιούμαστε χαρακτηρίζεται από έλλειψη ρευστότητας την οποία ενέτειναν, μεταξύ άλλων, η συρρίκνωση της καταναλωτικής δύναμης της αγοράς, η επιβολή των capital controls και η παύση του τραπεζικού δανεισμού.
Σε αυτό το επιβαρυμένο περιβάλλον έλλειψης ρευστότητας, επιχειρήσεις όπως η Λουξ καλούμαστε να λειτουργήσουμε με αυξημένο κόστος παραγωγής και λειτουργίας, αυξημένες υποχρεώσεις προς το Δημόσιο και ταυτόχρονα σοβαρές καθυστερήσεις αποπληρωμής από το λιανικό εμπόριο.
Το κόστος των πρώτων υλών, της ενέργειας και των μεταφορών βρίσκεται σε συνεχή αυξητική τάση χωρίς να διαβλέπεται σταθεροποίηση στο άμεσο μέλλον, αποστερώντας μας τη δυνατότητα ορθού, μακροχρόνιου σχεδιασμού και πρόβλεψης κόστους για τη διαδικασία παραγωγής και λειτουργίας των επιχειρήσεων μας. Την ίδια ώρα, η αγορά μάς ζητά συμπίεση των τιμών σε ανταπόκριση της περιορισμένης αγοραστικής δυνατότητας των καταναλωτών. Για να παραμείνουμε ανταγωνιστικοί, καταβάλουμε συνεχείς προσπάθειες για να απορροφήσουμε τα κόστη αυτά και να συγκρατήσουμε τις τιμές.
Συνεχείς μεταβολές στο φορολογικό περιβάλλον
Το αρνητικό κλίμα συμπληρώνει το ασταθές φορολογικό πλαίσιο. Οι συνεχείς μεταβολές στη φορολογική πολιτική και οι επιπτώσεις αυτών στο μακροοικονομικό περιβάλλον επιβαρύνουν περαιτέρω τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε στον επιχειρηματικό μας σχεδιασμό. Από την αρχή της κρίσης, έχουν εκδοθεί δεκάδες εγκύκλιοι με αλλαγές στις φορολογικές υποχρεώσεις, οι οποίες συχνά έχουν αναδρομική ισχύ και έχουν ως αποτέλεσμα την περαιτέρω αποδυνάμωση του κλάδου, αυξάνοντας την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια.
Το μεταβαλλόμενο, αυτό, φορολογικό πλαίσιο δημιουργεί ισχυρά αντικίνητρα στη δρομολόγηση επενδύσεων που είναι απαραίτητες προκειμένου να ενσωματώσουμε την καινοτομία στις προϊοντικές μας προτάσεις. Ενώ αυξάνει συνεχώς το κόστος απασχόλησης, με αποτέλεσμα επιχειρήσεις που βρίσκονται σε θετική πορεία και επιθυμούν να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας -ώστε να ανταποκριθούν στην αυξημένη ζήτηση- να αδυνατούν να αυξήσουν το εργατικό τους δυναμικό.
Τα προβλήματα στο λιανικό εμπόριο, οι πιστώσεις και οι καθυστερήσεις πληρωμής
Η σχέση του κλάδου με το λιανικό εμπόριο έχει αποτελέσει τα τελευταία χρόνια σημείο τριβής, με τις δυσκολίες που χαρακτηρίζουν το τελευταίο να έχουν άμεση επίπτωση στη ρευστότητα των εταιρειών, με συχνά δυσανάλογες συνέπειες. Πρόκειται για θέμα που έχει επανέλθει έντονα στη συζήτηση το τελευταίο διάστημα λόγω εξελίξεων στην αγορά των σούπερ μάρκετ.
Οι πιστώσεις που προσφέρονται στις επιχειρήσεις του λιανεμπορίου δημιουργούν ένα κενό ρευστότητας για τις επιχειρήσεις του κλάδου μας, με δεδομένο ότι οι υποχρεώσεις μας προς τους προμηθευτές και το Δημόσιο απαιτούν άμεση καταβολή μετρητών. Οι καθυστερήσεις εκπλήρωσης των υποχρεώσεων αποτελούν τα τελευταία χρόνια καθημερινό -και συνεχώς πιο συχνό- φαινόμενο, που αν και δεν χαρακτηρίζουν το σύνολο των συνεργασιών, δημιουργούν μεγάλη δυσκολία στη ροή ρευστότητας.
Είναι χαρακτηριστικό, άλλωστε, ότι ο μέσος όρος καθυστερήσεων στη χώρα μας βρίσκεται σημαντικά υψηλότερα από τον αντίστοιχο μέσο όρο στις λοιπές χώρες της ΕΕ.
Οι καθυστερήσεις αποπληρωμής από το λιανεμπόριο δημιουργούν ένα φαινόμενο ντόμινο στην αγορά, με δυσμενείς αλυσιδωτές επιπτώσεις στο σύνολο του κλάδου και της ευρύτερης οικονομίας. Ένα ντόμινο που αποκτά ακόμη πιο ανησυχητικές διαστάσεις από τις ανακατατάξεις που σημειώνονται στο χώρο των σούπερ μάρκετ και την αυξημένη έκθεσή μας στον κίνδυνο μη πληρωμής των οφειλομένων. Σε αυτό το κλίμα, οι επιχειρήσεις καλούμαστε να αναζητήσουμε λύση στο αδύνατο δίλημμα ανάμεσα στη λήξη συνεργασιών με σούπερ μάρκετ που εμφανίζουν σημάδια επισφάλειας, θέτοντας έτσι αυτόματα το προϊόν εκτός αγοράς, ή συνέχιση της συνεργασίας με αυξημένη έκθεση στον κίνδυνο ζημίας.
To πρόβλημα του αθέμιτου ανταγωνισμού
Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο κλάδος των αναψυκτικών και ευρύτερα του νερού, τσαγιού κ.λπ., είναι οι πρακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού. Για δεκαετίες, και ειδικά από το ''81 και μετά υπήρχαν πρακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού από μεγάλους ομίλους που συνέβαλαν στο να αφανιστεί σχεδόν ολόκληρο το πλήθος των 1.000 μικρών, πολύ μικρών και μεσαίων ελληνικών επιχειρήσεων που δραστηριοπείτο τότε στον ευρύτερο χώρο των αναψυκτικών. Κάποιες εξ αυτών θα έκλεισαν έτσι κι αλλιώς, δεν μπορούν όλες οι εταιρείες να είναι διαχρονικά βιώσιμες, οι καιροί αλλάζουν, υπάρχει εκσυγχρονισμός παραγωγής, όμως οι πρακτικές αυτές ήταν η κύρια αιτία που «έπνιξαν» εντελώς τον κλάδο. Η επιτροπή ανταγωνισμού για πολλά χρόνια λειτουργούσε υποτυπωδώς στην Ελλάδα, δεν είχε ούτε καν δικά της αυτόνομα γραφεία, αλλά λειτουργούσε ως... παράρτημα του υπουργείου. Δύο ήταν και εν πολλοίς είναι τα διαχρονικά προβλήματα. Από τη μία τα πολύ μικρά έως αστεία πρόστιμα σε σχέση με το μέγεθος των οφελών από τις... παραβιάσεις, και αφετέρου ότι δεν υπάρχει δομημένος μηχανισμός που να ελέγχει στην πορεία το αν τηρούνται οι αποφάσεις που επιβάλλονταν. Με λίγα λόγια, ήταν αναποτελεσματική η τήρηση των κανόνων του σωστού ανταγωνισμού, κάτι που δημιούργησε τεράστιες στρεβλώσεις και οδήγησε σε κλείσιμο πολλές επιχειρήσεις...
Η βιομηχανία τροφίμων και ποτών αποτελεί έναν ισχυρό κλάδο της ελληνικής οικονομίας, με τεράστια δυναμική και δυνατότητα να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης για τη χώρα. Παρά τα τεράστια προβλήματα της παρατεταμένης κρίσης, οι επιχειρήσεις του κλάδου μας, όπως η Λουξ, έχουμε κατορθώσει να επιδείξουμε ανθεκτικότητα και ευελιξία. Σε μία περίοδο που το αρνητικό κλίμα είναι διάχυτο πρέπει να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για τη δημιουργία ενός πλαισίου σταθερότητας, ώστε να συνεχίσουμε να προσφέρουμε θέσεις εργασίας και προστιθέμενη αξία στην οικονομία.
*Ο κ. Γιάννης Μαρλαφέκας είναι Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Λουξ.
